"...Ειλικρινώς ήλπιζα ότι δεν θα γράψω κάτι για το θέμα του κορωνοϊού, διότι υπάρχουν και άλλα, ίσως σημαντικότερα προβλήματα υγείας στη χώρα μας, αλλά η ζωή και τα γεγονότα συχνά επιβάλλουν τη δική τους άποψη.
Από παιδί λοιπόν, όποτε είχαμε συγγενείς ή φίλους στο σπίτι, όπως συνηθιζόταν τότε τις δεκαετίες του 60 και 70, πάντα κάποιος θείος, ξάδελφος ή φίλος θα έκανε μια εισαγωγή με την διαβόητη ατάκα, «αν ήμουν πρωθυπουργός…».
Αν λοιπόν ήμουν εγώ στη θέση του Πρωθυπουργού, και σε σχέση με την Επιδημία θα έκανα τελείως διαφορετικά κάποια πράγματα.
Πρώτα από όλα θα ήμουν σε θέση να αντιληφθώ, ότι οι βιολογικές απειλές αντιμετωπίζονται με βιολογικά όπλα. Δεν θα μου περνούσε από το μυαλό να πάρω αστυνομικού και φορομπηχτικού τύπου μέτρα. Αν δε συνειδητοποιούσα, οποιαδήποτε στιγμή, ότι δεν το αντιλαμβάνομαι θα φρόντιζα να παραιτηθώ και αντικατασταθώ από κάποιον με μεγαλύτερη αντίληψη από τη δική μου.
Στη συνέχεια, θα ρωτούσα αν υπάρχει φορέας υπεύθυνος για τον έλεγχο των λοιμώξεων. Αν υπήρχε, (ΚΕΕΛΠΝΟ, τόσα χρόνια), θα ζητούσα να δω τα σχέδια αντιμετώπισης επιδημιών. Αν δεν υπήρχαν θα έστελνα όλες τις διοικήσεις στον Εισαγγελέα και θα δημιουργούσα έναν τέτοιο φορέα, στον οποίον θα τοποτεθούσα προϊστάμενο έναν επιστήμονα ειδικό στις επιδημίες, με ομάδα από αρκετούς μαθηματικούς, ειδικούς ιολόγους, κλινικούς φαρμακολόγους και φαρμακοποιούς και όχι ειδικούς στην αντιμετώπιση λοιμώξεων. Οι τελευταίοι θα ήταν όλοι στις θέσεις τους, μέσα στα νοσοκομεία, μαζί με εντατικολόγους, σε αναμονή κρουσμάτων που θα νοσούσαν βαρειά.
Στην συνέχεια θα ζητούσα από τον επιδημιολόγο εκτίμηση της κατάστασης, σε συνεργασία με τους ιολόγους, και με μοναδικό ερώτημα, το αν υπάρχει τρόπος αναγνώρισης των φορέων της νόσου κα αν μπορεί να περιορίζονται σε ειδικούς χώρους νοσηλείας. Αν έπαιρνα την απάντηση ότι δεν υπάρχει αξιόπιστος τρόπος ανίχνευσης, ή/και δεν υπάρχει τρόπος απομόνωσης, τότε θα ρωτούσα ποιες πληθυσμιακές ομάδες κινδυνεύουν. Αν μου έλεγαν ότι κινδυνεύουν μόνο ευπαθείς ομάδες, θα τους ζητούσα να μου τις περιγράψουν και αφού τις περιέγραφαν, θα ζητούσα οι μονάδες αυτές να περιοριστούν κατ’ οίκον και να φροντίζονται από τον οικογενειακό γιατρό τους, σε συνεργασία με την ομάδα υγείας της περιοχής τους. Στην ομάδα υγείας θα υπήρχε κοινωνικός λειτουργός (καταγραφή του κάθε περιστατικού, κοινωνική και οικογενειακή κατάσταση, οικονομική επιφάνεια, δυνατότητα αυτοεξυπηρέτησης κλπ), επισκέπτης υγείας (νοσηλευτική και φαρμακευτική φροντίδα, υγειονοδιαιτητική κατάσταση κλπ), βοήθεια στο σπίτι (φροντίδα καθαριότητας, προμήθειας αγαθών κλπ) και φυσικά ψυχολόγοι, φυσικοθεραπευτές κ.ά. για την φροντίδα της ψυχικής και σωματικής ευεξίας των ευπαθών αυτών ανθρώπων.
Αυτό που μόλις περιέγραψα όμως, η ύπαρξη οικογενειακού ιατρού και ομάδας υγείας της κοινότητας, για την αναγνώριση, καταγραφή και κατ’ οίκον φροντίδα του πληθυσμού είναι αυτό που ονομάζουμε Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και το οποίο, ποτέ δεν είχαμε στην Ελλάδα, και ποτέ δεν θελήσαμε να δημιουργήσουμε, είτε από άγνοια είτε από αδιαφορία είτε από ανικανότητα.
Τέλος θα ρωτούσα ποια είναι η πρόβλεψη για το ποσοστό βαρειάς νόσου και θνητότητας από τον ιό, αλλά και τι θα χρειαζόμασταν για τον περιορισμό της βλάβης.
Έτσι θα έβλεπα τι ανάγκες είχαμε σε θεραπευτικές κλίνες και κλίνες εντατικής νοσηλείας.
Αν λοιπόν ήμουν Πρωθυπουργός θα είχα τα εξής δεδομένα:
1. Ο ιός είναι κορωνοϊός και αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος (γνωρίζουμε χιλιάδες συγγενείς του)
2. Ο ιός δεν ξέρουμε πόσο εύκολα και γρήγορα μεταδίδεται, αλλά δεν σκοτώνει παιδιά, νέους και υγιείς, ενώ οι περισσότεροι (80-90%) έχουν συμπτώματα κοινού κρυολογήματος ή είναι τελείως ασυμπτωματικοί.
3. Δεν υπάρχει αξιόπιστο και πρακτικό διαγνωστικό τεστ, αλλά και να υπάρξει δεν υπάρχει τρόπος περιορισμού των θετικών ατόμων και επομένως δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε κλασσικό τρόπο καραντίνας.
4. Ο ιός προσβάλει το αναπνευστικό δέντρο και στις ευπαθείς ομάδες δημιουργεί αναπνευστικά προβλήματα, κυρίως τύπου της δευτερεύουσας ανοσιακής αντίδρασης, ενώ σε κάποιους δημιουργεί θρομβώσεις.
5. Δεν υπάρχει τρόπος να μάθω πόσους ευπαθείς έχουμε στον πληθυσμό μας, διότι δεν υπάρχει φάκελος υγείας του πολίτη
6. Δεν υπάρχει τρόπος κατ’ οίκον φροντίδας υγείας, διότι δεν υπάρχει οικογενειακός ιατρός
7. Δεν υπάρχει ομάδα υγείας στην κοινότητα
8. Δεν υπάρχει σχέδιο μεταφοράς κάποιων ευπαθών σε ειδικές μονάδες
9. Δεν υπάρχουν πνευμονολογικές κλινικές σε όλα τα νοσοκομεία
10. Δεν υπάρχει ικανός αριθμός εντατικών μονάδων νοσηλείας, σε όλη την επικράτεια.
Με αυτά τα δεδομένα θα είχα μόνο μια λύση. Το lockdown. To lockdown όμως είναι τρομακτική προοπτική για πάρα πολλούς λόγους. Αν λοιπόν το έπαιρνα θα ήταν για να θεραπεύσω την κατάσταση που περιέγραψα και αυτό έπρεπε να γίνει εξαιρετικά σύντομα.
Το lockdown είναι τρομακτική επιλογή για έναν πρωθυπουργό διότι, καταδικάζει την οικονομία, καταδικάζει το εμπόριο, καταδικάζει την παραγωγή κλπ, και επομένως η κοινωνία αντιμετωπίζει τον τεράστιο κίνδυνο της έλλειψης βασικών αγαθών, από τρόφιμα και φάρμακα (που τα έχει άμεσα ανάγκη), ως καύσιμα και είδη υγιεινής. Μέσα σε αυτήν την απομόνωση καταστρέφονται οι μικροεπιχειρήσεις και οι μικροεπαγγελματίες, καταστρέφονται οι εποχικώς εργαζόμενοι, καταστρέφεται ο κοινωνικός ιστός και επιπλέον, αυξάνουν οι θάνατοι κάθε αιτιολογίας, λόγω αδυναμίας παροχής υγειονομικής φροντίδας, έγκαιρα και πλήρως.
Όσο λοιπόν περιόριζα την εξάπλωση με το lockdown τι θα έκανα
1. Θα προχωρούσα σε συμβάσεις του ΕΟΠΥΥ με πρωτοβάθμιους γιατρούς, ταχύτατα, με κανονική κατανομή τους σε όλη την επικράτεια. Βασικός κανόνας 1 ιατρός ανά 1500 περίπου κατοίκους και ανά γεωγραφική περιοχή. Στην Ελλάδα έχουμε χαρακτηρισμένες πληθυσμιακές ομάδες ανά περιοχή με τις ενορίες.
2. Θα υποχρέωνα τον κάθε οικογενειακό ιατρό να προχωρήσει τάχιστα σε καταγραφή των ατόμων της κοινότητας για εύρεση περιστατικών των ευπαθών ομάδων στον πληθυσμό ευθύνης του, μέσω της συμπλήρωσης του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας του πολίτη, που υπάρχει ήδη στην ΗΔΙΚΑ.
3. Θα δημιουργούσα το θεσμικό πλαίσο στην τοπική αυτοδιοίκηση για δημιουργία ομάδων υγείας, αριθμού και μεγέθους ανάλογου με την έκταση και των πληθυσμό του διαμερίσματος.
4. Θα ξεκινούσα δωρεάν καμπάνια μηνυμάτων με τα χαρακτηριστικά των ευπαθών ομάδων, ώστε οι πολίτες να αυτοχαρακτηριστούν και να ζητήσουν άμεσα βοήθεια, για κατ’ οίκον φροντίδα από το Δήμο τους.
5. Θα προχωρούσα σε εύρεση δομών στέγασης πολιτών που χρειάζονται απομόνωση και φροντίδα σε όλη τη χώρα (ενοικίαση ξενοδοχείων, χρήση φοιτητικών εστιών κλπ)
6. Θα ζητούσα φαρμακολογική αξιολόγηση της νόσου, για αποφυγή επικίνδυνων θεραπειών και εξασφάλιση ικανών ποσοτήτων των αναγκαίων φαρμάκων. Θα εμπόδιζα τη διασπορά ψευδών ειδήσεων, δίνοντας οδηγία στα ΜΜΕ να μην υπερθεματίζουν σε σχέση με τη νόσο, αλλά και τις θεραπείες.
7. Θα ζητούσα εκτίμηση όλων των νοσούντων και παρακολούθηση, αλλά και νεκροψίες και νεκροτομές σε όλους τους θανόντες, προκειμένου να διευκρινιστεί σε βάθος η παθοφυσιολογία της λοίμωξης, αλλά και των άστοχων θεραπευτικών προσεγγίσεων.
8. Θα έκανα άμεσα προσλήψεις κυρίως νοσηλευτικού προσωπικού για τα νοσοκομεία αναφοράς (τουλάχιστον), ώστε να υπάρχει κάλυψη όλων των κενών θέσεων, ειδικών ιατρών, ακόμη και με συμβάσεις προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σε προσωπικό των νοσοκομείων και τέλος θα φρόντιζα για την προμήθεια του αναγκαίου εξοπλισμού.
9. Θα στελέχωνα τα Κέντρα Υγείας, ως δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας και θα μετέφερα χρόνιες θεραπείες και αντιμετώπιση επειγόντων, πλην λοιμώξεων, στα Κέντρα Υγείας που βρίσκονται κατανεμημένα σε όλη τη χώρα.
Βιολογικές θεραπείες για νεοπλασίες, σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευματικά νοσήματα, αυτοάνοσες δερματοπάθειες, φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, αλλά και θρομβολύσεις κ.ά., θα μπορούσαν να λαμβάνουν χώρα στα ΚΥ, προκειμένου να αποσυμφορηθούν τα νοσοκομεία, να μην κινδυνεύουν οι χρόνιοι ασθενείς από την λοίμωξη και κυρίως να μην χρειάζεται μεγάλο ταξίδι του ασθενούς κυρίως της περιφέρειας.
Τέλος θα σκεφτόμουν τι θα απέφευγα και τι δεν θα έκανα. Δεν θα κόμπαζα για επιτυχίες, αλλά θα ζητούσα τη μέγιστη πολιτική και επιστημονική συναίνεση. Δεν θα σπαταλούσα πόρους από την υγεία σε άσχετες δράσεις, όπως περιττές, αλλά και επικίνδυνες καμπάνιες στα ΜΜΕ. Θα ζητούσα να γίνονται σεβαστά τα μέτρα ατομικής προστασίας και θα κάλυπτα με δαπάνη του κράτους ή του ΕΟΠΥΥ το κόστος των προστατευτικών μέσων (μόνο ειδικές μάσκες, γάντια όπου χρειάζεται κλπ). Θα φρόντιζα για την εφαρμογή με συστάσεις και όχι χρηματικές ποινές, εξαιρετικά δυσβάστακτες από μικροεπαγγελματίες. Θα έδειχνα συνέπεια, ισονομία και δικαιοσύνη. Για παράδειγμα, δεν θα κρατούσα πληρότητα 100% στα αεροπλάνα, και 50% στα πλοία. Είναι εξορισμού ανόητο και επικίνδυνο μέτρο, διότι δείχνει ανικανότητα εκτίμησης της κατάστασης και προκαλεί αδιαφορία του πολίτη για τα μέτρα. Θα έβαζα όριο πληρότητας στις αστικές συγκοινωνίες και θα πύκνωνα τα δρομολόγια για να το πετύχω.
Επίσης δεν θα έκλεινα τα σχολεία και κυρίως τα πανεπιστήμια. Θα τα κρατούσα ανοικτά και θα τα στήριζα όσο μπορούσα προκειμένου να βοηθήσει η γνώση που παράγουν την χώρα μας, με όλους του τρόπους που η παιδεία βοηθάει μια χώρα.
Επίσης δεν θα έκλεινα τα ΚΑΠΗ. Θα τα διατηρούσα ανοικτά προκειμένου να ελέγχω καθημερινά τους θαμώνες που ανήκουν στους ευπαθείς πολίτες. Στα ΚΑΠΗ μπορεί να βρίσκεται νοσηλευτικό προσωπικό. Θα προμήθευε τους θαμώνες με μάσκες, θα τους βοηθούσε στην απολύμανση των χεριών τους και θα τους επέτρεπε μια ευχάριστη ενασχόληση που θα βοηθούσε την ψυχολογία τους, ενώ θα τους εκπαίδευε στα μέτρα αυτοπροστασίας, υπό επίβλεψη.
Αυτά θα έκανα και δεν θα έκανα, αν ήμουν πρωθυπουργός. Αυτά και πολλά άλλα μικρότερης ίσως σημασίας. Θα βοηθούσα τη χώρα μου, και όχι μόνο για την πανδημία. Θα είχα δημιουργήσει υποδομές για ένα βιώσιμο σύστημα υγείας στη χώρα, κάτι που είναι προφανώς ουσιώδες, αλλά και κλίμα εμπιστοσύνης για την πολιτεία, γεγονός που πάντα βοηθάει στη συμμόρφωση.
Δεν φτάνει το φιλότιμο του πολίτη.
Πρωταρχική σημασία έχει το φιλότιμο του ηγέτη, διότι το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι… όπως πάντα κατέληγαν οι κουβέντες τη δεκαετία του 60 και του 70.
