Τα φοβερά χρόνια της
Μεγάλης Πανώλης στη Μασσαλία (1720-1722), λίγοι κατόρθωσαν να επιβιώσουν από την επιδημία που αποδεκάτισε τον πληθυσμό.
Ανάμεσα στους επιζήσαντες ήταν και τέσσερις κλέφτες που αν και λήστευαν τους ασθενείς και συλούσαν τους νεκρούς, αυτοί έμειναν ανέπαφοι.
Όπλο τους ήταν ένα βοτανικό σκεύασμα που τους προστάτευε.
Οι εκδοχές της ιστορίας αυτής είναι τόσες όσες και οι διαφορετικές φόρμουλες της συνταγής.
Κατά μία εκδοχή η θαυματουργή αυτή συνταγή έγινε γνωστή όταν οι κλέφτες της Μασσαλίας συνελήφθησαν και για να τους χαριστεί η ζωή αποκάλυψαν τη μυστική φόρμουλα.
Υπάρχει μια παρόμοια ιστορία που εκτυλίσσεται στην Τουλούζ, πολύ νωρίτερα, γύρω στο 1630, με διαφορετικό όμως τέλος: αν και οι (τέσσερεις πάλι) κλέφτες αποκαλύπτουν τη συνταγή, εν τούτοις εκτελούνται.
Ως επικρατέστερη αυθεντική συνταγή θεωρείται αυτή που παραθέτει ο γάλλος αρωματοθεραπευτής Jean Valnet (1920-1995), στο βιβλίο του “La phytothérapie”, ως απόσπασμα πρακτικών του κοινοβουλίου της Τουλούζ.
Πάρτε 3 πίντες από δυνατό άσπρο ξύδι, προσθέστε από μια χούφτα αρτεμησία, σπειραία, άρκευθο, ρίγανη και φασκόμηλο.
Προσθέστε ακόμα 50 καρφιά γαρίφαλο και από 2 ουγγιές ρίζα ινούλας, αγγελική, δενδρολίβανο, μαρρούβιο και 3 μεζούρες καμφορά.
Αφήστε το μίγμα σε δοχείο για 15 ημέρες και μετά στραγγίστε.
O Dr. Valnet ισχυρίζεται δε ότι αυτή είναι η συνταγή που αποκάλυψαν οι 4 κλέφτες που συνελήφθησαν στην πόλη κατά τα έτη 1628-1631 και ότι αυτή η ίδια συνταγή επαναχρησιμοποιήθηκε από τους κλέφτες της Μασσαλίας 100 χρόνια αργότερα.
Aς τη δούμε προσεκτικότερα.
Το ξύδι των τεσσάρων κλεφτών, Εκδοχή 1η
~ 1,5 λίτρο* ξύδι από άσπρο κρασί
~ 1 χούφτα αρτεμησία (Αrtemisia absinthium)
~ 1 χούφτα σπειραία (Spiraea ulmaria)
~ 1 χούφτα άρκευθο (Juniperus communis)
~ 1 χούφτα ρίγανη (Origanum vulgare)
~ 1 χούφτα φασκόμηλο (Salvia officinalis)
~ 50 τεμάχια γαρίφαλο (Eugenia caryophyllus)
~ 60 γραμ.* ρίζα ινούλας (Inula helenium)
~ 60 γραμ.* αγγελική (Angelica archangelica)
~ 60 γραμ.* δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis )
~ 60 γραμ.* μαρρούβιο (Marrubium vulgare)
~ 3 γραμ.* καμφορά (Cinnamomum camphora)
*1 πίντα=473,18 ml
*1 ουγγιά=28,35 gr
Ας κάνουμε τώρα μια μεγάλη βοτανική βόλτα για να κατανοήσουμε το χαρακτήρα αυτού του ελιξίριου.
Πάμε να γνωρίσουμε τα βότανα ένα - ένα.
Αρτεμησία, Σπειραία, Άρκευθος
Αrtemisia absinthium, Compositae: H αρτεμησία είναι ποώδες, πολυετές φυτό με ινώδεις ρίζες.
Τα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται είναι τα άνθη και τα φύλλα των οποίων το αιθέριο έλαιο περιέχει κυρίως θουγιόνη η οποία σε μεγάλες συγκεντρώσεις είναι νευροτοξική ουσία.
Είναι από τα πλέον πικρά βότανα, θεωρείται τονωτικό, ευστόμαχο (για το λόγο αυτό αποτελεί συστατικό πολλών οινοπνευματωδών ποτών όπως το παλιό καλό βερμούτ), αντιπυρετικό, ανθελμινθικό και φυσικά αντισηπτικό.
Spiraea ulmaria, Rosaceae: Η σπειραία είναι αειθαλής φυλλοβόλος θάμνος με λογχοειδή φύλλα σε σπειροειδή διάταξη.
Τα κομψά της άνθη έχουν οσμή παρόμοια με αυτή του αμύγδαλου και περιέχουν σαλικυλικό οξύ. Χρησιμοποιείται ως αρωματικό, αντιπυρετικό και αντιρευματικό θεωρείται δε ότι έχει άριστες διουρητικές και στυπτικές ιδιότητες.
Juniperus communis, Coniferae: O άρκευθος είναι κωνοφόρο δένδρο που φύεται παντού στο βόρειο ημισφαίριο.
Έχει πολύ μικρά κίτρινα άνθη και μικρούς στρογγυλούς καρπούς που χρειάζονται 1 χρόνο για να ωριμάσουν και των οποίων το αιθέριο έλαιο περιέχει περισσότερες από 60 δραστικές ουσίες, όπως μονοτερπένια, κινεόλη, βιταμίνη C, τανίνες, σάκχαρα, διτερπένια και ρητίνη.
Από την αρχαιότητα συνδέετεαι με την κάθαρση και τον εξαγνισμό και, στην κεντρική ευρώπη, αποτελεί βασικό συστατικό της λαϊκής φαρμακολογίας για την αντιμετώπιση μεταδοτικών ασθενειών.
Θεωρείται άριστο αντισηπτικό, τονωτικό και αντιρρευματικό.
Ρίγανη, Φασκόμηλο, Γαρίφαλο
Οriganum vulgare, Labiatae: Η ρίγανη χρησιμοποιείται ήδη από την αρχαιότητα ως αρωματικό, αρτυματικό και θεραπευτικό φυτό.
Τα άνθη της είναι πλούσια σε αιθέριο έλαιο το οποίο περιέχει φαινόλες (θυμόλη και καρβακρόλη), οργανικά οξέα, υψηλό ποσοστό βιταμίνης C, τανίνες.
Θεωρείται βότανο διεγερτικό, αντισηπτικό, αποχρεμπτικό με ισχυρές αντιμικροβιακές, απολυμαντικές και αντιβιοτικές ιδιότητες.
Salvia officinalis, Labiatae: To φασκόμηλο είναι πόα αυτοφυής στη Μεσόγειο, έχει αρωματικότατα φύλλα και άνθη με υψηλή περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο το οποίο αποτελείται κυρίως από α-θουγιόνη κατά 30%, καμφορά κατά 20%, β-θουγιόνη, μονοτερπένια, κινεόλη. τανίνες και φλαβονοειδή.
Το φασκόμηλο, όπως δηλοί και η ονομασία του (salvia, salavare= σώζω, θεραπεύω) ταυτίζεται με τη μακροζωία και έχει αντιβακτηριακές, αντιμικροβιακές, αντιικές, και αντισηπτικές ιδιότητες.
Eugenia caryophyllus, Myrtaceae: To δημοφιλές γαρίφαλο πρωταγωνιστεί όχι μόνο στα λικέρ και στα κουλουράκια μας αλλά και στην οδοντιατρική.
Παραδοσιακά το αιθέριο έλαιό του θεωρείται ως το πιο ενδεδειγμένο αντίδοτο για τον πονόδοντο και τις στοματικές λοιμώξεις λόγω της δραστικής ουσίας ευγενόλης που περιέχει σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%, η οποία έχει ισχυρές αντισηπτικές ιδιότητες και δρα και ως ήπιο αναισθητικό. Το αιθέριο έλαιο του γαρίφαλου θεωρείται αντιβακτηριακό ευρέως φάσματος, αντιικό, αντιμυκητιακό, ευστόμαχο -να γιατί το βάζουμε στο cherry brandy-, τονωτικό του ανοσοποιητικού αλλά και του νευρικού συστήματος.
Ινούλα, Αγγελική, Δενδρολίβανο
Inula helenium, Compositae: Ονομάζεται και άγριο ηλιοτρόπιο.
Οι ρίζες του χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα κυρίως για τη θεραπεία παθήσεων του αναπνευστικού. Περιέχουν ινουλίνη, αιθέριο έλαιο και γλίχρασμα το οποίο θεωρείται αποχρεμπτικό, αντιβηχικό και αντιβακτηριακό.
Angelica archangelica, Ubelliferae: Πολυετές φυτό με μικρά αρωματικά άνθη, χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στη Βόρεια Ευρώπη όπου από τον μεσαίωνα θεωρείτο ότι αποτρέπει τις μεταδοτικές ασθένεις και καθαρίζει το αίμα.
Οι σπόροι της χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε λικέρ και γλυκίσματα ενώ οι ρίζες χρησιμοποιούνται στη θεραπευτική βοτανική.
Περιέχουν πτητικό έλαιο, πτητικά οξέα (βαλερικό και αγγελικό οξύ), ρητίνη (αγγελικίνη), τανίνες, σάκχαρα, άμυλο και κόμμι και έχουν αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότες.
Ακόμη, η αγγελική θεωρείται βότανο εμμηναγωγό, αποχρεμπτικό, καρδιοτονωτικό και ευστόμαχο.
Rosmarinus officinalis, Labiatae: Το αγαπημένο δενδρολίβανο το γνωρίζουμε καλά και όχι μόνο γιατί αρωματίζουμε μ'αυτό τις ψητές πατατούλες αλλά και από μια άλλη παλιά ρομαντική ιστορία, το ελιξίριο της βασίλισσας της Ουγγαρίας.
Από την αρχαιότητα θεωρείται εξαγνιστικό, απολυμαντικό των χώρων, τονωτικό της μνήμης (rosemary, μη-με-λησμόνει).
Στην παρασκευή φυσικών καλλυντικών είναι βασικό συστατικό των σκευασμάτων για την τόνωση των μαλλιών και της επιδερμίδας του προσώπου.
Το αιθέριο έλαιο του περιέχει αλφα και βήτα πινένιο, βορνεόλη, 1.8 κινεόλη και καμφορά.
Έχει ισχυρή βακτηριοστατική και αντιμυκητιακή δράση και θεωρείται ότι είναι πολύτιμο στην αντιμετώπιση της υπερκόπωσης και της υπότασης.
Μαρρούβιο, Καμφορά, Καμφορά Βόρνεο
Marrubium vulgare, Labiatae: To μαρρούβιο είναι πολυετής πόα, φύεται στην Ευρώπη, το άρωμα του θυμίζει θυμάρι και ήταν γνωστό στους αρχαίους Αιγυπτίους και Έλληνες ως αντιβηχικό.
Το σιρόπι που φτιάνεται με φρέσκα φύλλα μαρρούβιου και ζάχαρη χρησιμοποείται μέχρι και σήμερα για τη θεραπεία του βήχα.
Τα φύλλα περιέχουν κυρίως ένα πκρό στοιχείο (μαρρουβίνη), τανίνη, ρητίνη, σάκχαρα. Θεωρείται βότανο αποχρεμπτικό, αντιβηχικό και επουλωτικό.
Cinnamomum camphora, Lauraceae: H καμφορά είναι κρυσταλλική ουσία που παράγεται από την επεξεργασία των φύλλων του cinnamomum camphora δένδρου αειθαλούς που κατάγεται από την Κίνα.
Το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από τα φύλλα περιέχει καμφορά, λιναλόλη, 1.8 κινεόλη, βορνεόλη.
Η καμφορά είναι τοξική ουσία που χρησιμοποιήθηκε κυρίως το μεσαίωνα κατά τη διάρκεια των μεγάλων επιδημιών ως απολυμαντικό μέσο.
Η συνταγή του ξυδιού των 4 κλεφτών καταγράφηκε στα επίσημα βιβλία της γαλλικής φαρμακοποιίας (Codex pharmaceutique) το 1748 και για πολύ καιρό, ακόμα και στις μέρες μας, αποτελεί το δημοφιλέστερο αντισηπτικό της λαϊκής φαρμακολογίας.
Επιπλέον ο Dr. Valnet παραθέτει και μια δική του συνταγή η οποία έτυχε θερμότατης υποδοχής και στην οποία βασίζονται εμπορικά σκευάσματα που κυκλοφορούν μέχρι σήμερα.
Ας τη δούμε και αυτή αναλυτικά, είμαι fun της σφαιρικής μόρφωσης...
Το ξύδι των τεσσάρων κλεφτών κατά J.Valnet, Εκδοχή 2η
~ 2,5 λίτρα ξύδι από άσπρο κρασί
~ 40 γραμ. αρτεμησία μεγάλη (Αrtemisia absinthium)
~ 40 γραμ. αρτεμησία μικρή (Αrtemisia pontica)
~ 40 γραμ. δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis )
~ 40 γραμ. φασκόμηλο (Salvia officinalis)
~ 40 γραμ. μέντα, (Mentha piperita)
~ 40 γραμ, απήγανο (Ruta graveolens)
~ 40 γραμ. λεβάντα λεβάντα, (Lavandula angustifolia )
~ 5 γραμ. κάλαμο αρωματικό (Acorus calamus)
~ 5 γραμ. κανέλα, (Cinnamomum zeylanicum)
~ 5 γραμ. γαρίφαλο (Εugenia caryophyllus)
~ 5 γραμ. μοσχοκάρυδο (Myristica fragrans)
~ 5 γραμ. σκόρδο (!!) (Εugenia caryophyllus)
~ 10 γραμ. καμφορά (Cinnamomum camphora)
~ 40 γραμ.οξικού οξέως σε κρυστάλλους (acetic acid)
Πάμε να μια συμπληρωματική βόλτα να γνωρίσουμε και τα νέα βότανα που μας προέκυψαν.
Αρτεμησία μικρή, Απήγανος, Άκορος, Μοσχοκάρυδο
Αrtemisia pontica, Compositae: Όπως μαρτυρά και το όνομά της, αυτό το είδος της αρτεμησίας ευδοκιμεί στη Νότια Ευρώπη κυρίως στις περιοχές του Εύξεινου Πόντου και στη Μεσόγειο.
Είναι μικρότερη στο μέγεθος από το absinthium. Tα αρωματικά της φύλλα περιέχουν κινεόλη, θουγιόνη, καμφορά και βορνεόλη και θεωρείται άριστο ευστόμαχο.
Ruta graveolens,Rutaceae: Ο απήγανος είναι πολυετής πόα με μικρά άνθη που αναδύουν μια βαρειά όχι δημοφιλή οσμή.
Για το λόγο αυτό παραδοσιακά έχει συνδεθεί με τα ξόρκια και τα κακά πνεύματα.
Είναι βότανο γνωστό και σημαντικό με πολλές χρήσεις ήδη από την αρχαιότητα.
Θεωρείτο ότι δυνάμωνε την όραση και απέτρεπε (μαζί με το φίλο του το σκόρδο) τις επιδημικές ασθένειες.
Είναι άριστο εντομοαπωθητικό ενώ ανακουφίζει από τα τσιμπήματα των εντόμων.
Τα άνθη και τα φύλα περιέχουν πτητικό έλαιο που αποτελείται κυρίως από καπρινικό, πλαγονικό, καπρυλικό οξύ και μια κρυσταλλική ουσία την ρουτίνη.
Ο απήγανος είναι βότανο αντισπασμωδικό, εμμηναγωγό και αντιβηχικό.
Acorus calamus, Araceae: Ο άκορος είναι φυτό πολυετές & υδρόφιλο και φύεται στις όχθες των ποταμών και των λιμνών.
Η ρίζα του αναδύει ευχάριστη οσμή εσπεριδόειδών και περιέχει αιθέριο έλαιο έως και 5% (που αποτελείται από ασερόνη, πινένη, ευγενόλη, καλαμίνη) και από αρωματικές αλδεΰδες. Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία καθώς επίσης για την αντιμετώπιση των στομαχικών διαταραχών, σε περιπτώσεις δυσπεψίας, για την καλή λειτουργία του ήπατος και είναι και τονωτικό.
Myristica fragrans, Myristicaceae: Το εξωτικό μοσχοκάρυδο έρχεται από την Ινδονησία για να αρωματίσει το φαγητό και τα σαπούνια μας.
Το γνωστό μας μπαχαρικό είναι ο σπόρος του καρπού ο οποίος αποτελείται από βούτυρο κατά 40%, αιθέριο έλαιο κατά 10% και ελαιορητίνες.
Οι δραστικές ουσίες που περιέχονται στο αιθέριο έλαιο είναι το πινένιο, λιμονένιο, βορνεόλη, τερπινεόλη, γερανιόλη, και μυριστικίνη μια νευροτοξική ουσία της οποίας η κατανάλωση σε ποσότητα μεγαλύτερη των 7 γραμ. μπορεί να οδηγήσει σε σε παραληρηματική μέθη.
Το μοσχοκάρυδο βοηθά την πέψη, είναι ευστόμαχο, τονωτικό, διεγερτικό της όρεξης, αντιφλεγμονώδες και αντιρευματικό.
Ο Dr. Valnet προτείνει και την προσθήκη του ..αρωματικού alium sativum σε αυτό το αντισηπτικό & προστατευτικό ελιξίριο.
‘Οντως τα χαρίσματά του είναι πολλά και θεωρείται εκ των ουκ άνευ από τους υγειινιστές όμως εγώ θα το αρνηθώ για δεν αντέχω την οσμή του και θα περάσω απευθείας στο επόμενο υλικό που είναι το οξικό οξύ που δεν το περιμέναμε αλλά μπροστά μας το βρήκαμε.
Το οξικό οξύ ( CH3COOH) είναι ένα οργανικό οξύ που αποτελεί το κύριο συστατικό του γνωστού μας ξυδιού, το οποίο στην ουσία είναι ένα αραιό διάλυμα (4-8%) του οξικού οξέος.
Χρησιμοποιείται ευρέως εδώ και χιλιετηρίδες (με τη μορφή ξυδιού) ως συντηρητικό, αντισηπτικό και απολυμαντικό και είναι μια κοινή μεν αλλά σημαντική δε, πρώτη ύλη για τη χημική βιομηχανία.
Στην παραπάνω συνταγή, προφανώς προστίθεται για αυξήσει την οξύτητα του ξυδιού και συνεπώς την εκχυλιστική του δύναμη.
Πληροφορίες από:
Jean Valnet: Phytothérapie, se soigner par les plantes, Maloine,
Collectif: Petit Larousse des plantes qui guérissent : 500 plantes, Larrouse,
Εφόσον μελετήσαμε καλά τα συστατικά των παραπάνω συνταγών, τίποτα δεν μας εμποδίζει να ερευνήσουμε τόσα κι άλλα τόσα και στο τέλος να παρασκευάσουμε τη δική μας φόρμουλα. Αυτό και έκανα.
Το ξύδι των τεσσάρων κλεφτών, Εκδοχή 3η κατά BeautyElixirs
~ 1 λίτρο ξύδι από άσπρο κρασί
~ 200 ml βότκα ή κάποιο άλλο απόσταγμα με περιεκτικότητα σε άλκοολ άνω του 40%
~ 20 γραμ. αρτεμησία (artemisia absinthium)
~ 20 γραμ, άρκευθο (juniperus communis)
~ 20 γραμ. φασκόμηλο (salvia officinalis)
~ 20 γραμ. δενδρολίβανο (rosmarinus officinalis)
~ 20 γραμ. λεβάντα (lavandula officinalis)
~ 20 γραμ.φρέσκια μέντα (menta piperita)
~ 20 γραμ.εχινάκεια (echinachea officinalis)
~ 3 γραμ. γαρίφαλο (eugenia caryophyllus)
~ 3 γραμ. κανέλα (cinnamomum zeylanicum)
~ 3 γραμ. μοσχοκάρυδο (myristica fragans)
Πρόσθεσα στη φόρμουλα και μια μικρή ποσότητα αλκοόλ για πιο αποτελεσματική εκχύλιση.
Τοποθετούμε όλα τα υλικά σε γυάλινο βάζο με καπάκι και αφήνουμε τα βότανα να εκχυλιστούν στο ξύδι και το αλκοόλ τουλάχιστον επί 2 εβδομάδες. Στραγγίζουμε καλά τα βότανα και βάζουμε το αντισηπτικό ξύδι σε μπουκάλι.
Στη συνταγή μου υπάρχει και ένα βότανο που δεν περιλαμβάνεται στις παραπάνω παραδοσιακές συνταγές:
Echinacea purpurea, Compositae: H εχινάκεια, εγγενής της Βόρειας Αμερικής εντυπωσιάζει με τα πορφυρά της άνθη και κερδίζει συνεχώς δημοτικότητα ως καλλωπιστικό φυτό.
Οι ινδιάνοι της Β.Αμερικής την εκτιμούσαν δεόντως καθώς τη θεωρούσαν το ιδανικό βότανο για την επούλωση των πληγών, την ανακούφιση από τα τσιμπήματα των εντόμων καθώς και την αντιμετώπιση των επιμολύνσεων του λαιμού και του αναπνευστικού.
Σήμερα η εχινάκεια τυγχάνει ευρείας αναγνώρισης καθώς θεωρείται ιδανική για την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού, αλλά και για τις αντιικές, αντιβακτηριακές και αντιμικροβιακές της ιδιότητες.
Οι ρίζες και τα άνθη του βοτάνου περιέχουν φαινολικές ενώσεις, πτητικό έλαιο, λιπαρά οξέα, ινουλίνη, κάλιο, σίδηρο, χαλκό, καθώς και βιταμίνες Α, C & Ε.
Είναι το υπ’αριθμόν ένα βότανο που συστήνεται για την αντιμετώπιση των μικροβιακών λοιμώξεων, του κρυολογήματος και της γρίπης.
Για να εντείνουμε τις αντισηπτικές & αντιμικροβιακές ιδιότητες του εκχυλίσματος θα προσθέσουμε επίσης:
~ 10 ml βάμμα πρόπολης
~ 3 ml αιθέριο έλαιο tee-tree
~ 3 ml αιθέριο έλαιο λεβάντα και
~ 3 ml αιθέριο έλαιο λεμόνι
Το αντισηπτικό μας ελιξίριο έχει χίλιες και μία χρήσεις:
Αραιωμένο (5%-10%) σε ανθόνερο (hydrosol) της αρεσκείας μας θα μας δώσει μια τονωτική λοσιόν προσώπου κατάλληλη για όλες τις επιδερμίδες και ιδιαέτερα για αυτές με προβλήματα ακμής.
Αραιωμένο (5%) στο τελευταίο ξέβγαλμα θα δώσει λάμψη στα μαλλιά
Μια μικρή ποσότητα στο νερό του μανικιούρ ή πεντικιούρ είναι αρκετή για την αντιμετώπιση των μυκήτων των νυχιών. Όσες/όσοι πάνε στο γυμναστήριο ή κάνουν ντους σε κοινόχρηστους χώρους θα το εκτιμήσουν.
Διαλυμένο σε νερό και στην ποσότητα που αντέχουμε είναι ένα πρώτης τάξεως διάλυμα για τη στοματική υγιεινή.
Ακόμη,
Ανακουφίζει από τα τσιμπήματα των εντόμων.
Είναι ιδανικό για χρήση ως αντισηπτικό χεριών αλλά για τοπικές επαλείψεις σε περιόδους ιώσεων ή επιδημιών (και όχι μόνο). Στις οδηγίες των εμπορικών σκευασμάτων που πωλούνται συνήθως από καταστήματα ΒΙΟ ως «ξύδι των 4 κλεφτών», αναγράφεται ότι και η κατανάλωση εσωτερικά (1 κουταλάκι του καφέ σε ένα ποτήρι νερό) προστατεύει από τις ιώσεις και τις λοιμώξεις.
Είναι ότι πρέπει για την απολύμανση σκευών αλλά και χώρων κοινόχρηστων ή μη (πατώματα, πάγκοι, είδη υγιεινής). Πολύτιμο υλικό για τον καθαρισμό του σπιτιού au naturel.
Διαλυμένο και σε μορφή spray απολυμαίνει την ατμόσφαιρα του σπιτού.
Θα γίνει η χαρά του υποχόνδριου που θα πάψει πλέον να πασαλείβει τα πάντα με μπενταντίν.
Και κάπου εδώ φθάσαμε στο τέλος ενός ατελείωτου ποστ.
Να είστε καλά και μακριά από μικρόβια κάθε είδους.
