Η επιστήμη της επιγενετικής - ποια είναι η σχέση της με τη μεγάλη Ιρλανδική πείνα της περιόδου 1846-1851

Κληρονομείται ο φόβος; Μια ιστορία για την επιγενετική…
Είναι δυνατόν να “κληρονομήσουμε” τους φόβους των προγόνων μας;
Είναι δυνατόν οι χημικές ουσίες, με τις οποίες έρχονταν σε επαφή οι παππούδες μας πολλές δεκαετίες πριν, να επηρεάσουν το γονιδίωμα μας;
Σ’ αυτά τα παράξενα ερωτήματα δίνει απάντηση η Επιγενετική!

Επιγενετική είναι ο κλάδος της Γενετικής ο οποίος μελετά φαινόμενα κληρονομικότητας που δεν έχουν σχέση με αλλαγή της πληροφορίας που κωδικοποιεί το DNA, δηλαδή αλλαγές στη σειρά των βάσεων, αλλά με χημικές τροποποιήσεις (μεθυλιώσεις, ακετυλιώσεις) ‘πάνω’ στις βάσεις, εξ’ ου και ο όρος Επι-γενετική.
Για παράδειγμα μια τροποποίηση που μπορεί πολύ συχνά να συμβεί και να επηρεάσει την έκφραση ενός γονιδίου είναι η μεθυλίωση του DNA, δηλαδή η προσθήκη μεθυλομάδων (-CH3) στα νουκλεοτίδια κυτοσίνης, η οποία και θα απορρυθμίσει τη μεταγραφή ενός γονιδίου.

Με βάση αυτό το σκεπτικό εξηγούνται διαφορές στην έκφραση γονιδίων ακόμα και μεταξύ μονοζυγωτικών διδύμων, στα οποία όπως γνωρίζουμε η αλληλουχία των βάσεων στο DNA τους είναι πανομοιότυπη.

Κληρονομείται ο φόβος;
Σύμφωνα με τη στήλη της εφημερίδας ‘Το Βήμα’, ΒήμαScience, Αμερικανοί ερευνητές από το τμήμα Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Έμορι της Ατλάντα, με επικεφαλής τον δρα Μπράιαν Ντίας, υποστηρίζουν ότι ο φόβος είναι δυνατό να μεταφερθεί από τους γονείς στα παιδιά και στα εγγόνια. Η ερευνά τους δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Neuroscience».
Από τα πειράματα που διεξάγουν σε ποντίκια διαπιστώνουν ότι ένα τραυματικό γεγονός μπορεί να αφήσει το αποτύπωμά του στο DNAτου σπέρματος και αυτό, με τη σειρά του, να μεταφέρει τη φοβία και, έτσι, να επηρεάσει τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των μελλοντικών γενεών, ακόμα κι αν αυτές δεν έχουν ζήσει το ίδιο επώδυνο συμβάν.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η ανακάλυψή τους είναι σημαντική για την έρευνα και τη θεραπεία των ανθρώπινων φοβιών, των μετατραυματικών διαταραχών και τους άγχους, μέσω επεμβάσεων στον μηχανισμό της μνήμης του ασθενούς.

Από το 1845 έως το 1852, η Ιρλανδία γνώρισε έναν από τους πιο καταστροφικούς λιμούς της.
Ονομάστηκε "Μεγάλη Πείνα", και εκτιμάται ότι σκότωσε ένα εκατομμύριο Ιρλανδούς και εξανάγκασε άλλα δύο εκατομμύρια να μεταναστεύσουν.
Αλλά τα αποτελέσματα δεν επηρέασαν μόνο αυτή τη γενιά αλλά και αυτές που ακολούθησαν.
Μέσω της επιγενετικής, επηρεάστηκε και η ζωή και η υγεία όλων των μετέπειτα γενεών.

Το πείραμα…. 
     Οι επιστήμονες είχαν εκπαιδεύσει μια γενιά ποντικών ώστε να αποφεύγουν την οσμή της χημικής ουσίας ακετοφαινόνης, επειδή την είχαν συνδέσει με ένα ήπιο ηλεκτροσόκ.
Στη συνέχεια, διαπιστώθηκε ότι τα πειραματόζωα πέρασαν αυτή την αποστροφή τους στην μεθεπόμενη γενιά, παρόλο που οι επιστήμονες τα είχαν απομονώσει πλήρως από τους απογόνους τους και, επίσης, παρόλο που τα «εγγόνια» τους δεν είχαν ποτέ πριν συναντήσει αυτή τη μυρωδιά.
     Συνεπώς, το αρνητικό συναίσθημά τους ήταν «έμφυτο», δηλαδή προϊόν βιολογικής μνήμης.
Η διαχρονική μετάδοση μιας φοβικής συμπεριφοράς γίνεται μέσω χημικών-γενετικών αλλαγών, που μεταβάλλουν την ευαισθησία του νευρικού συστήματος τόσο των προγόνων, όσο και των απογόνων, έτσι ώστε κάθε επόμενη γενιά να αντιδρά με παρόμοιο φοβικό τρόπο στο ίδιο ερέθισμα.
     Ο ακριβής βιολογικός μηχανισμός ‘κληρονόμησης του φόβου’ δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητός.
     Το πιθανότερο -στην περίπτωση των πειραματόζωων- είναι ότι κάποιο χημικό αποτύπωμα της απεχθούς οσμής κατέληξε στο αίμα τους και, μέσω αυτού, επηρέασε ανάλογα την παραγωγή του σπέρματος, είτε, εναλλακτικά, ότι ο εγκέφαλός τους έστειλε ένα χημικό σήμα στο σπέρμα για να μεταβάλει ανάλογα το DNA του.
     Οι ερευνητές θεωρούν πως η νέα έρευνα παρέχει στοιχεία σχετικά με το ότι ισχύει η λεγόμενη «διαγενεακή επιγενετική κληρονομικότητα», κατά την οποία οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το γενετικό υλικό ενός ατόμου (δηλαδή τη ρύθμιση των γονιδίων του) και αυτή η επίδραση είναι δυνατό να κληρονομηθεί από τους απογόνους του.

Στέλνοντας σήμα στους απογόνουςΣύμφωνα με τον καθηγητή Ψυχιατρικής Κέρι Ρέσλερ, από εξελικτική σκοπιά, «αυτή η μεταβίβαση πληροφοριών μπορεί να αποτελεί ένα αποτελεσματικό τρόπο για να «πληροφορήσουν» οι γονείς τους απογόνους τους σχετικά με τη σημασία συγκεκριμένων χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος (π.χ. μιας απειλής), που είναι πιθανό να συναντήσουν στο μέλλον».Κάτι τέτοιο παραπέμπει εν μέρει στην παλαιότερη -και θεωρούμενη λανθασμένη από τους δαρβινικούς- θεωρία του γάλλου βιολόγου του 18ου αιώνα Ζαν-Μπαπτίστ Λαμάρκ περί κληρονομικότητας των επίκτητων χαρακτηριστικών.

Η διατροφή της προγιαγιάς μας επηρεάζει τη δική μας ζωή;
      Σε παρόμοια συμπεράσματα καταλήγει και η έρευνα του βιολόγου Michael Skinner και της ομάδας του, όπως μας πληροφορούν οι σελίδες smithsonianmag.com και  newsbeast.gr.
     Στα εργαστήρια του πανεπιστημίου Washington State University το 2005 οι επιστήμονες είχαν εκθέσει ποντίκια που κυοφορούσαν, σε ενδοκρινική διαταραχή, που επηρεάζει την ανάπτυξη του εμβρύου.
     Σκοπός τους ήταν να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις γύρω από τη διαδικασία κατά την οποία ένα αγέννητο έμβρυο γίνεται είτε αρσενικό, είτε θηλυκό.
     Η χημική ουσία που χρησιμοποίησαν, ένα γεωργικό μυκητοκτόνο (vinclozolin), δεν είχε καμία επιρροή στη σεξουαλική διαφοροποίηση.
     Οι ερευνητές όμως διαπίστωσαν ότι όταν ενηλικιώνονταν τα αρσενικά, εμφάνιζαν χαμηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων και μειωμένη γονιμότητα.
     Η έρευνα φαινόταν να έχει αποτύχει χωρίς να υπολογίζεται όμως ένας αστάθμητος παράγοντας…
     Κατά λάθος η συνάδελφος του Skinner είχε εκθρέψει τα «εγγόνια» εκείνων των ποντικιών που είχαν χρησιμοποιηθεί στο πείραμα, δημιουργώντας μια τέταρτη γενιά, ή τα δισέγγονα των αρχικών.
    Οι ανακαλύψεις της ομάδας του Skinner θίγουν το βασικό ερώτημα του πώς μεταδίδονται οι βιολογικές οδηγίες από τη μια γενιά στην επόμενη.
     Για πάνω από μισό αιώνα οι επιστήμονες πίστευαν ότι το γενετικό υλικό που υπάρχει στο DNA ελέγχει αυτή τη διαδικασία: οι γενετικές «πληροφορίες» μεταδίδονται από γονιό στο παιδί και ούτω καθ’ εξής.
     Οι πληροφορίες μεταδίδονται με τη «μορφή» των γονιδίων, όμως δεν είναι μόνιμες.
Μια μικρή αλλαγή, ως αποτέλεσμα τυχαίας μετάλλαξης για παράδειγμα, μπορεί να αλλάξει το «μήνυμα» ενός γονιδίου και στη συνέχεια να διαδοθεί αυτό αντί του αρχικού.
     Το περίεργο με τα πειράματα στα ποντίκια του Skinner ήταν ότι οι τρεις γενιές που ακολούθησαν τα κυοφορούντα θηλυκά που είχαν εκτεθεί στο χημικό μυκητοκτόνο, παρουσίαζαν αφύσικα χαμηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων, κάτι που δεν οφειλόταν όμως σε μια αλλαγή στην αλληλουχία των βάσεων του DNA τους.
Επανάληψη των πειραμάτων με χρήση και άλλων ουσιών επιβεβαίωσε το συμπέρασμα και οδήγησε στη διαμόρφωση της άποψης ότι:
«Οι ουσίες  (και όχι μόνο) στις οποίες είχε εκτεθεί η προγιαγιά σας μπορεί να προκαλούν τις ασθένειες που αντιμετωπίζετε εσείς και τα εγγόνια σας»
   Η «διαδρομή» που ακολουθούν οι χημικές ουσίες, δεν ξεκινά ούτε τελειώνει με μια μετάλλαξη του γενετικού υλικού.
     Αντίθετα, οι τοξίνες αλλάζουν το μοτίβο των ομάδων μεθυλίου που προσκολλώνται στο DNA των γενετικών κυττάρων των εμβρύων, τα οποία γίνονται είτε τα ωάρια του ή το σπέρμα του, προσθέτουν οι ερευνητές.
πηγές και αναφορές
biology.gr
vocal.media
https://www.tovima.gr/2013/12/02/science/oi-apogonoi-klironomoyn-tis-fobies-twn-gonewn/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2861525/
https://www.historical-quest.com/current-issue/113-archive/20os-aionas-kosmos/597-irlandiko-zitima-3.html
https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/147795.html

Μπόμπι Φίσερ: Η παρανοϊκή ζωή του μεγαλύτερου σκακιστή όλων των εποχών

Στις 17 Ιανουαρίου 2008, στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας, πέθανε ο άνθρωπος που όλοι οι σύγχρονοι και μεταγενέστεροί του σκακιστές έχουν χαρακτηρίσει ως τον ευφυέστερο παίκτη όλων των εποχών. Ο Αμερικανός Μπόμπι Φίσερ, ο άνθρωπος που έσπασε την κυριαρχία των Σοβιετικών στο σκάκι, είχε IQ 181. Και ήταν απόλυτα παρανοϊκός... 

Το σκάκι. Ο μύθος λέει ότι το εφηύρε ένας Ινδός σοφός, που πήγε το παιχνιδι στον τοπικό ηγεμόνα. Εκείνος του είπε πως το θέλει και θα του έδινε ό,τι επιθυμούσε για να το αποκτήσει. Ο εφευρέτης του παιχνιδιού, του απάντησε ότι ήθελε τόσους κόκκους σιτάρι όσους θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα 64 τετράγωνα της σκακιέρας βάζοντας στο πρώτο έναν κόκκο, στο δεύτερο δύο, στο τρίτο τέσσερις, στο τέταρτο οκτώ κ.λπ, διπλασιάζοντας έτσι κάθε φορά στο επόμενο τετράγωνο. 

Ο ηγεμόνας έκρινε το αίτημα ως ασήμαντο, αλλά στη συνέχεια, με τεράστια έκπληξη πληροφορήθηκε από το θησαυροφύλακά του ότι όχι μόνο το σιτάρι της ηγεμονίας, αλλά και όλων των γύρω ηγεμονιών να συγκεντρωθεί δεν φθάνει για να ικανοποιήσει το αίτημα του σοφού. Το σιτάρι που χρειάζονταν ανέρχονταν σε 18.446.744.073.709.551.615 κόκκους, ή 977.677.436.907 τόνους σιταριού...

Όποια κι αν είναι η αλήθεια για την καταγωγή του, το σκάκι εξελίχθηκε στους αιώνες σε ένα από τα δημοφιλέστερα και δυσκολότερα επιτραπέζια παιχνίδια. Οι μάχες στις σκακιέρες είναι φτιαγμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να θυμίζουν πεδίο μάχης και η ευφυία ενός σκακιστή ανταγωνίζεται εκείνη ενός στρατηγού, συχνά δε την υπερβαίνει. Τα τετράγωνα της σκακιέρας παραμένουν μαθηματικά εργαλεία, τα οποία δεν μετρούν κόκους σταριού, αλλά κινήσεις. Έχει υπολογιστεί ότι ένας ικανός σκακιστής μπορεί να αναλύει τέσσερις κινήσεις το λεπτό ενώ ο αριθμός των πιθανών κινήσεων στο σκάκι τείνει στο +∞ (άπειρο). Τα όρια του παιχνιδιού είναι αχανή. 

Διόλου περίεργο που το σκάκι συνδέεται με την ευφυία.

Ίσως ο πιο ευφυής όλων των grandmasters, υπήρξε ο Αμερικανός Μπόμπι Φίσερ, ο οποίος πέθανε στις 17 Ιανουαρίου 2008, στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας, μετά από μια πολυτάραχη ζωή, πάνω και έξω από τις σκακιέρες.

Το 1948 ο Φίσερ ήταν μόλις πέντε ετών όταν η μεγαλύτερη αδερφή του τού έκανε δώρο ένα σκάκι. Τα επόμενα 10 χρόνια θα είναι το μοναδικό πράγμα με το οποίο θα απασχοληθεί πραγματικά, παίζει σκάκι απίστευτες ώρες, τις πιο πολλές φορές έχοντας σαν αντίπαλο τον εαυτό του. Η μητέρα του ανησύχησε από την εμμονική προσήλωση του παιδιού της στο παιχνίδι και τον πήγε σε ψυχίατρο. Εμμονικός, ψυχαναγκαστικός και με ενδείξεις παράνοιας από παιδί, ο Φίσερ, είχε βρει τον τρόπο να εκτονώνει τον ψυχαναγκασμό του. Ο γιατρός διέγνωσε ότι «τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι και χειρότερα». Και ο Φίσερ συνέχισε να παίζει σκάκι.

Εμμονές, ψυχαναγκασμοί και παράνοια

Καθώς μεγάλωνε, οι απαιτήσεις από το «παιδί θαύμα» μεγάλωναν κι αυτές, με αποτέλεσμα τα σημάδια των ψυχικών διαταραχών του να γίνονται όλο και πιο εμφανή. Στην εποχή του Μακαρθισμού, το FBI ερευνούσε την μητέρα του Φίσερ, για τις φιλοκομμουνιστικές της απόψεις με συνέπεια ο ίδιος να αποκτήσει την παράνοια ότι οι κομμουνιστές τον κυνηγούσαν.

Από τα 14 του και για μια δεκαετία θα συντρίψει κάθε αντίπαλο που βρίσκει στο δρόμο του κερδίζοντας 8 Αμερικανικά πρωταθλήματα. Το ένα από αυτά, το 1964, με 11 νίκες σε ισάριθμες αναμετρήσεις, επίδοση που μέχρι και σήμερα παραμένει αξεπέραστη, ως το μοναδικό απόλυτο σκορ στην ιστορία του τουρνουά. Φυσικά παράτησε το σχολείο και έκανε τουρνουά σε όλη την Αμερική παίζοντας σκάκι, συχνά σιμουλτανέ (με πολλούς αντιπάλους ταυτόχρονα), κερδίζοντας διαρκώς.

Το μόνο που του έμενε ήταν να κερδίσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Πράγμα δύσκολο, καθώς στο παγκόσμιο σκάκι υπήρχε μια και μοναδική υπερδύναμη, η Σοβιετική Ένωση, στην οποία το σκάκι ήταν κάτι σαν εθνικό σπορ. Οι Σοβιετικοί χρησιμοποιούσαν την υπεροχή τους στο παιχνίδι σαν κάποιου είδους απόδειξη γενικότερης διανοητικής υπεροχής σε παγκόσμιο επίπεδο και οι Πρωταθλητές τους έπαιζαν σαν καλοκουρδισμένες μηχανές. Πιο καλοκουρδισμένη απ' όλες, ο Μπορίς Σπάσκι.

Φίσερ και Σπάσκι είχαν παίξει αρκετά παιχνίδια σε τουρνουά και ο Σπάσκι κέρδιζε πάντα.

Το παιχνίδι του αιώνα

Το καλοκαίρι του 1972 ο Φίσερ προκρίνεται στον τελικό του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος και έρχεται για μια ακόμα φορά αντιμέτωπος με τον άνθρωπο που του είχε γίνει (άλλη μια) εμμονή. Ο Φίσερ ήταν 29 ετών και ο Σπάσκι 35. Ο αγώνας ήταν κάτι πολύ παραπάνω από ένα απλό σκακιστικό ματς ανάμεσα σε δύο grandmasters. Ήταν, στην πραγματικότητα μια μάχη επικράτησης και γοήτρου ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου. Κάτι που ο Φίσερ ήξερε καλά. Τα Αμερικανικά ΜΜΕ παραληρούσαν με το «φτωχό παιδί από το Μπρούκλιν που θα συνέτριβε τη Σοβιετική Ένωση», ο ίδιος μιλούσε για «μάχη του ελεύθερου κόσμου ενάντια στους ψεύτες, κλέφτες και υποκριτές Ρώσους», η CIA τον είχε από κοντά, η πίεση που ήταν αφόρητη είχε κάνει τις εμμονές και την παράνοια του Φίσερ να χτυπήσουν τιλτ.

Η συμπεριφορά του έγινε πιο ιδιόρρυθμη από ποτέ. Ακύρωσε τρεις φορές τα εισιτήριά του και χρειάστηκε να του τηλεφωνήσει ο τότε υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ για να πάει τελικά στο Ρέικιαβικ.

Ο Σπάσκι έφτασε στο Ρέικιαβικ μαζί με ένα επιτελείο από Ρώσους grandmasters.
Ο Φίσερ μόνος του, χωρίς κανένα επιτελείο, καθώς η παράνοιά του είχε φτάσει πλέον σε σημείο να θεωρεί ότι οι Αμερικανοί πράκτορες και οι Εβραίοι είχαν στραφεί εναντίον του.

Στο πρώτο παιχνίδι ο Φίσερ χάνει από ένα παιδαριώδες λάθος και κατηγορεί τους θεατές της πρώτης σειρά και τους οπερατέρ ότι είναι σοβιετικοί πράκτορες που διασπούν την προσοχή του.
Στο δεύτερο παιχνίδι δεν εμφανίστηκε καν.
Όλοι θεωρούν πως ο Φίσερ είναι κατώτερος των περιστάσεων και προφασίζεται δικαιολογίες.
Αποφασίζουν, όμως, να ενδώσουν στις παράλογες απαιτήσεις του Φίσερ, να απομακρύνουν τους θεατές από τις τέσσερις πρώτες σειρές και να διώξουν τους οπερατέρ.
Ο Φίσερ επιστρέφει στον αγώνα για το παιχνίδι 3, χωρίς καμία ελπίδα. Απαιτεί να παίξουν στο υπόγειο, στην αίθουσα του πινγκ-πονγκ. Ο Σπάσκι το δέχεται, βέβαιος για τη νίκη του υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.

Και τότε κάτι γίνεται και ξεδιπλώνει όλη τη σκακιστική του ευφυία πάνω στη σκακιέρα, με έναν τρόπο που εκείνη την εποχή οι ειδικοί αποκάλεσαν «ποίηση». Ο Φίσερ έχοντας -για λίγο- βάλει σε δεύτερη μοίρα όλους τους ψυχαναγκασμούς του, συγκεντρώνεται και αρχίζει να παίρνει το ένα παιχνίδι μετά το άλλο. Στη διάρκεια των παιχνιδιών αποδεικνύεται ότι είχε μελετήσει περιοδικά στα ρώσικα με όλες τις παρτίδες Ρώσων παικτών και τα πιο δημοφιλή στιλ τους.
Στο 6ο παιχνίδι, το «παιχνίδι του αιώνα», ο Φίσερ, χρησιμοποιεί ένα άνοιγμα που δεν είχε ποτέ χρησιμοποιήσει σε επίσημο παιχνίδι, ενώ είχε κάνει και αναλύσεις δημόσια εναντίον του.
Η Ρωσική ομάδα δεν είχε προετοιμαστεί για κάτι τέτοιο.
Ο Φίσερ διαλύει τον Σπάσκι ο οποίος σηκώνεται και τον χειροκροτεί, κι εκείνος τον αποκαλεί a true sportsman.

Στο παιχνίδι 13, κάνουν break για να συνεχίσουν το επόμενο πρωί. Στη διάρκεια της νύχτας οι Ρώσοι grandmasters αναλύουν διεξοδικά την πορεία των παιχνιδιών και καταλήγουν ότι η μόνη πιθανή κατάληξη είναι η ισοπαλία. Ο Φίσερ κάνει τη δική του ανάλυση μόνος στο δωμάτιό του. Το επόμενο πρωί, κατεβαίνει αποφασισμένος και παίζοντας μια ακόμα αναπάντεχη παραλλαγή, που οδηγεί τον Σπάσκι σε λάθη, παίρνει την νίκη. Ο Σπάσκι μη μπορώντας να πιστέψει την κατάληξη του παιγνιδιού έμεινε καθηλωμένος στην καρέκλα του για δυο ώρες, κοιτάζοντας αμίλητος την σκακιέρα.

Στην 21η παρτίδα και ενώ το σκορ βρισκόταν στο 11,5 – 8,5 (με νικητήριο σκορ το 12) ο Σπάσκι θα παραιτηθεί τηλεφωνικώς από την παρτίδα και ο Φίσερ γίνεται ο πρώτος Αμερικανός σκακιστής που κατακτούσε τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή μετά από 24 ολόκληρα χρόνια απόλυτης ηγεμονίας των Σοβιετικών σκακιστών. «Ποια είναι η καλύτερη στιγμή στο σκάκι;», τον ρωτούν. «Η στιγμή που σπας το εγώ του αντιπάλου», απαντά.

Ο Φίσερ είχε κατορθώσει το ακατόρθωτο. Και το ειχε κάνει με έναν εντελώς δικό του, σχεδον ακατανόητο στους άλλους, τρόπο παιχνιδιού, επιθετικό και αιφνιδιαστικό, μια στρατηγική ικανή να κερδίσει τον πιο μελετημένο αντίπαλο.

Κυνηγημένος και απομονωμένος

Και μετά, η παράνοια ξαναπήρε το πάνω χέρι. Ο Φίσερ γυρίζει στην Αμερική που τον αποθεώνει σαν εθνικό ήρωα και κλείνεται σε ένα σπίτι που του παραχωρεί ο Χέρμπερτ Άρμστρονγκ ιδρυτής μιας θρησκευτικής αίρεσης που έφερε τον τίτλο «Παγκόσμια Εκκλησία του Θεού». Ζει εκεί, τελείως απομονωμένος, χωρίς να παίξει καμία επίσημη παρτίδα για τα επόμενα 3 χρόνια.

Το 1975, όμως, είναι υποχρεωμένος να υπερασπιστεί τον τίτλο του απέναντι στον 23χρονο Σοβιετικό, Ανατόλι Καρπόφ. Ο Φίσερ λίγο πριν την έναρξη των τελικών ταχυδρομεί στην παγκόσμια ομοσπονδία σκακιού έναν κατάλογο με 179 όρους, την αποδοχή των οποίων θεωρεί ως προαπαιτούμενο για την συμμετοχή του στον τελικό. Η Διεθνής Ομοσπονδία αποδέχεται τους 178 από τους όρους, αλλά ο Φίσερ δεν θα κατέβει να παίξει, κρίνοντας ότι ο ένας όρος που δεν έγινε δεκτός ήταν πολύ σημαντικός. Λίγες μέρες αργότερα, η Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία ανακοινώνει ότι αφαιρεί τον τίτλο του Παγκόσμιου Πρωταθλητή από τον Φίσερ και τον απονέμει χωρίς αγώνα στον Καρπόφ.

Ο Φίσερ εξαφανίζεται και πάλι από το προσκήνιο για αρκετά χρόνια, απέχοντας εντελώς από το σκάκι, για να συλληφθεί το 1981 ως ύποπτος ληστείας σε τράπεζα. Ο ίδιος, για το περιστατικό αυτό, θα εκδώσει βιβλίο με τον τίτλο “Με βασάνισαν στη φυλακή της Πασαντίνα”. Οι σχέσεις του με τις ΗΠΑ δεν ήταν ποτέ καλές, αφού μετά την νίκη του αρνήθηκε να παίξει το ρόλο του εθνικού ήρωα. Μετά το περιστατικό της ληστείας, όμως, θα γίνονται κάθε χρόνο και χειρότερες, με τον Φίσερ να εμφανίζει έντονα αντιαμερικανικά αλλά και αντισημιτικά αισθήματα.

Στις αρχές του 1990 και ενώ ο Φίσερ συνεχίζει να απέχει από κάθε σκακιστικό αγώνα, λαμβάνει ένα γράμμα από μια 17χρονη Ουγγαρέζα, τη Ζίτα Ρατσάνι. Στο γράμμα, εκείνη τον παρομοιάζει με τον Μότσαρτ και τον Αϊνστάιν, καταλήγοντας ότι είναι κρίμα για τον κόσμο να μην τον βλέπει να παίζει. Ο Φίσερ της απάντησε ένα χρόνο μετά και την κάλεσε στο Λος Άντζελες όπου έμενε τότε. Εκείνη δέχτηκε την πρόσκληση και δύο χρόνια αργότερα ο Φίσερ ανακοινώνει την επιστροφή του στους αγώνες.

Το 1992, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουκοσλαβίας προσφέρει στον Φίσερ τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει ξανά τον Σπάτσκι, σε ένα ματς που ο Φίσερ θα ζητήσει να ονομαστεί «Παγκόσμιο πρωτάθλημα», παρόλο που ο επίσημος παγκόσμιος πρωταθλητής τότε ήταν ο Γκάρι Κασπάροφ. Το έπαθλο που προσφέρουν στον Φίσερ για να παίξει είναι 5 εκατομμύρια δολάρια. Ήταν γνωστό ότι ήταν πολύ παραδόπιστος. «Τα ιδανικά μου είναι το σκάκι και το χρήμα. Θέλω να γίνω πάμπλουτος. Όλοι το θέλουν, αλλά κανείς δεν το λέει. Είναι αμαρτία;» Ο ίδιος δεν ντρεπόταν να το πει και ανάμεσα στους όρους για να παίξει, ήταν πάντα μεγάλα χρηματικά έπαθλα.

Όταν οι δημοσιογράφοι τον ρωτούσαν ποιον θεωρεί τον καλύτερο παίκτη, απαντούσε: «Δεν μου αρέσει να είμαι αλαζόνας. Όμως θα ήταν ανόητο να μην πω την αλήθεια: εμένα».

Η Αμερική απογορεύει στον Φίσερ να παίξει στην Γιουκοσλαβία, λόγω των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί τότε στη χώρα και του αποστέλουν ένα σημείωμα απαγόρευσης.
Ο Φίσερ στην επίσημη συνέντευξη τύπου, βγάζει το χαρτί του υπουργείου εξωτερικών της Αμερικής και το φτύνει μπροστά στις κάμερες. Στο παιχνίδι θα συντρίψει και πάλι τον Σπάσκι, νικώντας τον αυτή τη φορά με 17,5-12,5.

Ένα πολύ άδοξο τέλος

Στη συνέχεια και για περισσότερα από 10 χρόνια ζει κυνηγημένος μεταξύ Γερμανίας, Ουγγαρίας, Χονγκ Κονγκ και Φιλιππίνων. Κατά διαστήματα διακόπτει την απομόνωσή του όχι για να παίξει σκάκι αλλά μόνο για να κάνει δηλώσεις οι οποίες έχουν σχεδόν όλες αντιαμερικανικά και αντισημιτικά ξεσπάσματα.

Το 2001 δηλώνει χαρούμενος για την πτώση των δίδυμων πύργων και τάσσεται με το μέρος των τρομοκρατών. Σε άλλες δηλώσεις του χαρακτηρίζει το σκάκι «πνευματικό αυνανισμό» και τον τότε παγκόσμιο πρωταθλητή Γκάρι Κασπάροφ πράκτορα της KGB, άσχετο με το σκάκι που κερδίζει μόνο στημένες παρτίδες.

Δεν του άρεσε να τον αποκαλούν ιδιοφυία του σκακιού, «ειμαι γενικά μια ιδιοφυία, που τυγχάνει να παίζει σκάκι, ένα σκουπίδι σαν τον Κασπάροφ είναι ιδιοφυία του σκακιού, καθώς εκτός σκακιέρας είναι εντελώς ηλίθιος», έλεγε. Ο Κασπάροφ, από την πλευρά του, έχει πει για το Φίσερ ότι ήταν ο μεγαλύτερος σκακιστής όλων των εποχών ενώ ο Σπάσκι τον παρομοίασε με υπολογιστή: «Έπαιζε σαν κομπιούτερ. Σκεφτόταν και ανέλυε σαν κομπιούτερ».

Το 2005 έφτασε στον τελευταίο προορισμό του: Οι Ισλανδοί τον δέχτηκαν για ανθρωπιστικούς λόγους. (@AP Photo/ Thorvaldur Orn Kristmundsson)

Το 2005, συλλαμβάνεται στο αεροδρόμιο του Τόκιο, προσπαθώντας να φύγει από τη χώρα με πλαστό διαβατήριο και οι Αμερικάνοι ζητούν την έκδοσή του. Ευτυχώς για τον Φίσερ οι Ιάπωνες αρνήθηκαν να τον παραδώσουν. Στη συνέχεια πήρε πολιτικό άσυλο από την κυβέρνηση της Ισλανδίας, η οποία αποφάσισε να του το παραχωρήσει για ανθρωπιστικούς λόγους. Έζησε τα επόμενα 3 χρόνια στην Ισλανδία χωρίς να γυρίσει στους αγώνες, παρά τις επίπονες προσπάθειες των Ισλανδών, που επιστράτευσαν ως και τον Σπάσκι σε μια προσπάθεια να τον μεταπείσουν.

Έκανε μια τελευταία εμφάνιση σχετική με το σκάκι το 2006, επιλύοντας τηλεφωνικά στην ισλανδική τηλεόραση ένα περίπλοκο σκακιστικό πρόβλημα.

Πέθανε στις 17 Ιανουαρίου του 2008, στο Ρέικιαβικ, λόγω νεφρικής ανεπάρκειας σε ηλικία 64 ετών. Είχε φτάσει στο τελευταίο τετράγωνο της σκακιέρας. 

πηγή: cnn.gr

περισσότερες αναφορές:
en.wikipedia.org
https://en.wikipedia.org/wiki/Pawn_Sacrifice
https://www.imdb.com/title/tt1596345/

el.wikipedia.org

Λαβή Heimlich – Πως αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο πνιγμού από ξένα σώματα.

Λαβή Heimlich – Πολλές φορές, δυστυχώς, ερχόμαστε αντιμέτωποι με περιπτώσεις όπου κάποιο άτομο κινδυνεύει να πνιγεί.
Τέτοιες στιγμές πολλοί από εμάς λυπόμαστε που δεν γνωρίζουμε απλές τεχνικές πρώτων βοηθειών που θα μπορούσαν να σώσουν τη ζωή αυτού που κινδυνεύει από πνιγμό την ώρα που τρώει.
Κατά την διαδικασία του φαγητού ή της αναπνοής , ο αέρας ή το φαγητό ακολουθούν μία πορεία από το κεφάλι προς το σώμα, περνώντας από τον λαιμό.
Στο σημείο αυτό υπάρχουν δύο ξεχωριστοί αγωγοί που βοηθούν την διαδικασία.
Ο ένας λέγεται οισοφάγος και βρίσκεται στο πίσω μέρος του λαιμό και οδηγεί το φαγητό στο στομάχι, και ο άλλος λέγεται τραχεία και οδηγεί τον αέρα – οξυγόνο στους πνεύμονες.
Ο κίνδυνος πνιγμού είναι το περιστατικό στο οποίο ένα ξένο σώμα , φαγητό, κομμάτι από παιχνίδι, τσίχλα , εισχωρεί στο λαιμό ή την τραχεία, αντί του οισοφάγου, στον αγωγό δηλαδή που οδηγεί το οξυγόνο στα πνευμόνια και εμποδίσει έτσι την ομαλή αναπνοή.
Όταν βρισκόμαστε μπροστά σε περιστατικά πνιγμού, να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε:
1) Εάν συναντήσουμε τέτοιο περιστατικό προσπαθούμε να καθυσηχάσουμε το θύμα.
Εάν αναπνέει, το ενθαρρύνουμε να βήξει και δεν κάνουμε τίποτα άλλο.
Εάν δείξει σημεία επιδείνωσης ή σταματήσει να βήχει:
2) Στεκόμαστε στο πλάι του ατόμου που πνίγεται και ελαφρά πίσω του , αν πρόκειται για παιδιά γονατίζουμε πίσω.
Υποστηρίζουμε το στήθος του με το ένα μας χέρι και γέρνουμε από τη μέση και πάνω το σώμα του ώστε να είναι παράλληλο με το έδαφος , έτσι ώστε όταν το αντικείμενο που αποφράζει μετακινηθεί, να βγει προς τα έξω.
Δίνουμε έως 5 απότομα χτυπήματα στην πλάτη , γνωστά και ως back blows , ανάμεσα στις ωμοπλάτες.**
3) Εάν αυτό αποτύχει, δοκιμάζουμε κοιλιακές ωθήσεις προς τα μέσα και πάνω, γνωστές σαν χειρισμός ή λαβή Heimlich – λόγω της έντονης φύσης της διαδικασίας αυτής , ακόμα και όταν γίνεται σωστά, οι κοιλιακές ωθήσεις μπορούν να τραυματίσουν το άτομο στο οποίο εκτελούνται για αυτό η πίεση πρέπει να είναι ανάλογη του σωματότυπου του ατόμου που κινδυνεύει.
4) Δίνουμε μέχρι 5 ωθήσεις και μετά 5 επιπλέον κτυπήματα στην πλάτη, αν χρειαστεί.
5) Εάν οι επαναλαμβανόμενες προσπάθειες δεν απελευθερώσουν τον αεραγωγό , καλούμε τις πρώτες βοήθειες , ενώ επαναλαμβάνουμε πέντε back blows και πέντε λαβές Heimlich ,και αν χρειαστεί δοκιμάζουμε να δώσουμε αναπνοές διάσωσης-καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση.

Αρκούν μόλις 4 λεπτά χωρίς οξυγόνο για να υπάρξει εγκεφαλική βλάβη, οπότε κάθε δευτερόλεπτο είναι σημαντικό.

Τόσο ο αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός όσο και η Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS) συμβουλεύουν ότι, ως πρώτη λύση, ένας διασώστης θα πρέπει να ενθαρρύνει τον ασθενή να βγάλει το εμπόδιο.
Ως δεύτερη λύση, ο διασώστης πρέπει να δώσει ακολουθήσει την πρακτική back blows: 5 απότομα χτυπήματα στην πλάτη, ανάμεσα στις ωμοπλάτες.
Ως τρίτη λύση ο διασώστης πρέπει να δώσει κοιλιακές ωθήσεις γνωστές ως μέθοδος Heimlich
Όπως και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης και η Κλινική Mayo, συνιστούν έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο με 5 χτυπήματα ανάμεσα στις πλάτες και 5 κοιλιακές ωθήσεις.
Η μέθοδος Heimlich δεν είναι κατάλληλη για βρέφη κάτω του ενός έτους
O Henry Judah Heimlich ήταν χειρούργος γιατρός ο οποίος το 1974 στο εγχειρίδιο Emergency Medicine, περιέγραψε μία τεχνική πιέσεων στην περιοχή κάτω από το διάφραγμα, η οποία μπορούσε να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο πνιγμού από ξένα σώματα.
Όπως χαρακτηριστικά έλεγε:Με πιέσεις προς τα μέσα και πάνω, στο σημείο κάτω από το διάφραγμα με την γροθιά, μπορεί κανείς να αποτρέψει τον κίνδυνο πνιγμού.
Η μέθοδος Heimlich είναι κατά βάση μια ακολουθία κινήσεων που εφαρμόζει ένα άτομο σε άλλο, δηλαδή την εφαρμόζει ένας σε κάποιον άλλο που πνίγεται, αλλά και το ίδιο το άτομο στον εαυτό του.
Η μέθοδος ή λαβή Heimlich ή Χάιμλιχ, όπως λέγεται στα ελληνικά, είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να σώσουμε έναν άνθρωπο από πνιγμονή και αποτελεί το ύστατο βήμα, που μπορεί να κάνει κάποιος σε αυτήν την προσπάθεια, στην προσπάθεια να απομακρύνει δηλαδή ένα αντικείμενο που φράσσει τον αεραγωγό ενός άλλου ατόμου.
Ας δούμε όμως στην πράξη, πως ακριβώς γίνεται αυτή η λαβή που όλοι πρέπει να γνωρίζουμε:
Ακολουθούμε τα παρακάτω βήματα:
1. Σιγουρευόμαστε πως το θύμα πραγματικά πνίγεται.
Ένα θύμα πνιγμού από ξένο σώμα θα φέρει πιθανότατα τα χέρια στο λαιμό του και θα έχει ένα βλέμμα πανικού.
Δε θα μπορεί να ανασάνει ή να μιλήσει , ή μπορεί να ακούγεται ηχηρά η προσπάθειά του να πάρει ανάσα.
Δε θα μπορεί να βήξει αποτελεσματικά και μπορεί το χρώμα του να γίνει μπλε ή γκρι, ή ακόμα και να χάσει τις αισθήσεις του.
Αρκούν μόλις 4 λεπτά χωρίς οξυγόνο για να υπάρξει εγκεφαλική βλάβη, οπότε κάθε δευτερόλεπτο είναι σημαντικό.
2. Σηκώνουμε το άτομο όρθιο και ερχόμαστε πίσω του, με τα πόδια μας καλά ανοιγμένα για να είσαι σταθερά.
3. Κυκλώνουμε τα χέρια μας γύρω από το στομάχι του.
Σφίγγουμε σε γροθιά το «καλό» μας χέρι, με τον αντίχειρά μας να δείχνει προς τα μέσα, προς το στομάχι του, και τοποθετούμε τη γροθιά μας ακριβώς πάνω από τον αφαλό και κάτω από το θώρακα.
Τυλίγουμε το άλλο μας χέρι σφιχτά γύρω από τη γροθιά μας
4. Σφίγγουμε με τα χέρια μας προς τα μέσα και προς τα επάνω γρήγορα και χρησιμοποιώντας φόρα – σχεδόν σαν να προσπαθούσαμε να τον σηκώσουμε στον αέρα.
Επαναλαμβάνουμε αρκετές φορές γρήγορα αυτή την πίεση στο στομάχι μέχρι το ξένο σώμα να ξεκολλήσει και να αποβληθεί, στη συνέχεια βεβαιωνόμαστε πως αναπνέει κανονικά.
Χρησιμοποιούμε την ίδια τεχνική αλλά με ελαφρώς λιγότερη δύναμη στα παιδιά. 

Προσέχουμε να μην χρησιμοποιήσουμε υπερβολική δύναμη, ώστε να αποφύγουμε τραυματισμούς στο παιδί, όπως τραυματισμούς σε εσωτερικά όργανα.
Αντιμετώπιση πνιγμονής σε βρέφη
Τοποθετούμε το βρέφος πάνω στο χέρι μας με κλίση προς τα κάτω και δίνουμε 5 ελαφρά αλλά σταθερά χτυπήματα με την πάνω μέρος της παλάμη μας ανάμεσα στις πλάτες του μωρού, ενώ με το δείκτη και το μέσο δάχτυλο κρατάμε το στόμα του ανοιχτό.
Εάν δεν επανέλθει, ελέγχουμε την αναπνοή του και αν χρειάζεται αρχίζουμε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση.
Τι γίνεται, όμως, αν πνιγόμαστε εμείς οι ίδιοι και δεν έχουμε κανέναν κοντά μας για να μας βοηθήσει;
Πώς να κάνουμε την μέθοδο Heimlich στον εαυτό σας
Αν είμαστε μόνοι μας:
-Βήχουμε επανειλημμένα, για να μετατοπιστεί ή να βγει η μπουκιά.
-Αν δεν έχουμε αποτέλεσμα, βάζουμε τη γροθιά μας κάτω από τα οστά του στέρνου και πάνω από τον αφαλό και σπρώχνουμε δυνατά πάνω σε σκληρή επιφάνεια, π.χ. στον πάγκο της κουζίνας, το τραπέζι ή σε καρέκλα.
Ακολουθούμε τα βήματα:

1. Κάνουμε μια γροθιά με το ένα χέρι. Τοποθετούμε τον αντίχειρα αυτού του χεριού κάτω από τον θώρακα και πάνω από τον αφαλό μας

2. Πιάνουμε τη γροθιά μας με το άλλο μας χέρι. Πιέζουμε τη γροθιά μας στην περιοχή με γρήγορη κίνηση προς τα πάνω

3) Μπορούμε επίσης να σκύψουμε πάνω από μια άκρη τραπεζιού, καρέκλα ή κάποιο κιγκλίδωμα.

Πιέζουμε με απότομες κινήσεις το άνω μέρος της κοιλιά μας (άνω κοιλιακή χώρα) προς την άκρη του τραπεζιού ή μιας καρέκλας.
Αν χρειαστεί, θα πρέπει να επαναλάβουμε αυτήν την κίνηση μέχρι να βγει το αντικείμενο που εμποδίζει τον αεραγωγό μας.
Παρακολουθήστε τα επόμενα videos – μπορεί να μην καταλαβαίνετε πολύ καλά τι λένε αλλά οι κινήσεις είναι εύγλωττες και κατατοπιστικότατες

πηγές και αναφορές:
*https://en.wikipedia.org/wiki/Abdominal_thrusts
**https://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-choking/basics/art-20056637
https://medlineplus.gov/ency/imagepages/1100.htm
https://medlineplus.gov/ency/article/000047.htm
https://www.wptv.com/news/local-news/water-cooler/at-96-henry-heimlich-finally-got-the-chance-to-use-his-own-maneuver-1
https://www.nhs.uk/common-health-questions/accidents-first-aid-and-treatments/what-should-i-do-if-someone-is-choking/
μέθοδος Heimlich
https://www.webmd.com/first-aid/choking-in-children#1
https://thorax.bmj.com/content/72/6/576
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5520267/
en.wikipedia.org
redcross.org.uk
de.wikihow.com
http://www.sja.org.uk/sja/first-aid-advice/breathing/choking-adults.aspx

ntina

Για τα κρύα βράδια – ρόφημα ζεστής σοκολάτας

συντάκτης:thalia

Ένα λαχταριστό και ζεστό ρόφημα σοκολάτας είναι ό,τι πρέπει για να χαλαρώσουμε , να ζεσταθούμε  και να αποζημιωθούμε ύστερα από μια κουραστική χειμωνιάτικη μέρα.
Και επειδή η σοκολάτα είναι ο «πρωταγωνιστής» αυτής μας της επιλογή δεν είναι καθόλου ήσσονος σημασίας η επιλογή της.
Προτιμάω συνήθως, την απλή τυπική σοκολάτα , αυτή με 70% περιεκτικότητα σε κακάο
Την μαύρη σοκολάτα μου «παντρεύω» με μια πολύ καλής ποιότητας σοκολάτα γάλακτος
Τις δυό σοκολάτες μου τις αφήνω να «λιώσουν» σε λίγο ζεστό γάλα και…σε λίγο η συνέχεια…
Λένε ότι η αναγκαιότητα είναι η μητέρα της εφευρετικότητας , και δεν υπάρχει τόπος όπου αυτή η ρήση να  είναι πιο αληθινό από ό, τι στην κουζίνα μας.
Ο αυτοσχεδιασμός και η εφευρετικότητα στην κουζίνα μας είναι παιχνίδι , είναι χαρά , είναι απόλαυση αλλά και τελειοποίηση – πολλές φορές και μέσα από αποτυχίες – μιας συνταγής
Τις περισσότερες φορές όταν φτιάχνω κάτι στην κουζίνα μου δεν έχω λίτρα , γραμμάρια ,μεζούρες.
Οι δοσολογίες μου είναι με «το μάτι» , με «τη μύτη» και με το «όσο πάρει»…
Πω , πω και πως να μεταδόσεις έτσι μιά συνταγή;
Θάρρος – θα βρω τον τρόπο… α , και εκεί που λέω «περίπου ένα φλιτζάνι του καφέ» μπορεί να είναι και λίγο περισσότερο!
Και αν είναι 40g και όχι 35 , ε , δεν πειράζει!

Αλήθεια ποια η διαφορά της σοκολάτας από την κουβερτούρα;
Η διαφορά τους έγκειται στην περιεκτικότητα τους σε λιπαρές ουσίες.
Η κουβερτούρα περιέχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βούτυρο κακάο.
Αυτό την κάνει πιο ρευστή και διαχειρίσιμη, γι’ αυτό και κατάλληλη για την ζαχαροπλαστική.

Η συνταγή μου είναι για δυό – και θέλω:
500ml πλήρες γάλα
75g σοκολάτα με περιεκτικότητα 70% σε κακάο
35g την καλύτερη σοκολάτα γάλακτος που θα βρω
75ml κρέμα γάλακτος
κανέλα Κεϊλάνη σε σκόνη – περίπου 1/4 από το κουταλάκι του γλυκού
μια πρέζα αλάτι.
Και
Τεμαχίζω ή τρίβω τις δυό μου σοκολάτες.
Ζεσταίνω λίγο γάλα – περίπου ένα φλιτζάνι του καφέ –  σε μια μικρή κατσαρόλα,σε χαμηλή θερμοκρασία.
Ρίχνω μέσα τις τριμμένες μου σοκολάτες και ανακατεύω μέχρι να λιώσουν μέσα στο γάλα.
Στη συνέχεια προσθέτω το υπόλοιπο γάλα και την κρέμα γάλακτος.
Συνεχίζω να ζεσταίνω το ρόφημά μου μέχρι λίγο πριν το σημείο βρασμού και προσθέτω την κανέλα και το αλάτι.
Ανακατεύω γρήγορα και σερβίρω σε πορσελάνινα φλυτζάνια!