Η ταινία δεν είναι απλή.
Διακρίνει κάποιος αρκετές διαστρωματώσεις και θέματα που θέλει να θίξει ο δημιουργός. Πιστός στο δόγμα του νεορεαλισμού, εκτός από την αποτύπωση των χαρακτήρων των απλών ανθρώπων και τις δυσκολίες τους στην συγκεκριμένη περίοδο, περνάει και μηνύματα για την αυστηρή καθολική κοινωνία- ωραία η φράση της Sophia Loren "εγώ παντρεύτηκα την Ρώμη", η οποία παντρεύτηκε έναν γέρο για να μπορέσει να ξεφύγει από τον περιορισμό της επαρχίας, το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι αλλά και τον προβληματισμό για την μεταπολεμική κατάσταση στην Ιταλία που αποτυπώνεται μέσα από τα λόγια του συμπαθητικού κομμουνιστή Μικέλε / Jean-Paul Belmondo.
Η Τσεζίρα / Σοφία Λόρεν και η κόρη της Ροζέτα / Eleonora Brown, εγκαταλείπουν την Ρώμη για να αποφύγουν τους βομβαρδισμούς - των Συμμάχων και μετά από αρκετές περιπέτειες επιστρέφουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, μια ορεινή περιοχή της Νότιας Ιταλίας όπου έχουν καταφύγει και άλλες οικογένειες μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος.
Εκεί η Τσεζίρα γνωρίζεται με τον Μικέλε, απόφοιτο της Φιλοσοφικής και γιο μαυραγορίτη, ο οποίος όπως είναι φυσικό την ερωτεύεται.
Η Sophia Loren είναι απολαυστική, επάξια νομίζω κέρδισε και το Όσκαρ Α’ γυναικείου ρόλου για την ταινία και όσοι γνωρίζουμε και (λίγα) ιταλικά μπορούμε να απολαύουμε και τα λογοπαίγνια αλλά και τις γλωσσικές αντιθέσεις τις Ιταλίας.
Η τραγωδία δεν αργεί να φανεί.
Η πτώση του Μουσολίνι και η εμφάνιση των Συμμάχων, αρχικά ως Άγγλων κομάντος, έπειτα ως αποβατικών στρατευμάτων δεν αρκούν για να την αποτρέψουν.
Οι απελευθερωτές ουσιαστικά είναι μέρος της τραγωδίας.
Δεν είναι τυχαίο που ο Μικέλε ο κομμουνιστής αναλαμβάνει να εξηγήσει πρώτα στους Άγγλους κομάντος και έπειτα στον Γερμανό αρχισμηνία (τα δυο κύρια αντίπαλα στρατόπεδα στην Ιταλία) για το τι είναι η Ιταλία και γιατί δεν μπορούν να την καταλάβουν οι ξένοι.
Επιστρέφοντας στο χωριό από την κοντινή πόλη που είχαν πάει για τρόφιμα, ο Μικέλε και η Τσεζίρα πέφτουν πάνω σε μια εξαντλημένη γερμανική περίπολο η οποία υποχωρεί και με βίαιο τρόπο παίρνει μαζί τους σαν οδηγό τον Μικέλε - ο οποίος όπως είναι φυσικό δεν επιστρέφει, ποτέ) για να βρούνε οδό διαφυγής.
Μητέρα και κόρη αποφασίζουν να να γυρίσουν στην Ρώμη και στην διαδρομή τις βιάζουν (ομαδικά) τα στρατεύματα των «απελευθερωτών» Συμμάχων - για την ακρίβεια Μαροκινοί, σε μια ερειπωμένη εκκλησία.
Συντετριμμένες, με τις ζωές τους να έχουν αλλάξει για πάντα, συνεχίζουν το ταξίδι της επιστροφής με τις τύψεις να πνίγουν κυρίως την μητέρα επειδή δεν κατάφερε να προστατέψει την κόρη της.
Ούτε εδώ θα δούμε μάχες, θα δούμε περισσότερο τις συνέπειες των μαχών σε κατοικημένες περιοχές, δηλαδή βομβαρδισμούς, εκτελέσεις αμάχων, και τα συνήθη επακόλουθα της ανάμιξης ξένων στρατιωτικών με τον ντόπιο πληθυσμό -βιασμοί, λεηλασίες κλπ.
Η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, τον βιασμό δηλαδή χιλιάδων Ιταλίδων από Μαροκινούς ατάκτους - μέλη του Γαλλικού Εκστρατευτικού Σώματος, που συμμετείχαν στην μάχη του Μόντε Καζίνο. Υπάρχουν ελλείψεις και στο στρατιωτικό μέρος.
Τα άρματα των Αμερικανών δεν είναι παρά Μ47 Patton, τα οποία άρχισαν να παράγονται την δεκαετία του ’50, αντί των υποτιθέμενων Μ4 Sherman ή Μ24 Chaffee που χρησιμοποιούσαν οι Αμερικανοί την περίοδο.
Το γερμανικό He 111 που εκτελεί τον βομβαρδισμό είναι βγαλμένο από τα κινηματογραφικά επίκαιρα.
Δεν ξέρω αν η Sophia Loren πείθει βέβαια και σαν μητέρα μιας προεφηβικής ηλικίας κοπέλας - η Ροζέτα είναι δεκατριών, καθώς όταν γυρίστηκε η ταινία η Sophia Loren ήταν 26 ετών.
Παρ’ όλες τις «τεχνικές» ελλείψεις η ταινία δεν παύει να είναι κορυφαία, νοσταλγική και συνάμα να προκαλεί θλίψη και πικρία.
Δείτε την, έστω σαν κάτι εναλλακτικό, αν και όχι τόσο εύπεπτο.
Τεχνικά χαρακτηριστικά:
Ασπρόμαυρη, γλώσσα ιταλικά, διάρκεια 97 λεπτά.
Εναλλακτικοί τίτλοι La Ciociara / ιταλικά, Two Women / αγγλικά.
