"Παν μέτρον άριστον" ή "μέτρον άριστον"; - Ένα Κείμενο του Νίκου Σαραντάκου

Παν μέτρον άριστον: ο δασκαλάκος ήταν λεβεντιά!

Σε ένα «λαθολογικό» κείμενο που έχω σκοπό να εξετάσω πολύ πιο αναλυτικά αν βρω ευκαιρία, ο εξαίρετος σκιτσογράφος Στάθης Σταυρόπουλος ανακεφαλαιώνει τις γλωσσικές ανησυχίες και ενστάσεις του. Και ανάμεσα σε πολλά άλλα λάθη και «λάθη» που επισημαίνει, ιδιαίτερα καυστικός είναι απέναντι σε όσους λένε «παν μέτρον άριστον».

Γράφει συγκεκριμένα:

Αν πάλι ο αγράμματος είναι εκπαιδευμένος τεμπέλης ή παλαίμαχος πονηρός, αφού σε ειρωνευθεί («που πνέεις τα μένεα» είναι ικανός να σου πει), μπορεί να προσπαθήσει να κρυφθεί πίσω από το μεταμοντερνικό σόφισμα ότι «η επανάληψη ενός λάθους το καθιστά σωστό».
(Ωραία, τότε να λέμε «πάρθιον βέλος» εννοώντας «εξ οικείων τα βέλη», να γράφουμε «εξ όνυχος τον λέοντα» και να εννοούμε «εξ απαλών ονύχων» ή «παν μέτρον άριστον», διατύπωση που ακριβώς ακυρώνει την έννοια «μέτρον άριστον»).
 

Βέβαια, όπως σωστά απάντησε στον Στάθη ο Περιγλώσσιος στο ιστολόγιό του, το ότι «η επανάληψη ενός λάθους το καθιστά σωστό» δεν είναι μεταμοντέρνο (ή μεταμοντερνικό) σόφισμα αλλά νόμος της γλωσσολογίας. Και η ίδια η λέξη «επανάληψη» κάποτε ήταν λάθος αφού γραφόταν «επανάληψις». Αλλά δεν θέλω να σταθώ εδώ.

Επίσης, κανείς δεν λέει «εξ όνυχος τον λέοντα» εννοώντας «εξ απαλών ονύχων». Υπάρχουν πολλοί που λένε «εξ απαλών ονύχων» και εννούν «ακροθιγώς, επιπόλαια, επιφανειακά» (ενώ η έκφραση σημαίνει «παιδιόθεν»)· όμως, την έκφραση αυτή ίσως την αναλύσω άλλη φορά.

Όταν δημοσίευσε ο Στάθης το κείμενό του, έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση στο ιστολόγιο Περιγλώσσιο, όπου δεν μπόρεσα  να πάρω μέρος διότι ήταν αρχές Ιουλίου και έκανα μπάνια και αποτοξίνωση από το Διαδίκτυο. Στη συζήτηση αυτή, ο φίλος hominid λέει ότι από όλα όσα επισημαίνει ο Στάθης μόνο το «παν μέτρον άριστον» είναι γενικευμένο λάθος.

Ας δούμε λοιπόν την έκφραση αυτή, που οι επαΐοντες την κατακρίνουν για λανθασμένη. Είναι λάθος, λένε, επειδή η αυθεντική μορφή της έκφρασης δεν είναι «παν μέτρον άριστον» αλλά «μέτρον άριστον». Έτσι την είπε ο Κλεόβουλος, λένε, και μάλιστα έτσι περιλαμβάνεται σε μια συλλογή από γνωμικά των επτά σοφών (δηλ. που αποδίδεται στους επτά σοφούς) μαζί με άλλα γνωστά γνωμικά όπως χρόνου φείδου, μηδέν άγαν και τα λοιπά.

Επιπλέον, λένε, το να πεις «παν μέτρον άριστον» είναι σολοικισμός· αυτό υπονοεί κι ο Στάθης, όταν λέει ότι η διατύπωση αυτή «ακυρώνει» την έννοια «μέτρον άριστον».

Γιατί την ακυρώνει; Το επιχείρημα, όπως έχω δει να αναπτύσσεται αλλού (διότι η ένσταση ότι το «παν μέτρον άριστον» είναι λάθος δεν είναι βέβαια ιδέα μόνο του Στάθη, είναι κάτι που ακούγεται εδώ και χρόνια), είναι ότι «δεν είναι το οποιοδήποτε μέτρο άριστο, αλλά το μέτρο (ως έννοια) είναι άριστο». Ομολογώ ότι δεν συμφωνώ, αλλά ας το αφήσουμε προς το παρόν.

Εγώ, όπως κι εσείς πιθανότατα, την έκφραση την είχα μάθει στο δημοτικό σχολείο, από τον ταπεινό δασκαλάκο της τάξης μου, και την είχα μάθει «Παν μέτρον άριστον». Όταν πολλά χρόνια αργότερα είδα να επισημαίνεται το λάθος και ο σολοικισμός, ομολογώ ότι στην αρχή δυστρόπησα. Θέλω να πω, το «αυθεντικό» μέτρον άριστον μου φαινόταν κουτσό· το «λανθασμένο» παν μέτρον άριστον μου φαινόταν πολύ πιο ρυθμικό. Σκέφτηκα όμως ότι μου φαίνεται έτσι επειδή το έχω συνηθίσει.  Και αφού ο Κλεόβουλος είπε «μέτρον  άριστον» με βαριά καρδιά πείστηκα ότι αυτή θα είναι η σωστή μορφή.

Εντελώς; Όχι εντελώς. Και μια μέρα που είχα λίγο χρόνο έκατσα και έψαξα. Και είδα ότι ο καλός μου ο δασκαλάκος καθόλου δεν με είχε παραπλανήσει όταν μου έλεγε «Παν μέτρον άριστον»! Είδα ότι όλοι οι σπουδαιοφανείς λαθοθήρες που πιπιλάνε την καραμέλα ότι είναι λάθος το «παν μέτρον άριστον» είναι απλώς ημιμαθείς· και πολύ άσκημα κάνει ο Στάθης και ο κάθε καλοπροαίρετος ανήσυχος χρήστης της γλώσσας και καταπίνει ανεξέταστα τα φιρμάνια του καθενός ότι «αυτό είναι λάθος επειδή το λέω εγώ». Τι θέλω να πω;

Έκατσα και έψαξα όλες τις εμφανίσεις της έκφρασης «μέτρον άριστον» στην αρχαία ελληνική γραμματεία. Και εκεί είδα, όπως το υποψιαζόμουνα άλλωστε, ότι και οι αρχαίοι, τουλάχιστον από κάποια χρονική στιγμή και μετά, χρησιμοποιούσαν τον τύπο «παν μέτρον άριστον», πράγμα που μας έχουν αποκρύψει επιμελώς όλοι οι λαθοθήρες!

Να τα πάρουμε με τη σειρά.

Πρώτη εμφάνιση της φράσης είναι στα γνωμικά που αποδίδονται στους επτά σοφούς, όπου πρώτο-πρώτο ανάμεσα στα γνωμικά που αποδίδονται στον Κλεόβουλο τον Λίνδιο έχουμε πράγματι το «μέτρον άριστον».

Όμως, στη μεταγενέστερη εποχή, βλέπουμε να χρησιμοποιείται, όλο και περισσότερο, το «παν μέτρον άριστον».

Παραδείγματα: Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, στο επιτάφιο κήρυγμά του σε μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου λέει:   Δέδοικα μὲν οὖν μὴ ῥᾳθυμίας ἔγκλημα φεύγων͵ παρὰ τοῖς τὰ ἐκείνου πάντα ἐπιζητοῦσιν͵ ἀπληστίας περι πέσω γραφῇ͵ παρὰ τοῖς ἐπαινοῦσι τὸ μέτριον͵ ὃ μηδὲ ἐκεῖνος ἠτίμαζε͵ τὸ πᾶν μέτρον ἄριστον͵ ἐν τοῖς μάλιστα ἐπαινῶν͵ καὶ παρὰ πάντα τὸν ἑαυτοῦ βίον φυλάξας.

Αλλά και ο ίδιος ο Μέγας Βασίλειος, σε επιστολή του, τελειώνει ως εξής:       Ἀλλ΄ εὐχαριστήσαντες Πατρὶ καὶ Υἱῷ καὶ Ἁγίῳ Πνεύματι πέρας ἐπιθῶμεν τῷ γράμματι͵ ἐπειδὴ πᾶν μέτρον ἄριστον͵ καὶ ἡ παροιμία φησίν.

Τι μας λέει εδώ ο Μέγας Βασίλειος, μεγάλη η χάρη του; Κάτι πολύ σημαντικό. Ότι η φράση παν μέτρον άριστον είχε ήδη γίνει παροιμιακή στην εποχή του, επομένως μπορούμε με μεγάλη βεβαιότητα να πούμε ότι ήδη από τότε (μιλάμε για τον 4^ο αιώνα μ.Χ.) και πιθανώς από παλιότερα, αυτός ήταν ο ευρέως χρησιμοποιούμενος τύπος.

Τον 7^ο αιώνα, ο Ιωάννης Δαμασκηνός χρησιμοποιεί και τους δύο τύπους, μέτρον άριστον και παν μέτρον άριστον.

Τον 9^ο αιώνα, ο γραμματικός Γεώργιος Χοιροβοσκός γράφει: λέγεται μέτρον καὶ ἡ συμμετρία͵ ὡς δηλοῖ τὸ λεγόμενον πᾶν μέτρον ἄριστον. Να επιστήσω την προσοχή στο «το λεγόμενον» που σημαίνει ότι η έκφραση ήταν παροιμιακή.

Τον 11^ο αιώνα, ο Μιχαήλ Ψελλός, δεινός λόγιος, επίσης χρησιμοποιεί τον τύπο αυτόν: οὔκουν τὸν οἶνον παραιτητέον· ἀλλὰ τὴν ἀκρασίαν φευκτέον τὸ πᾶν μέτρον ἄριστον ἐπισταμένοις καὶ κάκιστον ὁμοίως ἐν ἅπασιν ὑπερβολήν τε καὶ ἔλλειψιν.

Τον 13^ο αιώνα, ο ιστορικός Νικηφόρος Γρηγοράς μαρτυρά πάλι ότι η έκφραση ήταν παροιμιακή, παλαιά και εδραιωμένη: ἐς τοῦτο γὰρ τείνει καὶ τὰ σοφὰ τῶν παλαιῶν γνωματεύματα μηδὲν ἄγαν λεγόντων καὶ πᾶν μέτρον ἄριστον.

 Υπάρχει και ένα ακόμα κείμενο που χρησιμοποιεί τον τύπο «παν μέτρον άριστον» αλλά δεν έχει ασφαλή χρονολόγηση· αποδίδεται στον Ιπποκράτη, δεν είναι του Ιπποκράτη, αλλά οπωσδήποτε είναι παλαιό. Η εντύπωσή μου είναι ότι είναι κείμενο παλαιότερο του Μεγάλου Βασιλείου, αλλά αυτό το λέω στα κουτουρού και μπορεί να πέφτω έξω. Πάντως, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, το κείμενο αυτό επαναλαμβάνεται αυτούσιο και σε άλλα συγγράμματα, πάντοτε αποδιδόμενο στον Ιπποκράτη. Εκεί, ανάμεσα στους αφορισμούς του Ιπποκράτη, διαβάζουμε:

Τὸ δὲ μέγιστον τοῦ ἀνδρός͵ ὅτι οἱ παρ΄ αὐτοῦ λεγόμενοι Ἀφορισμοὶ οὐχ ἁρμόζουσι μόνον ἰατρικῇ ἀλλὰ καὶ κοινῶς παντὶ τῷ βίῳ· νόμοι γάρ εἰσι καθολικοὶ θεσπίζοντες καὶ κανονίζοντες τὰ γινόμενα· ὡς ὅταν λέγῃ ἐν τοῖσι γυμνα στικοῖσι αἱ ἐπ΄ ἄκρον εὐεξίαι σφαλεραί καὶ πᾶν τὸ πολὺ τῇ φύσει πολέμιον καὶ ὕπνος ἀγρυπνίη μᾶλλον γιγνόμενα τοῦ μετρίου κακόν͵ καθολικὸν δίδωσιν ἡμῖν κανόνα καὶ νόμον ἐπὶ παντὸς πράγματος͵ ὡς πᾶν μέτρον ἄριστον·

     Συμπέρασμα; Κατά την ταπεινή μου γνώμη, το συμπέρασμα που βγαίνει αβίαστα είναι ότι τόσον καιρό ο λαθοθήρας που σκαρφίστηκε ότι είναι σολοικισμός το «παν μέτρον άριστον» μας γέμιζε αλογόμυγες. Αν ήταν σολοικισμός το «παν μέτρον άριστον» δεν θα το χρησιμοποιούσε ο Βασίλειος που ήξερε ελληνικά όσο λίγοι, ούτε ο Ψελλός, ούτε οι άλλοι. Ο τύπος «παν μέτρον άριστον» είναι εγκυρότατος, παράλληλος με τον τύπο «μέτρον άριστον», χρησιμοποιείται εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια περίπου, πράγμα που εγώ τουλάχιστον το θεωρώ αρκούντως αρχαίο. Και μου φαίνεται νεοαττικισμός του χειρότερου είδους να θεωρείται λάθος ένας τύπος που φαίνεται να είναι παροιμιακός επί τόσους αιώνες! Τόσοι και τόσοι ανώνυμοι και επώνυμοι πρόγονοί μας έλεγαν «παν μέτρον άριστον» και τώρα, ύστερα από σχεδόν δυο χιλιάδες χρόνια ευρείας χρήσης θα αποφασίσουμε και θα διατάξουμε ότι είναι λάθος; Μήπως έχουμε χάσει την αίσθηση του μέτρου;

Μπορείτε λοιπόν άφοβα και χωρίς ενοχές να χρησιμοποιείτε, αν σας αρέσει, τον τύπο «παν μέτρον άριστον», κι αν σας πουν ότι είναι λάθος, τρίψτε τους τον Μέγα Βασίλειο, τον Ψελλό και τους ιπποκρατικούς στη μούρη. Εγώ τουλάχιστον αυτό θα κάνω –και την ώρα εκείνη, θα θυμάμαι τον δάσκαλο του δημοτικού που μου έμαθε τον σωστό τύπο, και θα λέω, όπως είναι ο τίτλος μιας παλιάς ελληνικής κωμωδίας με τον Κώστα Βουτσά, ότι ο δασκαλάκος ήταν λεβεντιά!

ΥΓ: Επειδή πολλές φορές έχω επικρίνει από τις σελίδες μου το Λεξικό Μπαμπινιώτη ότι περιφρονεί τη χρήση και βαφτίζει λανθασμένες χρήσεις που είναι παγιωμένες εδώ και αιώνες, οφείλω να πω ότι στην προκείμενη περίπτωση, δεν κάνει κάτι τέτοιο. Ναι μεν δίνει σαν πρώτο τύπο το κουτσό "Μέτρον άριστον" αλλά αναφέρει ότι υπάρχει και ο τύπος "Παν μέτρον άριστον" χωρίς να τον χαρακτηρίζει λανθασμένο ή καταχρηστικό.

https://www.sarantakos.com/language/panmetronariston.html

 

Πώς ο πολιτισμός των Μάγια μας βοηθά να υψώσουμε ξανά ανάστημα

Πριν από δύο εξάμηνα πήρα ένα μάθημα στο SUNY Cortland που ονομάζεται ο Πολιτισμός των Μάγια. 
Προσδοκούσα να μάθω για την ιστορία των Μάγια και πώς τα αποτελέσματα της αποικιοκρατίας τους επηρεάζουν ακόμα και σήμερα. 
Αυτό που δεν περίμενα να μάθω ήταν πώς αυτός ο πολιτισμός θα με έκανε να σκεφτών ξανά τον εαυτό μου και να δω πώς μπορώ να εφαρμόσω πτυχές του στη ζωή μου.
Γράφει η Rebecca Diers*.
Την πρώτη ημέρα αυτού του μαθήματος, το πρώτο πράγμα που μας δίδαξε ο καθηγητής ήταν η σύλληψη των Μάγια για το «éetlàak» ή αλλιώς «τον άλλο εαυτό». Σε σύγκριση με τους περισσότερους ανθρώπους στον κόσμο, οι Μάγια σέβονται τα πάντα και αυτή η ιδέα χρησιμοποιείται για να δείξει πώς οι Μάγια δίνουν προτεραιότητα σε άλλους ανθρώπους πριν από τον εαυτό τους. 
Ο «άλλος εαυτός» σε αυτήν την περίπτωση σημαίνει ότι το άτομο πρέπει να συμπεριφέρεται απέναντι στους άλλους σαν να είναι αυτός το άλλο άτομο. 
Καθώς δεν θα δείχναμε έλλειψη σεβασμού και δεν θα κάναμε κακό στον εαυτό μας, γιατί λοιπόν να συμπεριφερθούμε έτσι σε κάποιον άλλο; 
Με το «éetlàak», είναι πάντα πρόθυμοι να προσφέρουν την καρδιά τους στους άλλους. 
Γι’ αυτούς είναι σημαντικό να λένε πάντα την αλήθεια και να είναι ανοιχτοί προς το άτομο με το οποίο μιλούν. 
Στην πραγματικότητα, οι Μάγια δείχνουν σεβασμό ο ένας στον άλλο μέσω της συνομιλίας ¢ikbàal.
Προκειμένου να ολοκληρωθεί επιτυχώς το ¢ikbàal, οι συνομιλητές/τριες πρέπει πάντα να λένε την αλήθεια και να καταλήγουν πάντα σε κάποιο είδος συμφωνίας μεταξύ τους αντί να αποφασίζουν ότι «συμφωνούν πως διαφωνούν». 
Το “συμφωνώ πως διαφωνώ” υπονοεί ότι δεν αφιερώθηκε ο απαραίτητος χρόνος για να ακούσει ο ένας τον άλλο διεξοδικά και να μάθει ο ένας από τον άλλο. 
Στον πολιτισμό των Μάγια καταλαβαίνει κανείς αν ένα άτομο δίνει προσοχή σε αυτά που ακούει ή όχι, καθώς όταν ξεκινά να μιλά πρέπει να χρησιμοποιήσει την τελευταία λέξη που είπε το άλλο άτομο. 
Αυτό δείχνει ότι η εστίαση είναι σε αυτά που είπε το άλλο άτομο και ότι όλα όσα είπε είναι σημαντικά. 
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι άνθρωποι τείνουμε να σχεδιάζουμε την απάντηση πριν καν τελειώσει ο συνομιλητής/τριά μας. Αυτό αφαιρεί την προσοχή από αυτά που λέει το άλλο άτομο, δείχνει προσοχή στον εαυτό μας και όχι στα όσα ακούσαμε. 
Οι Μάγια παραμένουν συγκεντρωμένοι στα όσα ακούν και δίνουν στο άλλο άτομο το σεβασμό που του αξίζει. 
Δίνουν προτεραιότητα στο σεβασμό, καθώς έτσι μεταδίδεται στο συνομιλητή ή τη συνομιλήτρια ότι όσα λέει είναι πιο σημαντικά από ο,τιδήποτε άλλο εκείνη τη στιγμή. Εάν ένα άτομο των Μάγια συνομιλούσε με κάποιον άλλο, και έβλεπε έναν γνωστό ή μια γνωστή να πλησιάζει, ποτέ δεν θα σταματούσε τη συζήτηση για λίγο με σκοπό να χαιρετίσει ή να κάνει έστω ένα νεύμα. 
Εκείνη τη στιγμή, τίποτα άλλο δεν είναι πιο σημαντικό από τη συνομιλία και το άτομο με το οποίο συνομιλούν.
Οι Μάγια ενδιαφέρονται πραγματικά για την καθεμία και τον καθένα και περιμένουν ειλικρινείς απαντήσεις σε όλα. 
Συχνά ρωτούν τους ανθρώπους τι σκέφτονται και περιμένουν το άλλο άτομο να τους πει πραγματικά αυτό που είναι στο μυαλό τους, αντί να δώσει μια γενική απάντηση. Στις ΗΠΑ αν κάποιος σε ρωτήσει: «Πώς είσαι;» συνήθως απαντάμε “καλά”, “ωραία” ή κάτι εξίσου γενικό. 
Αλλά αν στον πολιτισμό των Μάγια σας θέσει κάποιος την ίδια ερώτηση, αναμένουν να τους πείτε ακριβώς τι συμβαίνει. 
Θέλουν πραγματικά να γνωρίζουν τις σκέψεις σας, και όταν δεν τους απαντάται αληθινά αυτό το ερώτημα, το θεωρούν έλλειψη σεβασμού. 
Νομίζω ότι αυτή είναι μια κρίσιμη πτυχή που μπορούμε να μάθουμε από τους Μάγια. 
Πόσο συχνά το μυαλό μας είναι αλλού κατά τη διάρκεια της συζήτησης με κάποιον και κάνουμε ένα νεύμα για να δείξουμε ότι ενώ μιλά εξακολουθούμε να τον ακούμε χωρίς αυτό να συμβαίνει; 
Πόσο συχνά πιστεύουμε ότι οι σκέψεις μας είναι σωστές και ότι οποιαδήποτε άλλη άποψη είναι λανθασμένη; 
Πόσο συχνά αποκρύπτουμε πληροφορίες από συνομιλητές μας, αντί να τους λέμε την αλήθεια; 
Με την υιοθέτηση της έννοιας του éetlàak και του ¢ikbàal στη ζωή μας, οι σχέσεις μας με τους ανθρώπους ίσως γίνουν πιο γνήσιες. 
Όχι μόνο θα δείχναμε σεβασμό, αλλά θα αισθανόμασταν και σεβασμό, το οποίο νομίζω ότι θα μας έκανε να αισθανθούμε καλύτερα για τον εαυτό μας.
Μια άλλη πτυχή του πολιτισμού των Μάγια που μεταδίδει την αξία του σεβασμού είναι ο τρόπος με τον οποίο πιστεύουν ότι ο καθένας είναι kѐetil ή ίσος. 
Για παράδειγμα, εάν κάποιος από τις Ηνωμένες Πολιτείες ήξερε πώς να μιλήσει στη γλώσσα των Μάγια, και πήγαινε στο Γιουκατάν στο Μεξικό, οι Μάγια εκεί θα αντιμετώπιζαν αυτό το άτομο ως δικό τους. 
Αυτό συμβαίνει επειδή η γνώση της Μάγια σε κάνει έναν εκ των Μάγια στα μάτια τους. 
Ακόμα κι αν κάποιος δεν γνώριζε τη γλώσσα των Μάγια, θα εξακολουθούσαν να τον αντιμετωπίζουν ισότιμα ​​και με σεβασμό. 
Αυτό δεν συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες. 
Εάν ένα άτομο των Μάγια μάθαινε αγγλικά και έφτανε στις ΗΠΑ, οι περισσότεροι Αμερικανοί θα τον έβλεπαν και θα τον αντιμετώπιζαν ως παρακατιανό. Φαίνεται να υπάρχει μια νοοτροπία κυριαρχίας στις ΗΠΑ, και νομίζω ότι εάν και οι ΗΠΑ και ο υπόλοιπος κόσμος ακολουθούσαν το παράδειγμα των Μάγια πιστεύοντας ότι όλοι και όλες είναι kѐetil, και έτσι τους αντιμετώπιζαν, με ισότητα και σεβασμό, ο κόσμος θα ήταν πιο ειρηνικός.
Οι Μάγια έχουν πολύ αναπτυγμένο το θρησκευτικό συναίσθημα και αυτό είναι εμφανές από τις διάφορες τελετές τους. 
Προς το τέλος του εξαμήνου, ο καθηγητής μοιράστηκε μαζί μας ένα βίντεο που δημοσίευσε ένα άτομο των Μάγια στο Facebook. 
Ένα από τα πρώτα πράγματα που ανέφερε ήταν η τελετή saka. 
Το Saka είναι όταν οι Μάγια κάνουν προσφορές και προσευχές στους θεούς. 
Σε αυτό το βίντεο, το άτομο έλεγε πώς κάθε φορά που η γιαγιά του ήταν παρούσα σε εκδήλωση ασθενειών, προσέφερε saka για εννέα ημέρες. 
Όταν έδινε saka, καθόταν στην αιώρα της λέγοντας τις προσευχές της, και όταν ολοκληρωνόταν η διαδικασία, έκανε μια θυσία. 
Η θυσία ήταν συνήθως ενός ψητού κοτόπουλου που θα προσέφερε στους θεούς των Μάγια. 
Η γιαγιά του θα ολοκλήρωνε όλη αυτή τη διαδικασία με την ελπίδα ότι οι θεοί θα φρόντιζαν η ασθένεια να μην φτάσει ή τουλάχιστον να φτάσει με μικρή ένταση. Όμως αυτό δεν θα το ζητούσε μόνο για τους Μάγια. 
Για αυτές τις εννέα νύχτες, θα έδινε saka για όλους στον κόσμο. 
Αυτό συμβαίνει επειδή οι Μάγια δεν σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους. 
Οι εγωκεντρικές απόψεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους και πώς μπορούν εκείνοι να προχωρήσουν στη ζωή. 
Αυτό δεν συμβαίνει με τους Μάγια. 
Ο καθένας είναι kѐetil, και επομένως ο καθένας αξίζει να προστατευθεί. 
Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος εάν οι άνθρωποι σκέφτονταν πραγματικά τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων αντί να επικεντρώνονται μόνο στις δικές τους…
Μία από τις τελευταίες πτυχές του πολιτισμού των Μάγια που με βοήθησε να ξανασκεφτώ τον εαυτό μου και τη ζωή μου είναι πώς ζουν οι Μάγια σε αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούμε «φτώχεια». 
Χρησιμοποιώ τον όρο «φτώχεια», ως κοινωνικά κατασκευασμένο από εκείνους που έχουν συσσωρεύσει «πλούτο», ανεφερόμενη στην φτώχεια ως έλλειψη χρημάτων. Ναι, οι περισσότεροι Μάγια ζουν από το Milpa τους (το όνομα για τα χωράφια τους) και ναι, χωρίς να μπορούν να πουλήσουν το Nal (καλαμπόκι), οι περισσότεροι Μάγια δεν μπορούν να βγάλουν λεφτά, αλλά είναι πλούσιοι με πολλούς άλλους τρόπους παρά τον υλικό πλούτο. 
Οι σχέσεις τους μεταξύ τους και η πίστη τους και μόνο τους καθιστά πιο πλούσιους από τους ανθρώπους που έχουν πολλά χρήματα. 
Εστιάζοντας την προσοχή μας από αυτό που δεν έχουμε σε αυτό που έχουμε, όπως το φαγητό, το καταφύγιο, την υγεία, την οικογένεια και τους φίλους/ες, είναι ένας τρόπος να ζεις μια πλούσια ζωή.
Εξετάζοντας τον πολιτισμό των Μάγια, κατάφερα να αξιολογήσω εκ νέου τη ζωή μου. Η ισότητα και ο σεβασμός είναι βασικές αξίες στον πολιτισμό των Μάγια και αντικατοπτρίζοναι σε ό,τι κάνουν. 
Τόσοι πολλοί άνθρωποι στον κόσμο σήμερα ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους και πώς μπορούν να προχωρήσουν ή να βελτιώσουν τη ζωή τους. 
Μέσω της επαναξιολόγησης και του προβληματισμού, ίσως οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν πώς τα υλικά αντικείμενα δεν έχουν καμία πραγματική σημαντική αξία, αλλά οι τρόποι με τους οποίους παρουσιάζουμε τον εαυτό μας και σεβόμαστε τους άλλους είναι αυτό που έχει αξία. 
Μόλις μάθουμε ότι είμαστε όλοι εξίσου άνθρωποι και αλλάξουμε την ερώτηση από το «πώς μπορώ να βελτιώσω τη ζωή μου;» στο «πώς μπορώ να βελτιώσω τη ζωή κάποιου άλλου;» 
Μόλις αρχίσουμε να βάζουμε τη ζωή άλλων ανθρώπων πριν από τη δική μας, οι άνθρωποι θα συνειδητοποιήσουμε ότι οι ενέργειές μας –όσο μικρές και αν είναι– μπορούν να έχουν αντίκτυπο στο αποτέλεσμα της ζωής κάποιου άλλου, ή ακόμα και στον κόσμο. 
Όλα ξεκινούν με το να αφιερώσουμε χρόνο για να επανεκτιμήσουμε τον εαυτό μας, συνειδητοποιώντας τι είναι πραγματικά σημαντικό σε αυτόν τον κόσμο.

Πιστεύετε ότι οι Μάγια έχουν πολύτιμα μαθήματα για τον υπόλοιπο κόσμο; Υπάρχουν στοιχεία του πολιτισμού των Μάγια που θα θέλατε να ενσωματώσετε στη ζωή σας; Στείλτε μου τις σκέψεις σας στο: rebecca.diers@cortland.edu
*Η Rebecca Diers ασχολείται με το πρακτορείο Pressenza ως μέρος της επαγγελματικής της γραφής στοΠανεπιστήμιο SUNY Cortland. Οι σπουδές της στην Ανθρωπολογία τροφοδοτούν το πάθος της για την κατανόηση διαφορετικών πολιτισμών και τη σύνδεσή τους με ανθρώπους. Χρησιμοποιεί τη γραφή ως τρόπο να κατανοήσει τον κόσμο και να εμπνεύσει την αίσθηση της ανθρωπότητας ως σύνολο στο κοινό που απευθύνεται.

pressenza.com

Ποιός ήταν ο Μπάμπης ο Φλου του Παύλου Σιδηρόπουλου

Ο Μπάμπης ο Φλου , ποσο οικείο και ταυτόχρονα πόσο άγνωστο πρόσωπο σε όλους μας! 
Ναναι αραγε μοναχός στο Άγιο Όρος ; 
Ναναι άραγε κάποιος άγνωστος; 
Ναναι προϊόν της φαντασίας του Παύλου Σιδηρόπουλου; 
Τι μας νοιαζει; 
Είναι ωραίος ο Μπάμπης ο Φλου ...
«Πείραζε τις μελαχρινές ήταν ωραίος, ο Μπάμπης ο φλου τσιμπολογούσε τις ξανθές ήταν ωραίος, ο Μπάμπης ο φλου. 

Πείραζε όποιον του ‘ρχότανε χωρίς να το σκεφτεί κι άμα ψιλοβαριότανε άραζε όπου ‘βρισκε να λιαστεί»
Όντως ήταν ωραίος ο Μπάμπης ο Φλου!
Και από το 1978 χρονιά που ο Έλληνας πρίγκηπας της ροκ ο Παύλος Σιδηρόπουλος, μαζί με το συγκρότημα «Σπυριδούλα» έσπασαν ένα ταμπού για την ελληνική ροκ σκηνή, αφού ήταν η πρώτη φορά, που χρησιμοποιήθηκε σε όλα τα τραγούδια ελληνικός στίχος , έγινε και διάσημος και διαχρονικός ο Μπάμπης που ταβλεπε όλα φλου…

 Η επιλογή των δημιουργών να τραγουδήσουν ροκ στα ελληνικά, αρχικά ξάφνιασε το κοινό, αλλά η ανταπόκριση ήταν μεγάλη και ίσως απρόσμενη. 
Ο δίσκος «Φλου» μπήκε στις προθήκες των δισκοπωλείων τον Μάιο του 1979 και θεωρείται σταθμός στην ελληνική ροκ σκηνή, αφού περιελάβανε σπουδαία κομμάτια που σήμερα θεωρούνται κλασικά: 
Ο Μπάμπης ο Φλου, 
Μου πες θα φύγω, 
Πού να γυρίζεις, 
Ξέσπασμα, 
Οι σοβαροί κλόουν, 
Το ’69 με κάποιο φίλο, Στην Κ., 
Η ώρα του Stuff, 
Τω αγνώστω Θεώ.
Εν κατακλείδι,  ηχογράφησαν  ένα ροκ δίσκο με ελληνικό στίχο ο οποίος συντρόφεψε και ακόμη εν έτη 2021 συντροφεύει,  πολλές γενιές.

Ποιος ήταν όμως αυτός ωραίος τύπος ο Μπαμπης ο Φλου;
Ήταν υπαρκτό πρόσωπο των Εξαρχείων της εποχής ή μήπως απλά ένας ήρωας της φαντασίας του Σιδηρόπουλου;
Άλλοι είπαν ότι το πρόσωπο αυτό δεν υπήρξε ποτέ και ήταν μια έμπνευση του Σιδηρόπουλου, άλλοι είπαν ότι ο άνθρωπος αυτός χάθηκε ή πέθανε. 
Άλλοι ότι έφυγε για το εξωτερικό, αλλά είναι ζωντανός.
Για την ταυτότητα του προσώπου, έχουμε την εκδοχή του Νίκου Τζονιχάκη , φίλου, του Παύλου,  
ο οποίος διαβεβαιώνει πως ο περίφημος Μπάμπης, ήταν ο δικός του πατέρας, άνεργος, θυμόσοφος και επιρρεπής στο ποτό.
Πριν λίγα χρόνια όμως,  σε μια ιστοσελίδα,  ένας συμπαθέστατος μοναχός του Αγίου Όρους   αποκάλυψε ότι αυτός είναι ο περίφημος Μπάμπης.

Ισχυρίστηκε πως, πριν μονάσει, είχε το ψευδώνυμο Μπάμπης ο Φλου και πως γι’ αυτόν ο Παύλος έγραψε το τραγούδι
Συγκινημένος ο μοναχός Προκόπιος μίλησε στο tilegrafima.gr για εκείνα τα ανέμελα χρόνια στα Εξάρχεια, για μια άλλη ζωή που βίωνε στα νιάτα του, για τη φιλία που τον συνέδεε με τον Παύλο Σιδηρόπουλο και για το γεγονός οτι και ο ίδιος υπήρξε μουσικός που έπαιζε μπάσο και φυσαρμόνικα. 
 Δεν ζει πλέον στα Εξάρχεια. Σπίτι του, είναι ένα κελί και σύντροφοί του λίγοι μοναχοί στην Αθωνική Πολιτεία, κοντά στην περιοχή Καψάλα.

Όποιος στην τελική  αν ήταν ή δεν ήταν ο Μπάμπης, ήταν σίγουρα ωραίος ως Φλου. 
Στην τελική, τι πιο ωραίο να μπορεί κανείς να αράζει όπου βρίσκεται, απλά για να λιαστεί
Εξάλλου ακόμα και αν είναι ψέμα αυτή η μαρτυρία είναι πολύ ωραία για να την χαλάσουμε με  μια πεζή αλήθεια

https://www.dikastiko.gr/

Ο γιατρός, Κωνσταντίνος Φαρσαλινός στην σελίδα του στο facebook αναφέρει:

 Όποιος έχει πάει στην Ινδία (έχω πάει αρκετές φορές) και έχει δει τις συνθήκες και τον τρόπο ζωής, ή γνωρίζει τις υποδομές υγείας (8 φορές λιγότερα κρεβάτια ανά 1000 κατοίκους σε σχέση με την Ελλάδα) και την πληθυσμιακή πυκνότητα (8 φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα), καταλαβαίνει γιατί μια επιδημία ενός αναπνευστικού ιού μπορεί να οδηγήσει σε δύσκολες καταστάσεις. Η κατάσταση εκεί μπορεί να γίνει ακόμη δυσκολότερη, λόγω των συνθηκών και των ελλείψεων.

Πάντως αυτό που δύσκολα θα καταλάβει κάποιος είναι πως μπορεί σύμφωνα με την Καθημερινή η Ινδία είναι τρίτη στον κόσμο σε θανάτους από COVID (https://www.kathimerini.gr/.../india-anevike-stin-triti.../), ενώ σύμφωνα με το Worldometers η Ινδία είναι 114η θέση παγκοσμίως με 120 θανάτους ανά εκατομμύριο. H Ελλάδα είναι στην 43η θέση παγκοσμίως, με 1020 θανάτους ανά εκατομμύριο (δηλαδή σχεδόν 9 φορές περισσότερους θανάτους σε σύγκριση με την Ινδία). Εικόνα 1

Πάλι καλά που δεν έγραψε η Καθημερινή ότι η Ινδία είναι 3η στον κόσμο στον αριθμό εμβολίων SARS-CoV-2 (σε απόλυτο αριθμό βέβαια, αφού κατά την Καθημερινή οι απόλυτοι αριθμοί έχουν σημασία - Eικόνα 2).

Συμπεράσματα:

1. Ευτυχώς η Ελλάδα πήρε τα κατάλληλα μέτρα και καταλήξαμε να μην είμαστε Ινδία σε θανάτους από COVID, άσχετα αν τελευταία έχει (μέχρι στιγμής) 9 φορές ΛΙΓΟΤΕΡΟΥΣ καταγεγραμμένους θανάτους COVID σε σχέση με εμάς. Να χειροκροτήσουμε.

2. Να καταργηθούν άμεσα οι βάσεις δεδομένων και καταγραφής θανάτων από COVID, και να αναλάβει αυτό το ρόλο η Καθημερινή με το επιστημονικό της επιτελείο. Επίσης, να αναθεωρηθεί η επιστήμη και η λογική που ακόμη μετράει τους θανάτους ανά πληθυσμό και όχι σε απόλυτους αριθμούς, και να γίνεται πλέον η καταγραφή με όρους ποδοσφαιρικής επιστήμης (όποιος έχει το μεγαλύτερο σκορ σε απόλυτο αριθμό είναι πρώτος στη λίστα).

3. Να επιταχυνθεί άμεσα η αναζήτηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων, γιατί το κουτόχορτο πλέον δεν φτάνει για όλους.

4. Λίγη προσπάθεια χρειάζεται ακόμη για να μας πείσουν ότι ο γάιδαρος πετάει. Αξιέπαινοι.

Μπορεί το ποστ να είναι τρόπον τινά "χιουμοριστικό" (η Ινδία έχει πράγματι σοβαρότατα προβλήματα, για πολλούς λόγους), αλλά το επίπεδο γελοιοποίησης τόσο του προβλήματος γενικότερα όσο και της ενημέρωσης και της επικοινωνίας προς τους πολίτες, είναι πλέον αξεπέραστο.

Για τους γνωστούς "ύποπτους", αναγνωρίζω ότι κάποια στιγμή θα "ντρέπομαι" γι' αυτά που γράφω. Αλλά αυτό είναι αστείο (μάλλον γελοίο) μπροστά στα ντροπιαστικά που θα καταγράψει η ιστορία (ή έστω η συνείδηση πολλών - γιατί δεν έχω καμία εμπιστοσύνη ούτε στην ιστορία πλέον) για το μεσαιωνικό αίσχος που έχουν διαμορφώσει κάποιοι τον 21ο αιώνα, και για τους άβουλους χειροκροτητές αυτού του αίσχους.

Σκέφτομαι πλέον να διακόψω τον περαιτέρω σχολιασμό για τα τεκταινόμενα. Ενώ είναι λογικό και αναμενόμενο σε ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα να υπάρχουν διαφωνίες, αντιπαραθέσεις και αντίθετες απόψεις, η σημερινή κοινωνία-έκτρωμα που διαμορφώνεται (όχι μόνο στην Ελλάδα), ο ανταγωνισμός πουλημένης συνείδησης ή/και νοητικής παράλυσης από αυτόκλητους ή εντεταλμένους υπερασπιστές του αίσχους, η συμπεριφορά δίκην φανατικών τραμπούκων-Ταλιμπάν ορισμένων (επιστημόνων και μη - ότι πιο αίσχος και αισχρό έχω συναντήσει στην καριέρα μου), και η συμμετοχή και μέρους της επιστημονικής κοινότητας σε αυτό τον εκμαυλισμό, είναι πλέον αποκρουστικά.

Ο Αϊνστάν είχε δίκιο τελικά (αν και άλλος απέδωσε τη δήλωση σε αυτόν):

“Δύο πράγματα είναι ατελείωτα: το σύμπαν και η βλακεία του ανθρώπου, όμως για το σύμπαν δεν είμαι ακόμα σίγουρος”

Διατροφογενετική και διατροφογενομική, δύο νέοι επιστημονικοί κλάδοι για την υγεία και τη διατροφή

Διατροφογενετική και διατροφογενομική, δύο σχετικά νέοι επιστημονικοί κλάδοι, που συγκεντρώνουν την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας και που και οι δυο αφορούν στην ανθρώπινη διατροφή και στο ανθρώπινο γονιδίωμα.

Ξεκινώντας από το 2001, όπου ολοκληρώθηκε η πλήρης αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, πληθώρα νέων πληροφοριών και δεδομένων ήταν διαθέσιμα στην επιστημονική κοινότητα και στις ερευνητικές ομάδες όλων των ειδικοτήτων. 
Ο νέος ερευνητικός χώρος της διατροφογενομικής (Nutrigenomics) δημιουργήθηκε προκειμένου να ενσωματώσει τη βιολογία συστημάτων (systems biology) και τις εφαρμογές της στη διατροφική έρευνα. 

Σήμερα είναι πλέον δυνατή η χρήση εργαλείων και μεθόδων μοριακής βιολογίας και βιοπληροφορικής (microarrays,qRT-PCR, data-mining κτλ) σε κλινικές μελέτες, έρευνες για το μεταβολισμό κ.τ.λ.σκοπεύοντας στην εξατομικευμένη διατροφή ανάλογα με το γενετικό υπόβαθρο του καθενός, στην πρόληψη ασθενειών και στη διατήρηση της υγείας . 
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονιστεί η βασική διαφορά της διατροφογενομικής (nutrigenomics) από τη διατροφογενετική (nutrigenetics).
Πρόκειται για δύο σχετικά νέους επιστημονικούς κλάδους, που ήδη συγκεντρώνουν την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας και που και οι δυο αφορούν στην ανθρώπινη διατροφή και στο ανθρώπινο γονιδίωμα. 
Παρόλα αυτά διαφέρουν ως προς την προσέγγιση: Η διατροφογενομική ερευνά το σύνολο των γονιδίων του οργανισμού μας (whole genome), τα οποία τροποποιούν την έκφρασή τους, θετικά ή αρνητικά, επηρεασμένα από διάφορους διατροφικούς παράγοντες. 
Οι παράγοντες αυτοί δύνανται να είναι είτε μια συγκεκριμένη διατροφή στο σύνολό της (π.χ. διατροφή χαμηλών θερμίδων, μεσογειακή διατροφή κτλ), είτε συγκεκριμένα συστατικά αυτής (π.χ. ιχνοστοιχεία, λιπαρά οξέα, αντιοξειδωτικά κτλ). 
Η διατροφογενετική, από την άλλη, ενδιαφέρεται να εντοπίσει τις συγκεκριμένες «ιδιαιτερότητες» του κάθε ατόμου, δηλαδή τους συγκεκριμένους γονιδιακούς πολυμορφισμούς (SNPs - Single Nucleotide Polymorphism), που ευθύνονται για τις τυχόν θετικές ή αρνητικές επιρροές διατροφικών συνηθειών.
Συνεπώς, η διατροφογενετική συγκεντρώνεται στο ιδιαίτερο γενετικό προφίλ του καθενός, προκειμένου να εξάγει συμπεράσματα για την ευεργετική ή όχι δράση συγκεκριμένων διατροφικών συνηθειών, ενώ η διατροφογενομική επικεντρώνεται στη γονιδιακή έκφραση - gene expression - εξετάζοντας, σκανάροντας,ολόκληρο το ανθρώπινο γονιδίωμα, ανακαλύπτοντας τις πολλαπλές, μικρές και συνεργιστικές αλλαγές, που συμβαίνουν σε γονιδιακό επίπεδο. 
Στη διατροφογενομική δεν απαιτείται η εκ των προτέρων (a priori) γνώση συγκεκριμένων μοριακών μηχανισμών ή φυσιολογικών διαδικασιών με τους οποίους δρουν τα διάφορα συστατικά αλλά στοχεύεται μια ολιστική "χαρτογράφηση" των περίπλοκων διαδικασιών, σε μοριακό επίπεδο, που λαμβάνουν μέρος στις πιο σύνηθεις ασθένειες του Δυτικού κόσμου (π.χ. καρδιοαγγειακές παθήσεις, διαβήτης, παχυσαρκία, καρκίνος κτλ).
Μεσογειακή Διατροφή και Διατροφογενομική έρευνα
Μεταξύ των παραγόντων κινδύνου αυτών των ασθενειών, πρωτεύον ρόλο διαδραματίζει η διατροφή, ως περιβαλλοντολογικός παράγοντας. 
Τις τελευταίες δεκαετίες, η επιστημονική κοινότητα έχει αναγνωρίσει, μέσα από σημαντικές κλινικές και επιδημιολογικές μελέτες, το σημαντικό ρόλο της Μεσογειακής Διατροφής, τόσο στην πρόληψη όσο και στην έκβαση των παραπάνω πολύπλοκων ασθενειών.
Η Μεσογειακή Διατροφή, με την πληθώρα θρεπτικών συστατικών, τη σωστή αναλογία γευμάτων και το άφθονο παρθένο ελαιόλαδο με τα αντιοξειδωτικά του, αποτελεί σημαντική πηγή για την έναρξη διατροφογενομικών ερευνών, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε εις βάθος τον τρόπο, με τον οποίο οι μεσογειακοί λαοί είναι περισσότερο προστατευμένοι απέναντι στις προαναφερθείσες χρόνιες ασθένειες και στους παράγοντες κινδύνου, που τις επηρεάζουν.
Σύμφωνα με τη διατροφογενομική έρευνα, τα θρεπτικά συστατικά δρουν ως διαιτητικά "σήματα", τα οποία ανιχνεύονται από τους κυτταρικούς υποδοχείς επηρεάζοντας τη γονιδιακή και πρωτεϊνική έκφραση και συνεπώς την παραγωγή των αντίστοιχων μεταβολιτών.
Η μοριακή δομή του κάθε θρεπτικού συστατικού καθορίζει και το συγκεκριμένο μονοπάτι, που θα επηρεαστεί και θα δεχτεί το αντίστοιχο «σήμα». 
Οι παράγοντες μεταγραφής (transcription factors) είναι κατά κύριο λόγο οι βασικοί πράκτορες μέσω των οποίων επηρεάζεται η γονιδιακή έκφραση από τα θρεπτικά συστατικά της διατροφής μας. 
Η διατροφογενομική αναλύει την πολυπλοκότητα και μεταβλητότητα της διατροφής στο σύνολό της, και κατά επέκταση τα παρατηρούμενα αποτελέσματα θα ήταν σφάλμα να συγκριθούν με τα αντίστοιχα φαρμακογενωμικών ερευνών. 
Αυτό συμβαίνει διότι, σε αντίθεση με τις φαρμακευτικές ουσίες, η διατροφή συνδυάζει την ταυτόχρονη χορήγηση πολλαπλών συστατικών, σε ποσότητες, που μπορούν να κυμαίνονται από μΜ έως mM χωρίς να διατρέχουν φόβο τοξικότητας.
Η διατροφογενομική έρευνα προϋποθέτει γνώση και αλληλεπίδραση πολλαπλών αντικειμένων και ακριβώς για αυτό το λόγο οι ερευνητικές ομάδες διατροφογενομικής χαρακτηρίζονται από τη συνύπαρξη και συνεργασία πτυχιούχων διαφόρων ειδικοτήτων. 
Βιολόγοι, χημικοί, φυσικοί, τεχνολόγοι τροφίμων, ιατροί, επιδημιολόγοι, πτυχιούχοι πληροφορικής, στατιστικοί είναι μερικοί από τους κλάδους, οι οποίοι καλούνται να συνεργαστούν αρμονικά, ανταλλάσσοντας γνώσεις και απόψεις, προκειμένου η ποσότητα των διατρογενομικών δεδομένων να μπορεί να μεταφραστεί σε ποιοτικά αποτελέσματα χρήσιμα για τον άνθρωπο.
Οργανισμοί
Από τον Ιανουάριο του 2004 λειτουργεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διατροφογενoμικής (NuGO, www.nugo.org ) υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 
Ο οργανισμός αποτελείται από 23 ερευνητικά ινστιτούτα, πανεπιστήμια, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις από 10 Ευρωπαϊκές χώρες. 
Στόχοι του οργανισμού αυτού είναι α) η εκπαίδευση των επιστημόνων στις νέες μοριακές τεχνολογίες, που μπορούν να εφαρμοστούν στη διατροφική έρευνα, β) η γρήγορη εξέλιξη και ενσωμάτωση της νέας τεχνογνωσίας στην ευρωπαϊκή δατροφική έρευνα, γ) η διευκόλυνση εφαρμογών της νέας αυτής τεχνογνωσίας σε παγκόσμια κλίμακα και δ) η δημιουργία πρωτοπόρου κέντρου παγκόσμιας αριστείας στο χώρο της διατροφογενωμικής.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, αντίστοιχα, δραστηριοποιείται το τμήμα Εξατομικευμένης Διατροφής και Ιατρικής(http://www.fda.gov/AboutFDA/CentersOffices/NCTR/WhatWeDo/ResearchDivisions/ucm079056.htm) υπό την αιγίδα του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων FDA (www.fda.gov) παρέχοντας ανάλογες υπηρεσίες και βοήθεια στο χώρο της διατροφογενομικής. 
Παράλληλα, ενδιαφέρον συγκεντρώνεται ολοένα περισσότερο, και στα ηθικά ζητήματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή διατροφογενομικών ερευνών στον άνθρωπο. 
Οδηγίες θεσπίζονται και ανανεώνονται τακτικά, και από τους δύο προαναφερόμενους οργανισμούς, προκειμένου τα εμπλεκόμενα σε πληθυσμιακές-γονιδιακές μελέτες ηθικά ζητήματα να καλύπτονται απόλυτα και πάντα με σεβασμό προς τον άνθρωπο.

Ο τομέας της διατροφής και της τεχνολογίας τροφίμων δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση και να μην αναμιχθεί ενεργά στη νέα τούτη τροχιά πραγμάτων, όπου η γενετική και γονιδιακή πληροφορία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη διατήρηση της υγείας και ομεόστασης των οργανισμών, όσο και στη πρόληψη και θεραπεία ασθενειών.

Κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina

https://taneatisgaleras.blogspot.com/

Διάστημα: Ένας πύραυλος θα πέσει στη γη μεθαύριο και κανείς δεν γνωρίζει πού

Ένα κομμάτι από έναν κινεζικό πύραυλο, το οποίο θα μπει ανεξέλεγκτα στην ατμόσφαιρα της γης και θα πέσει σε κάποιο άγνωστο  -μέχρι στιγμής- σημείο του πλανήτη, παρακολουθεί το Πεντάγωνο των ΗΠΑ.
Οι επιστήμονες της μονάδας του αμερικανικού στρατού που ασχολείται με το διάστημα θα μπορέσουν να εντοπίσουν το ακριβές σημείο από το οποίο ο πύραυλος θα εισέλθει στην ατμόσφαιρα μόλις λίγες ώρες πριν από την επανείσοδό του, όπως ανακοινώθηκε. 
Ο πύραυλος, τον οποίο η Κίνα είχε εκτοξεύσει στις 29 Απριλίου, αναμένεται να πέσει στη γη γύρω στην 8η Μαΐου, όμως η ακριβής τροχιά του είναι ακόμα αβέβαιη. 
Όπως είπε στο CNN ο αστροφυσικός του Χάρβαρντ, Τζόναθαν ΜακΝτάουελ, ο πύραυλος ταξιδεύει με ταχύτητα 18.000 μιλίων την ώρα, κάτι που σημαίνει ότι ακόμα και μία μικροσκοπική αλλαγή στην τροχιά του θα μπορούσε να αλλάξει σημαντικά την πορεία του.
Με βάση τη σημερινή τροχιά του, τα συντρίμμια θα μπορούσαν να πέσουν από το ύψος της Νέας Υόρκης, της Μαδρίτης ή του Πεκίνου στο Βορρά έως τη Χιλή και τη Νέα Ζηλανδία στο Νότο.
Το μεγαλύτερο μέρος του πυραύλου αναμένεται να καεί με την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα, όμως οι επιστήμονες ανησυχούν ότι κάποια κομμάτι ενδεχομένως να πέσουν στη γη.
Και ενώ τα κομμάτια αυτά θα μπορούσαν να χτυπήσουν κάποια κατοικημένη περιοχή, το πιθανότερο είναι ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί, αφού οι ωκεανοί καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της γης, ενώ και από τη στεριά, πολύ μεγάλα κομμάτια είναι ακατοίκητα.
Την τελευταία φορά που ένας παρόμοιος κινεζικός πύραυλος επέστρεψε στην ατμόσφαιρα της γης, κάποια συντρίμμια λέγεται ότι έπεσαν πάνω σε κτίρια, σε δύο χωριά της Ακτής Ελεφαντοστού.
Ο ΜακΝτάουελ είπε στο Space News ότι είναι «απαράδεκτο» να επιτρέπεται σε συντρίμμια να μπουν στην ατμόσφαιρα της γης ανεξέλεγκτα. «Από το 1990, τίποτα που να ζυγίζει πάνω από 10 τόνους δεν αφέθηκε σκόπιμα σε τροχιά ανεξέλεγκτης εισόδου», εξήγησε. 

Το βασικό κομμάτι αυτού του πυραύλου πιστεύεται ότι ζυγίζει περίπου 21 τόνους.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου ανέφερε ότι οι ΗΠΑ «είναι αποφασισμένες να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους της αυξανόμενης συμφόρησης λόγω των σκουπιδιών στο διάστημα».
moneyreview.gr με πληροφορίες από Business Insider 

Πως ενισχύουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα με αιθέρια έλαια βοτάνων

Πώς να υποστηρίξουμε και να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα με αιθέρια έλαια ώστε, στο μέτρο του δυνατού, να αποτρέψουμε τις λοιμώξεις και τις ανισορροπίες του οργανισμού μας
Και ας δούμε τι είναι η ανοσία με δυό απλά και κατανοητά λόγια.
Με απλά λόγια, ανοσία είναι η ικανότητα του οργανισμού μας να αντιστέκεται στη μόλυνση από έναν παράγοντα που προκαλεί ασθένειες όπως ένα βακτήριο, ένας ιός ή ένα παράσιτο
Πώς μπορεί να βοηθήσει σε αυτό η Ολιστική Αρωματοθεραπεία;
Η ολιστική αρωματοθεραπεία, η οποία είναι κλάδος της βοτανικής ιατρικής, με τη σωστή χρήση των αιθέριων ελαίων ρυθμίζει τη φυσιολογία του υλικού μας σώματος, του συναισθηματικού μας σώματος και του νοητικού μας σώματος, δηλαδή υποστηρίζει σώμα, νου και πνεύμα.
Τα αιθέρια έλαια βοηθούν όλα μας τα οργανικά συστήματα στην απρόσκοπτη καθημερινή τους λειτουργία και το ανοσοποιητικό μας σύστημα να αντισταθεί σε ιούς, βακτήρια, μύκητες, παράσιτα και άλλα μικρόβια.
Τα αιθέρια έλαια που χρησιμοποιούμε για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας και για τη θεραπεία λοιμώξεων, διαθέτουν ισχυρές αντιβακτηριακές,
αντιιικές...

read more:https://botanologia.gr/pos-enischyoyme-to-anosopoiitiko-mas-systima-me-aitheria-elaia-votanon/

Harvard: Στην επιδίωξη της υγιούς γήρανσης

Η μελέτη του Harvard  δείχνει πώς η διαλείπουσα νηστεία και ο χειρισμός των μιτοχονδριακών δικτύων μπορεί να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής

Επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει τα οφέλη της διαλείπουσας νηστείας και τώρα ερευνητές του Harvard θέλησαν να μελετήσουν ενδελεχώς την επίδρασή της στη διαδικασία της γήρανσης.
Η διαλείπουσα νηστεία αναφέρεται σε ένα διατροφικό μοτίβο που εναλλάσσει περιόδους νηστείας με περιόδους κατανάλωσης τροφής. 

Η πιο συνηθισμένη μέθοδος διαλείπουσας νηστείας περιλαμβάνει 16 ώρες νηστείας ή νηστεία για 24 ώρες, δύο φορές την εβδομάδα.

Μέθοδοι διαλείπουσας νηστείας

α) μέθοδος 16:8 : Η προσέγγιση αυτή μπορεί να είναι μία από τις πιο ευέλικτες. 

Απλά νηστεύουμε για 16 ώρες και τρώμε τα γεύματά μας τις υπόλοιπες οκτώ ώρες της ημέρας. 

Για παράδειγμα, τρώμε κάθε μέρα από τις 12 μ.μ. έως τις 8 μ.μ. Μετά τις 8 μ.μ. και έως τις 12 μ.μ. την επόμενη μέρα, πίνουμε  μόνο ποτά χωρίς θερμίδες όπως το νερό, το τσάι και ο καφές.

β) μέθοδος 5:2 : γνωστή ως εναλλακτική ημέρα νηστείας, αυτή η μέθοδος προϋποθέτει ότι τρώμε κανονικά πέντε ημέρες την εβδομάδα και στη συνέχεια νηστεύουμε για 24 ώρες, επιτρέποντας στον εαυτό μας να καταναλώσει μόνο 500 έως 600 θερμίδες. 

Επιλέγουμε δύο μέρες την εβδομάδα για να νηστέψουμε, όπως τη Δευτέρα και την Πέμπτη, για παράδειγμα.

Υπάρχει επίσης και η εναλλακτική λύση, να επιλέξουμε να μην καταναλώνουμε καθόλου θερμίδες τις δύο μη διαδοχικές ημέρες της εβδομάδας που νηστεύουμε

Η μέθοδος του πολεμιστή: 

Στη μέθοδο αυτή καταναλώνουμε το φαγητό μας σε μόλις τέσσερις ώρες την ημέρα και νηστεύουν τις υπόλοιπες 20 ώρες.

Οι υποστηρικτές της διαλείπουσας νηστείας ισχυρίζονται ότι οι άνθρωποι νήστευαν από τα αρχαία κιόλας χρόνια. 

Ορισμένες φορές ήταν επειδή δεν υπήρχε διαθέσιμη τροφή, αλλά επίσης αποτελεί θρησκευτικό έθιμο όπως στο Ισλάμ, στον Χριστιανισμό και στον Βουδισμό.
Η έρευνα του Harvard δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell Metabolism και αποκαλύπτει ότι η διαλείπουσα νηστεία επιβραδύνει τη διαδικασία γήρανσης. 

Αν θέλουμε να ζήσουμε  περισσότερο, αλλά με ευεξία και υγεία μία από τις επιλογές είναι και η διαλείπουσα νηστεία

"Παρόλο που και προηγούμενη μελέτη είχε δείξει πώς η διαλείπουσα νηστεία μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανση, τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε την υποκείμενη βιολογία της συγκεκριμένης μεθόδου", δήλωσε ο William Mair, αναπληρωτής καθηγητής στο Harvard Chan School.

Τα μιτοχόνδρια αποτελούν το κλειδί

Τα μιτοχόνδρια, γνωστά ως η κινητήρια δύναμη του κυττάρου, είναι απαραίτητα για την παραγωγή κυτταρικής ενέργειας. 

Η δυσλειτουργία στη μιτοχονδριακή λειτουργία μπορεί να επηρεάσει σημαντικά διάφορα όργανα.

Η έρευνα εξέτασε μια βασική λειτουργία των κυττάρων: την αποδυνάμωσή της δυνατότητάς τους να παράγουν ενέργεια με τον καιρό, ένα χαρακτηριστικό που προκαλεί γήρανση αλλά και διάφορες ασθένειες που σχετίζονται με αυτή. 

Επιπλέον, μελέτησαν αυτή τη λειτουργία σε σχέση με τη διαλείπουσα νηστεία.
Τα μιτοχόνδρια είναι οργανίδια ή αλλιώς μέρη ενός ευκαρυωτικού κυττάρου. 

Προμηθεύουν το κύτταρο με τρισφωσφορική αδενοσίνη, μόρια που του παρέχουν ενέργεια. 

Η ικανότητά τους αυτή μειώνεται με την ηλικία, αλλά μέχρι πριν την έρευνα η επίδραση στον μεταβολισμό και στην κυτταρική λειτουργία ήταν ασαφής.
Οι ερευνητές αποκάλυψαν μια αιτιώδη σχέση ανάμεσα στις δυναμικές αλλαγές των μιτοχονδριακών δικτύων και στην μακροζωία. 

Τα μιτοχόνδρια - οι δομές παραγωγής ενέργειας στα κύτταρα - υπάρχουν σε δίκτυα που αλλάζουν δυναμικά το σχήμα ανάλογα με τη ζήτηση ενέργειας.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το Caenorhabditis elegans (σκουλήκια νηματωδών), τα οποία ζουν μόλις δύο εβδομάδες και έτσι επιτρέπουν τη μελέτη της γήρανσης σε πραγματικό χρόνο στο εργαστήριο.

Περιόρισαν τη διατροφή τους και βρήκαν ότι αυτή η συνθήκη διατήρησε τα δίκτυα μιτοχονδρίων τους στο μέγιστο "νεανικό" βαθμό λειτουργίας τους.
"Οι συνθήκες χαμηλής ενέργειας όπως ο διατροφικός περιορισμός και η διαλείπουσα νηστεία έχουν προηγουμένως αποδειχθεί ότι προάγουν την υγιή γήρανση. 

Η κατανόηση γιατί συμβαίνει αυτό είναι ένα κρίσιμο βήμα για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τα οφέλη θεραπευτικά", δήλωσε η Heather Weir, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, η οποία διεξήγαγε την έρευνα ενώ ήταν στο Harvard Chan School και τώρα είναι ερευνητικός συνεργάτης της Astex Pharmaceuticals.

"Τα ευρήματά μας, ανοίγουν νέους δρόμους για την αναζήτηση θεραπευτικών στρατηγικών που θα μειώσουν την πιθανότητά μας να αναπτύξουμε ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία καθώς γερνάμε".
Η έρευνα αυτή δείχνει πόσο κρίσιμη είναι η πλαστικότητα των μιτοχονδριακών δικτύων για τα οφέλη της νηστείας. 

Σε γενικές όμως γραμμές, η διαλείπουσα νηστεία έχει πολυάριθμα οφέλη εκτός της διαδικασίας γήρανσης, όπως την απώλεια βάρους, την χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και τη μειωμένη χοληστερόλη.

news.harvard.edu

https://www.researchhub.com/paper/8637129/mitochondrial-transplantation-adaptive-bio-enhancement
μετάφραση και επιμέλεια κειμένου:ntina

Πώς μπορούμε να ανακαλύψουμε τα κρυμμένα συναισθήματά μας ακούγοντας το σώμα μας;

Ως ανθρώπινα όντα πολλές φορές πιστεύουμε πως ο εγκέφαλός μας έχει όλες τις απαντήσεις για ό,τι μας προβληματίζει στην καθημερινή μας ζωή.
Έχουμε μάθει να αναλύουμε, να εκλογικεύουμε και να επεξεργαζόμαστε τόσο μεγάλο αριθμό πληροφοριών καθημερινά, που πολλές φορές δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε το γεγονός πως δεν τα ξέρουμε όλα και πως δεν μπορούμε να τα κατανοήσουμε όλα με τη λογική.
Το ανθρώπινο σώμα είναι ένα περίπλοκο σύστημα και μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας δίνει την ευκαιρία να εξερευνήσουμε τον κόσμο γύρω μας.
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που μιλούν για τη σημασία της γλώσσας του σώματος και μπορούν να «διαβάσουν» τη γλώσσα του σώματος κάποιου που για παράδειγμα λέει ψέματα.
Πώς μπορεί να συμβαίνει όμως αυτό;
Δεν υπάρχει τίποτα περίεργο σε αυτό μιας και μιλάμε για ανθρώπους που έχουν αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν προσεκτικά τα διάφορα σημάδια του σώματος που μαρτυρούν το πώς νιώθουμε.
Το σώμα μας «ακούει» τα συναισθήματά μας συνεχώς, καθώς σώμα και νους συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους.
Ένα θετικό ή αρνητικό συναίσθημα έχει και επακόλουθες αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα ακόμα και σε κυτταρικό επίπεδο.
Όταν λοιπόν περνάς μια δύσκολη συναισθηματική κατάσταση, το σώμα όχι μόνο αντιδρά ανάλογα με αυτό που νιώθεις αλλά εμφανίζει και προς τα έξω αντίστοιχα σημάδια για να περνάει αυτό το μήνυμα στον περίγυρό σου.
Ποιες είναι λοιπόν οι περιοχές του σώματος που συνδέονται με συναισθήματα;

• Ο λαιμός. Ο λαιμός είναι υπεύθυνος για δύο πράγματα: εκεί βρίσκονται οι φωνητικές μας χορδές (άρα χαρακτηριστικό που σχετίζεται με την επικοινωνία) και αποτελεί το ανώτερο μέρος του πεπτικού μας συστήματος. Αρκετές φορές υπάρχουν άνθρωποι που παραπονιούνται για δυσκολίες στο λαιμό (π.χ. ότι δεν μπορούν να καταπιούν, ότι τίποτα δεν μπορεί να πάει κάτω). Συνήθως αυτός είναι ένας τρόπος που το σώμα μας χρησιμοποιεί για να μας πει ότι δεν μπορεί άλλο να ανεχτεί μια συγκεκριμένη κατάσταση, ότι δεν μπορεί να την «καταπιεί» ή ότι έχει ανάγκη να εκφράσει κάτι που δεν το λέει.
• Το στήθος. Το στήθος αποτελεί τη θέση της καρδιάς μας. Το βάρος στο στήθος (συνήθως περιγράφεται σαν δυσκολία στην αναπνοή), που αποτελεί ένα σύμπτωμα που δυσκολεύει πολύ κόσμο, συνήθως σχετίζεται με ένα αίσθημα αδυναμίας. Ίσως αφορά μια τραυματική κατάσταση, μια δύσκολη σχέση που κάποιος δεν μπορεί να ελέγξει. Εάν βιώνεις κάτι αντίστοιχο είναι σημαντικό να εστιάσεις την προσοχή σου σε αυτό για να αναγνωρίσεις τι συναίσθημα υπάρχει από πίσω.
• Το στομάχι. Πόσες πολλές φορές στην καθημερινότητά μας χρησιμοποιούμε την έκφραση «αυτό τον άνθρωπο δεν μπορώ να τον χωνέψω με τίποτα»; Το στομάχι είναι πολύ ευαίσθητο σε κρυμμένα συναισθήματα και αντιδρά πολύ γρήγορα στο έντονο στρες, το οποίο συνδέεται και με το έλκος του στομάχου. Όταν βιώνουμε μια έντονη περίοδο άγχους, συχνά νιώθουμε ναυτία και στομαχόπονο. Εάν βιώνεις συχνά δυσκολίες με το στομάχι είναι σημαντικό να εστιάσεις στο τι θα μπορούσε να σε βοηθήσει για να μειωθούν τα επίπεδα του άγχους σου.
• Η κοιλιά. Η κοιλιά αποτελεί την περιοχή αυτή του σώματος που σχετίζεται με την έντονη ανησυχία. Πόσες φορές ανησυχούμε για κάτι και οδηγούμαστε πολύ συχνά στην τουαλέτα; Συνήθως η έντονη ανησυχία δημιουργεί ενοχλήσεις στην κοιλιά, οπότε θα ήταν αρκετά βοηθητικό το να προσπαθήσεις να εστιάσεις στο τι σε ανησυχεί.

Παραπάνω αναφέρθηκαν οι  περιοχές που σχετίζονται πιο συχνά με κρυμμένα συναισθήματα που μπορεί να νιώθεις.
Είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίσεις στον εαυτό σου ότι αυτές οι περιοχές αν βιώνουν συγκεκριμένες δυσκολίες θα τις εκφράσουν και εσύ οφείλεις να τις ακούσεις για να προστατεύσεις τον εαυτό σου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Όταν το σώμα εκφράζει δυσκολίες είναι σημαντικό να τις αφουγκραστείς γιατί αν δεν το κάνεις, θα ψάξει άλλους τρόπους για να κάνει αισθητή την παρουσία τους και να τις προσέξεις.

πηγή:iatronet.gr

https://taneatisgaleras.blogspot.com/

Τα χνάρια των συναισθημάτων μας στο σώμα μας

Μια ομάδα Φιλανδών επιστημόνων χαρτογράφησε τη θέση των συναισθημάτων στο σώμα.

Η εκπληκτική αυτή έρευνα αποκαλύπτει τον αντίκτυπό τους στη βιοχημεία και στη λειτουργία του οργανισμού μας
Έγινα σαν παντζάρι».
«Μου κόπηκαν τα πόδια».
«Πετάω στα σύννεφα».
«Μ’ έλουσε κρύος ιδρώτας».
«Ανακατεύομαι».
«Νιώθω έναν κόμπο στον λαιμό».
«Έπαθα ψυχρολουσία».
«Μου ράγισε την καρδιά».
Οι εκφράσεις που χρησιμοποιούμε για να εξηγήσουμε πώς νιώθουμε παρέχουν μια χρήσιμη πληροφορία: πώς αποτυπώνεται στο σώμα μας το συναίσθημα.
Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η σχέση του σώματος με τη συναισθηματική κατάσταση είναι στενή.
Οι Φινλανδοί επιστήμονες Lauri Nummenmaa, Enrico Glerean, Riitta Hari και Jari K. Hietanen προχώρησαν ένα βήμα παρακάτω: δημιούργησαν χάρτες στους οποίους καταγράφεται η θέση δεκατριών συναισθημάτων στο σώμα μας: θυμός, φόβος, αηδία, χαρά, λύπη, αιφνιδιασμός, άγχος, έρωτας, κατάθλιψη, περιφρόνηση, περηφάνια, ντροπή και φθόνος.
Κι ενώ το συναίσθημα είναι υποκειμενικό (δεν ξέρουμε αν όλοι μας βιώνουμε τη λύπη με τον ίδιο τρόπο), οι σωματικές αντιδράσεις που επιφέρουν τα συναισθήματα είναι κοινές για όλους, ανεξαρτήτως καταγωγής και φύλου.
Στην έρευνα πήραν μέρος περισσότερα από 700 άτομα που συμμετείχαν σε πέντε πειράματα.
Σε ένα από αυτά, τους δόθηκαν φιγούρες ανθρώπινου σώματος· σε κάθε φιγούρα έπρεπε να χρωματίσουν το σημείο στο οποίο ένιωθαν κάθε συναίσθημα να ενεργοποιείται.
Στη συνέχεια οι επιστήμονες συνέλεξαν αυτά τα δεδομένα και δημιούργησαν χάρτες για να δείξουν πού εδράζει το κάθε συναίσθημα.
Εντοπίζοντας τα συναισθήματα στο σώμα
Η χαρά είναι το μοναδικό συναίσθημα που φαίνεται να ενεργοποιεί ολόκληρο το σώμα.
Βρισκόμαστε σε κατάσταση διέγερσης, έχουμε την αίσθηση ότι είμαστε σούπερ ήρωες, κάτι που φαίνεται και από τις εκφράσεις «πετάω απ’ τη χαρά μου» και «πετάω στα σύννεφα».
Αντίθετα, στην κατάθλιψη παρατηρείται μειωμένη δραστηριότητα· το σώμα αδιαφορεί, μουδιάζει, αδρανοποιείται.
Τα υπόλοιπα συναισθήματα αντανακλούν σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος. 
Ορισμένα, όπως τα θετικά της ευγνωμοσύνης και της εγγύτητας και τα αρνητικά της ενοχής και της απόγνωσης εντοπίζονται περίπου στα ίδια σημεία – στην καρδιά, το κεφάλι, το στομάχι. Ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα που προέκυψε από την έρευνα είναι ότι κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων προσομοιώνοντας τις επιπτώσεις τους στο δικό μας σώμα.
Κεφάλι: Το κάτοπτρο των περισσότερων συναισθημάτων, αφού οι μυϊκές συσπάσεις του προσώπου και τα δάκρυα είναι οι εκφραστές της λύπης, της χαράς, του θυμού.
Η ντροπή αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος στα μάγουλα και στα αυτιά και διαστέλλει τις κόρες των ματιών· ο έρωτας παράγει μια καταιγίδα ορμονών που φέρνουν τον εγκέφαλο σε κατάσταση ευφορίας· η χαρά μάς ταξιδεύει σε πελάγη σεροτονίνης· ενώ ο φόβος μειώνει την ικανότητα αντίληψης και μπλοκάρει το νευρικό σύστημα (έτσι προκύπτει και η έκφραση «πάγωσα από τον φόβο μου»).
Τέλος στη ζήλια, όπου κυριαρχεί το αίσθημα του ανταγωνισμού, η εγκεφαλική λειτουργία είναι σε εγρήγορση και οι αισθήσεις της όρασης και της ακοής είναι οξυμένες για να συλλέξουν πληροφορίες.
Στομάχι/κοιλιά: Μια μεγάλη γκάμα αρνητικών συναισθημάτων όπως το άγχος και ο φόβος προκαλεί σφίξιμο στο στομάχι και ενοχλήσεις στο πεπτικό και το γαστρεντερικό σύστημα.
Επίσης, η αποστροφή και η αηδία στοχεύουν με ακρίβεια στο πεπτικό σύστημα. 
Κάτω άκρα: Ο φόβος βάζει στόχο τα πόδια, εξ'ού και η έκφραση «μου κόπηκαν τα γόνατα».
Λαιμός: Πολλά συναισθήματα αφήνουν το αποτύπωμά τους στον λαιμό, με κυρίαρχο εκείνο της αηδίας.
Η λύπη, πριν προκαλέσει δάκρυα, φέρνει μια δυσκολία στην κατάποση – αυτό που αποκαλούμε «κόμπο στον λαιμό».
Στήθος/θώρακας: Ένα ναρκοπέδιο συναισθημάτων, αφού ενεργοποιείται έντονα με τις περισσότερες συναισθηματικές καταστάσεις.
Θυμός, άγχος, χαρά και αιφνιδιασμός έχουν ως αποτέλεσμα αλλαγές στην αναπνοή και στον καρδιακό ρυθμό.
Στον φόβο οι σφυγμοί πέφτουν και οι αναπνοές γίνονται κοφτές. Στον έρωτα ο οργανισμός αντιδρά όπως στο στρες – ανεβάζοντας παλμούς.
Στη λύπη, η αναπνοή δυσχεραίνεται προκαλώντας πολλούς αναστεναγμούς.
Τέλος, στην υπερηφάνεια το σώμα αντιδρά λες και υπακούει σε στρατιωτικό παράγγελμα προσοχής: ορθώνουμε το ανάστημα, τραβάμε την κοιλιά μέσα και τους ώμους πίσω και γεμίζουμε με αέρα τους πνεύμονες.
Άνω άκρα: Οι παλάμες γίνονται γροθιές όταν κυριαρχεί ο θυμός και ιδρώνουν όταν υπάρχει στρες.
Τα χέρια ενεργοποιούνται ιδιαίτερα και με το συναίσθημα του έρωτα, αφού χρησιμοποιούνται για να αγκαλιάσουν και να αγγίξουν.

πηγή:ethnos.gr

https://taneatisgaleras.blogspot.com/