-. Αλήθειες και ψέματα για τα τρόλεϊ-. Ο ρόλος των τρόλεϊ στην εποχή της ηλεκτροκίνησης-. Τρόλεϊ: Μηδενικών Ρύπων και Αθόρυβα; Η Πραγματικότητα είναι τελείως Διαφορετική
-. Η Πραγματικότητα που Διαφεύγει
-. Η Έννοια της Παραπληροφόρησης
Μία ενδιαφέρουσα συζήτηση με το ChatGPT (chatbot με τεχνητή νοημοσύνη)
............
Πρόλογος
-. Ο ρόλος των τρόλεϊ στην εποχή της ηλεκτροκίνησης
Τρόλεϊ: Μηδενικών Ρύπων και Αθόρυβα; Η Πραγματικότητα Είναι τελείως Διαφορετική
Η Πραγματικότητα που Διαφεύγει
Η Έννοια της Παραπληροφόρησης
Για δεκαετίες, τα τρόλεϊ θεωρούνταν – και ακόμα διαφημίζονται – ως ένα από τα πιο "καθαρά" και "αθόρυβα" μέσα αστικής μετακίνησης.
Πολλοί τα αντιλαμβάνονται ως την ενδιάμεση λύση ανάμεσα σε λεωφορείο και τραμ, με τη φιλικότητα προς το περιβάλλον του πρώτου και την ευελιξία του δεύτερου.
Όμως, η σημερινή τους λειτουργία, ειδικά στην Αθήνα με παλαιωμένο στόλο και δίκτυο, απέχει σημαντικά από αυτήν την ιδανική “οικολογική” εικόνα.
🔍 Η πραγματικότητα πίσω από την "πράσινη" εικόνα των τρόλεϊ
Διπλό Σύστημα Πρόωσης — Όχι τόσο "καθαρό" όσο νομίζεις
Τα τρόλεϊ που κυκλοφορούν σήμερα διαθέτουν διπλό σύστημα πρόωσης:
ηλεκτρικό κινητήρα που λειτουργεί μέσω εναέριων καλωδίων και
βοηθητικό πετρελαιοκινητήρα (ντίζελ) που ενεργοποιείται όταν
-. Δεν υπάρχει τάση στα καλώδια,
-. Το όχημα απομακρύνεται από το δίκτυο (λόγω έργων, αποκλεισμών, κυκλοφοριακών παρακάμψεων),
-. Υπάρχει βλάβη στο σύστημα τροφοδοσίας.
Η χρήση του πετρελαιοκινητήρα δεν είναι σπάνια.
Αντιθέτως, σε πολλές γραμμές γίνεται σχεδόν καθημερινά, υποβαθμίζοντας τη συνολική περιβαλλοντική τους απόδοση.
Κατά τη χρήση του ντίζελ κινητήρα, το τρόλεϊ εκπέμπει καυσαέρια, NOx, CO₂ και σωματίδια, όπως κάθε άλλο πετρελαιοκίνητο όχημα.
Ακόμα και παλαιότερες μελέτες αναφέρουν ότι ο θόρυβος στον εξωτερικό περίγυρο φτάνει τα 75 dB, ενώ σε πετρελαιοκίνητα αγγίζει τα 85 dB (σύμφωνα με την Wikipedia)
🔊 Θόρυβος: Ο αθέατος ρυπαντής
Παρότι συχνά παρουσιάζονται ως αθόρυβα, τα τρόλεϊ προκαλούν σημαντικό θόρυβο, κυρίως:
-. Από τα κλιματιστικά τους συστήματα, που λειτουργούν έντονα ειδικά τους θερινούς μήνες,
-. Από τον ντίζελ κινητήρα, όταν τίθεται σε λειτουργία,
-. Από τους μηχανικούς θορύβους του συστήματος πέδησης και της μετάδοσης.
Ο παραγόμενος θόρυβος γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτός,
είναι υπερβολικά έντονος όταν το όχημα είναι σταθμευμένο ή κινείται με τον κινητήρα εσωτερικής καύσης, προκαλώντας όχληση στους κατοίκους και στους πεζούς.
Ολόκληρη η συζήτηση
Μία ενδιαφέρουσα συζήτηση με το ChatGPT (chatbot με τεχνητή νοημοσύνη)
1. Ερώτηση - τι γνωρίζουμε για τα Τρόλεϊ;
1. Απάντηση - το ChatGPT είπε:
Τα τρόλεϊ (ή ηλεκτροκίνητα λεωφορεία) είναι μέσα μαζικής μεταφοράς που κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια μέσω εναέριων γραμμών (καλωδίων επαφής).
Είναι ένα υβρίδιο ανάμεσα σε λεωφορείο και τραμ, με κύρια χαρακτηριστικά τα εξής:
🔌 Πώς λειτουργούν τα τρόλεϊ
-. Τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια μέσω δύο καλωδίων που βρίσκονται πάνω από τον δρόμο.
-. Το όχημα διαθέτει δύο τροφοδοτικούς βραχίονες (παντογράφους) που συνδέονται με τα καλώδια.
-. Έχουν ηλεκτρικό κινητήρα, αλλά διαθέτουν και βοηθητικό ντιζελοκινητήρα, που ενεργοποιείται σε περίπτωση διακοπής της τροφοδοσίας ή για αποφυγή δύσκολων τμημάτων χωρίς καλώδια και βέβαια σε αυτή την περίπτωση εκπέμπουν τους γνωστούς ρύπους των κινητήρων με πετρέλαιο!
-. Κινούνται με λάστιχα (όπως τα λεωφορεία), άρα δεν χρειάζονται ράγες.
📍 Πού χρησιμοποιούνται
Τα τρόλεϊ χρησιμοποιούνται σε πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο, κυρίως για αστική συγκοινωνία.
1. Απάντηση - το ChatGPT είπε:
Τα τρόλεϊ (ή ηλεκτροκίνητα λεωφορεία) είναι μέσα μαζικής μεταφοράς που κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια μέσω εναέριων γραμμών (καλωδίων επαφής).
Είναι ένα υβρίδιο ανάμεσα σε λεωφορείο και τραμ, με κύρια χαρακτηριστικά τα εξής:
🔌 Πώς λειτουργούν τα τρόλεϊ
-. Τροφοδοτούνται με ηλεκτρική ενέργεια μέσω δύο καλωδίων που βρίσκονται πάνω από τον δρόμο.
-. Το όχημα διαθέτει δύο τροφοδοτικούς βραχίονες (παντογράφους) που συνδέονται με τα καλώδια.
-. Έχουν ηλεκτρικό κινητήρα, αλλά διαθέτουν και βοηθητικό ντιζελοκινητήρα, που ενεργοποιείται σε περίπτωση διακοπής της τροφοδοσίας ή για αποφυγή δύσκολων τμημάτων χωρίς καλώδια και βέβαια σε αυτή την περίπτωση εκπέμπουν τους γνωστούς ρύπους των κινητήρων με πετρέλαιο!
-. Κινούνται με λάστιχα (όπως τα λεωφορεία), άρα δεν χρειάζονται ράγες.
📍 Πού χρησιμοποιούνται
Τα τρόλεϊ χρησιμοποιούνται σε πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο, κυρίως για αστική συγκοινωνία.
Ενδεικτικά:
-. Αθήνα – Ελλάδα: Ένα από τα λίγα δίκτυα στην Ευρώπη που παραμένει ενεργό. Λειτουργούν από τον Ο.Α.Σ.Α μέσω της Ο.Σ.Υ (Οδικές Συγκοινωνίες).
✅ Ρεαλιστική Εικόνα για τα Τρόλεϊ στην Αθήνα του 2025
🔋 Τεχνικά Χαρακτηριστικά των τρόλεϊ στην Ελλάδα
Τα περισσότερα τρολεϊ στην Αθήνα είναι οχήματα με διπλό σύστημα πρόωσης:
Ηλεκτρικό: μέσω εναέριων καλωδίων.
Ντίζελ: μέσω βοηθητικού πετρελαιοκινητήρα για περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει ρεύμα ή καλώδια (διακοπή, έργα, παρακάμψεις κ.ά).
🔊 Θόρυβος - ρύπανση του περιβάλλοντος από τον θόρυβο/ηχορύπανση
Τα τρόλεϊ δεν είναι αθόρυβα:
-. οι συμπιεστές των κλιματιστικών (ιδίως τα καλοκαίρια) δημιουργούν έντονο εξωτερικό θόρυβο, ειδικά όταν είναι σταματημένα για πάρα πολύ ώρα στις αφετηρίες
-. οι ντίζελ κινητήρες που χρησιμοποιούνται όταν το όχημα δεν κινείται σε γραμμή ρεύματος, είναι τρομερά θορυβώδεις, ειδικά σε παλαιότερα μοντέλα.
💨 εκπεμπόμενα NOx, σωματίδια, CO₂ - μόλυνση του περιβάλλοντος/ατμοσφαιρική και περιβαλλοντική ρύπανση
Τα τρόλεϊ δεν έχουν μηδενικούς ρύπους, όπως διαφημίζεται...
Όταν κινούνται με πετρελαιοκινητήρα, εκπέμπουν ρύπους (NOx, σωματίδια, CO₂) όπως κάθε πετρελαιοκίνητο όχημα.
Σε περιοχές όπου υπάρχουν συχνές διακοπές στο εναέριο δίκτυο, οι ντίζελ κινητήρες χρησιμοποιούνται καθημερινά.
Άρα, η περιβαλλοντική συμβολή τους είναι μικρότερη από αυτήν που θεωρείται και διαφημίζεται, οι κάτοικοι των περιοχών όπου υπάρχουν αφετηρίες και στάσεις το καταμαρτυρούν.
Σε κάποιες δε αφετηρίες έχουν γίνει καταμετρήσεις από του κατοίκους και για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους και για τον θόρυβο, ο οποίος, σύμφωνα και με τον Π.Ο.Υ είναι ρύπος και μάλιστα πολύ επιβαρυντικός για τους κατοίκους και ειδικά για ασθενείς και μικρά παιδιά!!
Ειδικά για το θόρυβο παλαιότερες μελέτες αναφέρουν ότι ο θόρυβος στον εξωτερικό περίγυρο φτάνει τα 75 dB, ενώ σε πετρελαιοκίνητα αγγίζει τα 85 dB (σύμφωνα με την Wikipedia) - κάτι ανεπίτρεπτο!
-. Αθήνα – Ελλάδα: Ένα από τα λίγα δίκτυα στην Ευρώπη που παραμένει ενεργό. Λειτουργούν από τον Ο.Α.Σ.Α μέσω της Ο.Σ.Υ (Οδικές Συγκοινωνίες).
✅ Ρεαλιστική Εικόνα για τα Τρόλεϊ στην Αθήνα του 2025
🔋 Τεχνικά Χαρακτηριστικά των τρόλεϊ στην Ελλάδα
Τα περισσότερα τρολεϊ στην Αθήνα είναι οχήματα με διπλό σύστημα πρόωσης:
Ηλεκτρικό: μέσω εναέριων καλωδίων.
Ντίζελ: μέσω βοηθητικού πετρελαιοκινητήρα για περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει ρεύμα ή καλώδια (διακοπή, έργα, παρακάμψεις κ.ά).
🔊 Θόρυβος - ρύπανση του περιβάλλοντος από τον θόρυβο/ηχορύπανση
Τα τρόλεϊ δεν είναι αθόρυβα:
-. οι συμπιεστές των κλιματιστικών (ιδίως τα καλοκαίρια) δημιουργούν έντονο εξωτερικό θόρυβο, ειδικά όταν είναι σταματημένα για πάρα πολύ ώρα στις αφετηρίες
-. οι ντίζελ κινητήρες που χρησιμοποιούνται όταν το όχημα δεν κινείται σε γραμμή ρεύματος, είναι τρομερά θορυβώδεις, ειδικά σε παλαιότερα μοντέλα.
💨 εκπεμπόμενα NOx, σωματίδια, CO₂ - μόλυνση του περιβάλλοντος/ατμοσφαιρική και περιβαλλοντική ρύπανση
Τα τρόλεϊ δεν έχουν μηδενικούς ρύπους, όπως διαφημίζεται...
Όταν κινούνται με πετρελαιοκινητήρα, εκπέμπουν ρύπους (NOx, σωματίδια, CO₂) όπως κάθε πετρελαιοκίνητο όχημα.
Σε περιοχές όπου υπάρχουν συχνές διακοπές στο εναέριο δίκτυο, οι ντίζελ κινητήρες χρησιμοποιούνται καθημερινά.
Άρα, η περιβαλλοντική συμβολή τους είναι μικρότερη από αυτήν που θεωρείται και διαφημίζεται, οι κάτοικοι των περιοχών όπου υπάρχουν αφετηρίες και στάσεις το καταμαρτυρούν.
Σε κάποιες δε αφετηρίες έχουν γίνει καταμετρήσεις από του κατοίκους και για τους ατμοσφαιρικούς ρύπους και για τον θόρυβο, ο οποίος, σύμφωνα και με τον Π.Ο.Υ είναι ρύπος και μάλιστα πολύ επιβαρυντικός για τους κατοίκους και ειδικά για ασθενείς και μικρά παιδιά!!
Ειδικά για το θόρυβο παλαιότερες μελέτες αναφέρουν ότι ο θόρυβος στον εξωτερικό περίγυρο φτάνει τα 75 dB, ενώ σε πετρελαιοκίνητα αγγίζει τα 85 dB (σύμφωνα με την Wikipedia) - κάτι ανεπίτρεπτο!
Και γιατί ανεπίτρεπτο;
Γιατί ο Π.Ο.Υ λέει ότι οι τιμές αυτές είναι πάνω από 64 φορές από τα επιτρεπτά όρια
🚧 Κατάσταση Δικτύου
Στην Αθήνα, το δίκτυο εναέριων καλωδίων έχει πολλά προβλήματα συντήρησης.
Οι διακοπές ρεύματος, έργα ή καταστροφές του δικτύου, οδηγούν συχνά σε λειτουργία με ντίζελ.
Αυτό αναιρεί τα πλεονεκτήματα του τρόλεϊ έναντι των ηλεκτρικών λεωφορείων.
📉 Συμπέρασμα για τη σημερινή τους λειτουργία
Πραγματικότητα
Εκπομπές - πλήρης ή μερική ρύπανση σε πολλές διαδρομές λόγω χρήσης ντίζελ/πετρελαιοκινητήρες
Θόρυβος - σημαντικός εξαιτίας κλιματιστικών και ντίζελ κινητήρων
Αξιοπιστία - μέτρια, ειδικά όταν υπάρχουν βλάβες στο ηλεκτρικό δίκτυο
Περιβαλλοντικό αποτύπωμα - καθόλου καλό, διότι η χρήση των πετελαιοκινητήρων είναι συχνότατη, η δε χρήση των κλιματιστικών ανεξέλεγκτη και καταχρηστική
Αντικατάσταση - πρέπει άμεσα να αντικατασταθούν τα τρόλεϊ που υπάρχουν σήμερα στην Αθήνα με ηλεκτρικά λεωφορεία με μπαταρίες, χωρίς καλώδια
🔄 Προοπτικές
Η τάση διεθνώς και στην Ελλάδα είναι να αντικατασταθούν τα τρόλεϊ με πλήρως ηλεκτρικά λεωφορεία (μπαταρίας), που:
-. Δεν χρειάζονται καλώδια.
-. Δεν έχουν ντίζελ κινητήρες.
-. Είναι πιο αθόρυβα και πραγματικά μηδενικών ρύπων.
✅ Πίνακας Σύγκρισης Μέσων Μαζικής Μεταφοράς
1. ρύποι
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), χαμηλοί μόνο όταν κινούνται ηλεκτρικά, ενώ είναι πολύ υψηλοί όταν χρησιμοποιούν ντίζελ.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), μηδενικοί κατά την κίνηση (εφόσον το ρεύμα προέρχεται από ΑΠΕ).
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, υψηλοί εκπομπές CO₂, NOx, σωματιδίων.
2. θόρυβος
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), πολύ υψηλός και έντονος από κλιματιστικά και ντίζελ κινητήρα.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), πολύ χαμηλός σχεδόν αθόρυβη λειτουργία.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, υψηλός, κινητήρας και σύστημα μετάδοσης.
3. ευελιξία
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), περιορισμένη, εξαρτάται από τα καλώδια (ή ντίζελ για αποφυγή).
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), πολύ καλή, κινείται ελεύθερα, φορτίζεται σε σταθμούς ή αμαξοστάσια.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, πολύ καλή, πλήρης αυτονομία.
4. συντήρηση
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), μέτρια, δύο κινητήρες (ηλεκτρικός + ντίζελ) + εναέρια γραμμή.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), χαμηλή, απλός ηλεκτροκινητήρας, λιγότερα κινούμενα μέρη.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, υψηλή, κινητήρας εσωτερικής καύσης + πολλά αναλώσιμα.
5. απαιτήσεις υποδομής
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), υψηλές, χρειάζεται εναέρια γραμμή + δίκτυο.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), μέτριες, μόνο σταθμοί φόρτισης.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, ελάχιστες, πρατήρια καυσίμων.
6. αξιοπιστία
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), επηρεάζεται από βλάβες στο εναέριο δίκτυο.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), υψηλή, εξαρτάται από την ποιότητα της μπαταρίας.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, μέτρια, εξαρτάται από τον κινητήρα και τη συντήρηση.
. επιβατική εμπειρία
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), μέτρια θόρυβος, κραδασμοί ντίζελ, απότομες αλλαγές.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), πολύ καλή, ήρεμη, αθόρυβη, ομαλή επιτάχυνση.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, xαμηλότερη θόρυβος, δονήσεις, μυρωδιές.
7. κόστος αγοράς
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), υψηλό λόγω διπλού συστήματος και υποδομών.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), υψηλό, αλλά μειώνεται λόγω εξέλιξης τεχνολογίας.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, χαμηλό στην αγορά, αλλά υψηλό κόστος λειτουργίας.
8. μακροχρόνια απόσβεση
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), μέτρια, αλλά αλλάζει αν απαιτούνται πολλές επεμβάσεις στο δίκτυο.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), καλή λόγω φθηνότερης ενέργειας και συντήρησης.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, κακή λόγω κόστους καυσίμων και ρύπων.
🧾 Συμπεράσματα
Τα ηλεκτρικά λεωφορεία υπερτερούν σχεδόν σε κάθε τομέα, ειδικά με την πρόοδο στη τεχνολογία μπαταριών και την πτώση κόστους.
Τα τρόλεϊ, αν και θεωρητικά καθαρά, στην πράξη δεν είναι μηδενικών ρύπων, διότι κινούνται πολύ συχνά με τους πετρελαιοκινητήρες,
έχουν περιορισμούς λόγω της υποδομής και η ηχορύπανση είναι έντονη έως υψηλή
Τα πετρελαιοκίνητα λεωφορεία θεωρούνται ξεπερασμένα περιβαλλοντικά, αλλά ακόμα χρησιμοποιούνται λόγω κόστους και διαθεσιμότητας.
2. Ερώτηση: μπορείς να μου δώσεις μια περίληψη των όσων είπαμε μέχρι εδώ;
Το ChatGPT απάντησε:
Βεβαίως! Ακολουθεί μια περίληψη των βασικών σημείων της συζήτησής μας σχετικά με τα τρόλεϊ, την ηχορύπανση, ατμοσφαιρική ρύπανση την τη σύγκρισή τους με άλλα μέσα αστικής συγκοινωνίας:
🟩 Σημερινή Πραγματικότητα
Γιατί ο Π.Ο.Υ λέει ότι οι τιμές αυτές είναι πάνω από 64 φορές από τα επιτρεπτά όρια
🚧 Κατάσταση Δικτύου
Στην Αθήνα, το δίκτυο εναέριων καλωδίων έχει πολλά προβλήματα συντήρησης.
Οι διακοπές ρεύματος, έργα ή καταστροφές του δικτύου, οδηγούν συχνά σε λειτουργία με ντίζελ.
Αυτό αναιρεί τα πλεονεκτήματα του τρόλεϊ έναντι των ηλεκτρικών λεωφορείων.
📉 Συμπέρασμα για τη σημερινή τους λειτουργία
Πραγματικότητα
Εκπομπές - πλήρης ή μερική ρύπανση σε πολλές διαδρομές λόγω χρήσης ντίζελ/πετρελαιοκινητήρες
Θόρυβος - σημαντικός εξαιτίας κλιματιστικών και ντίζελ κινητήρων
Αξιοπιστία - μέτρια, ειδικά όταν υπάρχουν βλάβες στο ηλεκτρικό δίκτυο
Περιβαλλοντικό αποτύπωμα - καθόλου καλό, διότι η χρήση των πετελαιοκινητήρων είναι συχνότατη, η δε χρήση των κλιματιστικών ανεξέλεγκτη και καταχρηστική
Αντικατάσταση - πρέπει άμεσα να αντικατασταθούν τα τρόλεϊ που υπάρχουν σήμερα στην Αθήνα με ηλεκτρικά λεωφορεία με μπαταρίες, χωρίς καλώδια
🔄 Προοπτικές
Η τάση διεθνώς και στην Ελλάδα είναι να αντικατασταθούν τα τρόλεϊ με πλήρως ηλεκτρικά λεωφορεία (μπαταρίας), που:
-. Δεν χρειάζονται καλώδια.
-. Δεν έχουν ντίζελ κινητήρες.
-. Είναι πιο αθόρυβα και πραγματικά μηδενικών ρύπων.
✅ Πίνακας Σύγκρισης Μέσων Μαζικής Μεταφοράς
1. ρύποι
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), χαμηλοί μόνο όταν κινούνται ηλεκτρικά, ενώ είναι πολύ υψηλοί όταν χρησιμοποιούν ντίζελ.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), μηδενικοί κατά την κίνηση (εφόσον το ρεύμα προέρχεται από ΑΠΕ).
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, υψηλοί εκπομπές CO₂, NOx, σωματιδίων.
2. θόρυβος
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), πολύ υψηλός και έντονος από κλιματιστικά και ντίζελ κινητήρα.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), πολύ χαμηλός σχεδόν αθόρυβη λειτουργία.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, υψηλός, κινητήρας και σύστημα μετάδοσης.
3. ευελιξία
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), περιορισμένη, εξαρτάται από τα καλώδια (ή ντίζελ για αποφυγή).
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), πολύ καλή, κινείται ελεύθερα, φορτίζεται σε σταθμούς ή αμαξοστάσια.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, πολύ καλή, πλήρης αυτονομία.
4. συντήρηση
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), μέτρια, δύο κινητήρες (ηλεκτρικός + ντίζελ) + εναέρια γραμμή.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), χαμηλή, απλός ηλεκτροκινητήρας, λιγότερα κινούμενα μέρη.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, υψηλή, κινητήρας εσωτερικής καύσης + πολλά αναλώσιμα.
5. απαιτήσεις υποδομής
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), υψηλές, χρειάζεται εναέρια γραμμή + δίκτυο.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), μέτριες, μόνο σταθμοί φόρτισης.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, ελάχιστες, πρατήρια καυσίμων.
6. αξιοπιστία
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), επηρεάζεται από βλάβες στο εναέριο δίκτυο.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), υψηλή, εξαρτάται από την ποιότητα της μπαταρίας.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, μέτρια, εξαρτάται από τον κινητήρα και τη συντήρηση.
. επιβατική εμπειρία
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), μέτρια θόρυβος, κραδασμοί ντίζελ, απότομες αλλαγές.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), πολύ καλή, ήρεμη, αθόρυβη, ομαλή επιτάχυνση.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, xαμηλότερη θόρυβος, δονήσεις, μυρωδιές.
7. κόστος αγοράς
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), υψηλό λόγω διπλού συστήματος και υποδομών.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), υψηλό, αλλά μειώνεται λόγω εξέλιξης τεχνολογίας.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, χαμηλό στην αγορά, αλλά υψηλό κόστος λειτουργίας.
8. μακροχρόνια απόσβεση
🟡 Τρόλεϊ (ηλεκτρικά με ντίζελ backup), μέτρια, αλλά αλλάζει αν απαιτούνται πολλές επεμβάσεις στο δίκτυο.
🟢 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας), καλή λόγω φθηνότερης ενέργειας και συντήρησης.
🔴 Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία, κακή λόγω κόστους καυσίμων και ρύπων.
🧾 Συμπεράσματα
Τα ηλεκτρικά λεωφορεία υπερτερούν σχεδόν σε κάθε τομέα, ειδικά με την πρόοδο στη τεχνολογία μπαταριών και την πτώση κόστους.
Τα τρόλεϊ, αν και θεωρητικά καθαρά, στην πράξη δεν είναι μηδενικών ρύπων, διότι κινούνται πολύ συχνά με τους πετρελαιοκινητήρες,
έχουν περιορισμούς λόγω της υποδομής και η ηχορύπανση είναι έντονη έως υψηλή
Τα πετρελαιοκίνητα λεωφορεία θεωρούνται ξεπερασμένα περιβαλλοντικά, αλλά ακόμα χρησιμοποιούνται λόγω κόστους και διαθεσιμότητας.
2. Ερώτηση: μπορείς να μου δώσεις μια περίληψη των όσων είπαμε μέχρι εδώ;
Το ChatGPT απάντησε:
Βεβαίως! Ακολουθεί μια περίληψη των βασικών σημείων της συζήτησής μας σχετικά με τα τρόλεϊ, την ηχορύπανση, ατμοσφαιρική ρύπανση την τη σύγκρισή τους με άλλα μέσα αστικής συγκοινωνίας:
🟩 Σημερινή Πραγματικότητα
🟨 Τρόλεϊ (με ντίζελ υποβοήθηση)
Τα τρόλεϊ διαθέτουν διπλό σύστημα πρόωσης:
ηλεκτρικό μέσω εναέριων καλωδίων +
ντίζελ κινητήρα για περιπτώσεις ανάγκης (έλλειψη ρεύματος, έργα, παρακάμψεις κ.λπ.).
🟨 Παρά τη φήμη τους ως "καθαρά" μέσα:
-. Εκπέμπουν ρύπους όταν λειτουργούν με τον ντίζελ κινητήρα.
-. Δημιουργούν θόρυβο, κυρίως από τα κλιματιστικά και τον ντίζελ κινητήρα.
-. Η εξάρτησή τους από τις εναέριες γραμμές μειώνει την ευελιξία τους.
-. Το δίκτυο (π.χ. στην Αθήνα) έχει πολλά προβλήματα, με συχνή χρήση του πετρελαιοκινητήρα, άρα αναιρείται η “πράσινη” λειτουργία τους.
Σύγκριση με Ηλεκτρικά και Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία
🔋 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας)
-. Πραγματικά μηδενικών ρύπων στην κυκλοφορία.
-. Αθόρυβα, με υψηλή επιβατική άνεση.
-. Αυτονομία χωρίς καλώδια – φορτίζονται σε σταθμούς.
-. Χαμηλό κόστος λειτουργίας και συντήρησης.
🛢️ Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία
-. Υψηλοί ρύποι, έντονος θόρυβος και κραδασμοί.
-. Χαμηλό κόστος αγοράς, αλλά υψηλό κόστος λειτουργίας.
-. Αποτελούν πλέον παρωχημένη λύση σε σχέση με τις ανάγκες βιώσιμης μετακίνησης.
-. Ο ρόλος των τρόλεϊ στην εποχή της ηλεκτροκίνησης
Τρόλεϊ: Μηδενικών Ρύπων και Αθόρυβα; Η Πραγματικότητα Είναι τελείως Διαφορετική
Η Πραγματικότητα που Διαφεύγει
Η Έννοια της Παραπληροφόρησης
Για δεκαετίες, τα τρόλεϊ θεωρούνταν – και ακόμα διαφημίζονται – ως ένα από τα πιο "καθαρά" και "αθόρυβα" μέσα αστικής μετακίνησης.
Πολλοί τα αντιλαμβάνονται ως την ενδιάμεση λύση ανάμεσα σε λεωφορείο και τραμ, με τη φιλικότητα προς το περιβάλλον του πρώτου και την ευελιξία του δεύτερου.
Όμως, η σημερινή τους λειτουργία, ειδικά στην Αθήνα με παλαιωμένο στόλο και δίκτυο, απέχει σημαντικά από αυτήν την ιδανική “οικολογική” εικόνα.
🔍 Η πραγματικότητα πίσω από την "πράσινη" εικόνα των τρόλεϊ
Διπλό Σύστημα Πρόωσης — Όχι τόσο "καθαρό" όσο νομίζεις
Τα τρόλεϊ που κυκλοφορούν σήμερα διαθέτουν διπλό σύστημα πρόωσης:
ηλεκτρικό μέσω εναέριων καλωδίων +
ντίζελ κινητήρα για περιπτώσεις ανάγκης (έλλειψη ρεύματος, έργα, παρακάμψεις κ.λπ.).
🟨 Παρά τη φήμη τους ως "καθαρά" μέσα:
-. Εκπέμπουν ρύπους όταν λειτουργούν με τον ντίζελ κινητήρα.
-. Δημιουργούν θόρυβο, κυρίως από τα κλιματιστικά και τον ντίζελ κινητήρα.
-. Η εξάρτησή τους από τις εναέριες γραμμές μειώνει την ευελιξία τους.
-. Το δίκτυο (π.χ. στην Αθήνα) έχει πολλά προβλήματα, με συχνή χρήση του πετρελαιοκινητήρα, άρα αναιρείται η “πράσινη” λειτουργία τους.
Σύγκριση με Ηλεκτρικά και Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία
🔋 Ηλεκτρικά Λεωφορεία (μπαταρίας)
-. Πραγματικά μηδενικών ρύπων στην κυκλοφορία.
-. Αθόρυβα, με υψηλή επιβατική άνεση.
-. Αυτονομία χωρίς καλώδια – φορτίζονται σε σταθμούς.
-. Χαμηλό κόστος λειτουργίας και συντήρησης.
🛢️ Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία
-. Υψηλοί ρύποι, έντονος θόρυβος και κραδασμοί.
-. Χαμηλό κόστος αγοράς, αλλά υψηλό κόστος λειτουργίας.
-. Αποτελούν πλέον παρωχημένη λύση σε σχέση με τις ανάγκες βιώσιμης μετακίνησης.
-. Ο ρόλος των τρόλεϊ στην εποχή της ηλεκτροκίνησης
Τρόλεϊ: Μηδενικών Ρύπων και Αθόρυβα; Η Πραγματικότητα Είναι τελείως Διαφορετική
Η Πραγματικότητα που Διαφεύγει
Η Έννοια της Παραπληροφόρησης
Για δεκαετίες, τα τρόλεϊ θεωρούνταν – και ακόμα διαφημίζονται – ως ένα από τα πιο "καθαρά" και "αθόρυβα" μέσα αστικής μετακίνησης.
Πολλοί τα αντιλαμβάνονται ως την ενδιάμεση λύση ανάμεσα σε λεωφορείο και τραμ, με τη φιλικότητα προς το περιβάλλον του πρώτου και την ευελιξία του δεύτερου.
Όμως, η σημερινή τους λειτουργία, ειδικά στην Αθήνα με παλαιωμένο στόλο και δίκτυο, απέχει σημαντικά από αυτήν την ιδανική “οικολογική” εικόνα.
🔍 Η πραγματικότητα πίσω από την "πράσινη" εικόνα των τρόλεϊ
Διπλό Σύστημα Πρόωσης — Όχι τόσο "καθαρό" όσο νομίζεις
Τα τρόλεϊ που κυκλοφορούν σήμερα διαθέτουν διπλό σύστημα πρόωσης:
ηλεκτρικό κινητήρα που λειτουργεί μέσω εναέριων καλωδίων και
βοηθητικό πετρελαιοκινητήρα (ντίζελ) που ενεργοποιείται όταν
-. Δεν υπάρχει τάση στα καλώδια,
-. Το όχημα απομακρύνεται από το δίκτυο (λόγω έργων, αποκλεισμών, κυκλοφοριακών παρακάμψεων),
-. Υπάρχει βλάβη στο σύστημα τροφοδοσίας.
Η χρήση του πετρελαιοκινητήρα δεν είναι σπάνια.
Αντιθέτως, σε πολλές γραμμές γίνεται σχεδόν καθημερινά, υποβαθμίζοντας τη συνολική περιβαλλοντική τους απόδοση.
Κατά τη χρήση του ντίζελ κινητήρα, το τρόλεϊ εκπέμπει καυσαέρια, NOx, CO₂ και σωματίδια, όπως κάθε άλλο πετρελαιοκίνητο όχημα.
Ακόμα και παλαιότερες μελέτες αναφέρουν ότι ο θόρυβος στον εξωτερικό περίγυρο φτάνει τα 75 dB, ενώ σε πετρελαιοκίνητα αγγίζει τα 85 dB (σύμφωνα με την Wikipedia)
🔊 Θόρυβος: Ο αθέατος ρυπαντής
Παρότι συχνά παρουσιάζονται ως αθόρυβα, τα τρόλεϊ προκαλούν σημαντικό θόρυβο, κυρίως:
-. Από τα κλιματιστικά τους συστήματα, που λειτουργούν έντονα ειδικά τους θερινούς μήνες,
-. Από τον ντίζελ κινητήρα, όταν τίθεται σε λειτουργία,
-. Από τους μηχανικούς θορύβους του συστήματος πέδησης και της μετάδοσης.
Ο παραγόμενος θόρυβος γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτός,
είναι υπερβολικά έντονος όταν το όχημα είναι σταθμευμένο ή κινείται με τον κινητήρα εσωτερικής καύσης, προκαλώντας όχληση στους κατοίκους και στους πεζούς.
📊 Σύγκριση Τρόλεϊ με Ηλεκτρικά και Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία
Ρύποι
1. τρόλεϊ χαμηλοί μόνο σε ηλεκτρική λειτουργία και χωρίς κλιματιστικά, υψηλότατοι όταν κινούνται με πετρελαιοκινητήρα και με τα κλιματιστικά σε λειτουργία, ειδικά όταν είναι σταθμευμένα στις αφετηρίες η ηχορύπανση είναι έντονη και υψηλή.
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Μηδενικοί
3. πετρελαιοκίνητα Υψηλοί
Θόρυβος
1. τρόλεϊ Μέτριος έως υψηλός
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Πολύ χαμηλός
3.πετρελαιοκίνητα Υψηλός
Ευελιξία
1. τρόλεϊ Περιορισμένη
2, ηλεκτρικά Λεωφορεία Πολύ καλή
3. πετρελαιοκίνητα Πολύ καλή
Συντήρηση
1. τρόλεϊ Μέτρια προς υψηλή
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Χαμηλή
3. πετρελαιοκίνητα Υψηλή
Υποδομές
1. τρόλεϊ Πολύπλοκες (καλώδια)
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Μέτριες (φορτιστές)
3. πετρελαιοκίνητα Ελάχιστες
Επιβατική εμπειρία
1. τρόλεϊ Μέτρια
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Άριστη
3. πετρελαιοκίνητα Χαμηλή
✅ Συμπεράσματα & Προτάσεις
Η αντίληψη ότι τα τρόλεϊ είναι καθαρά, μηδενικών ρύπων και αθόρυβα μέσα μεταφοράς, είναι ξεπερασμένη και παραπλανητική.
Στην πράξη, λόγω των τεχνικών προβλημάτων,
της παλαιότητας του στόλου και της κατάστασης του εναέριου δικτύου, η χρήση του πετρελαιοκινητήρα είναι συχνή, ενώ ο θόρυβος από τα βοηθητικά συστήματα και τα κλιματιστικά, κάθε άλλο παρά αμελητέος είναι.
Η τοπική αυτοδιοίκηση και οι αρμόδιοι συγκοινωνιακοί φορείς οφείλουν να επανεξετάσουν την πολιτική διατήρησης των τρόλεϊ και να εξετάσουν σοβαρά και να επιταχύνουν τη μετάβαση σε πλήρως ηλεκτρικά λεωφορεία με μπαταρίες (ήδη εξελίσσεται θετικά στην Αθήνα) τα οποία υπερέχουν σε σχεδόν όλους τους τομείς, όπως καθαρότερη λειτουργία (είναι πραγματικά μηδενικών ρύπων κατά την κυκλοφορία)
αθόρυβη λειτουργία,
καλύτερη επιβατική εμπειρία (παρέχουν καλύτερη εμπειρία επιβατών και μικρότερη φθορά)
απλούστερη συντήρηση (έχουν πλέον αυξημένη αυτονομία και μειωμένο κόστος αγοράς)
δεν απαιτούν εναέρια υποδομή.
Η αστική κινητικότητα του μέλλοντος χρειάζεται καθαρές,
-. Δεν υπάρχει τάση στα καλώδια,
-. Το όχημα απομακρύνεται από το δίκτυο (λόγω έργων, αποκλεισμών, κυκλοφοριακών παρακάμψεων),
-. Υπάρχει βλάβη στο σύστημα τροφοδοσίας.
Η χρήση του πετρελαιοκινητήρα δεν είναι σπάνια.
Αντιθέτως, σε πολλές γραμμές γίνεται σχεδόν καθημερινά, υποβαθμίζοντας τη συνολική περιβαλλοντική τους απόδοση.
Κατά τη χρήση του ντίζελ κινητήρα, το τρόλεϊ εκπέμπει καυσαέρια, NOx, CO₂ και σωματίδια, όπως κάθε άλλο πετρελαιοκίνητο όχημα.
Ακόμα και παλαιότερες μελέτες αναφέρουν ότι ο θόρυβος στον εξωτερικό περίγυρο φτάνει τα 75 dB, ενώ σε πετρελαιοκίνητα αγγίζει τα 85 dB (σύμφωνα με την Wikipedia)
🔊 Θόρυβος: Ο αθέατος ρυπαντής
Παρότι συχνά παρουσιάζονται ως αθόρυβα, τα τρόλεϊ προκαλούν σημαντικό θόρυβο, κυρίως:
-. Από τα κλιματιστικά τους συστήματα, που λειτουργούν έντονα ειδικά τους θερινούς μήνες,
-. Από τον ντίζελ κινητήρα, όταν τίθεται σε λειτουργία,
-. Από τους μηχανικούς θορύβους του συστήματος πέδησης και της μετάδοσης.
Ο παραγόμενος θόρυβος γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτός,
είναι υπερβολικά έντονος όταν το όχημα είναι σταθμευμένο ή κινείται με τον κινητήρα εσωτερικής καύσης, προκαλώντας όχληση στους κατοίκους και στους πεζούς.
📊 Σύγκριση Τρόλεϊ με Ηλεκτρικά και Πετρελαιοκίνητα Λεωφορεία
Ρύποι
1. τρόλεϊ χαμηλοί μόνο σε ηλεκτρική λειτουργία και χωρίς κλιματιστικά, υψηλότατοι όταν κινούνται με πετρελαιοκινητήρα και με τα κλιματιστικά σε λειτουργία, ειδικά όταν είναι σταθμευμένα στις αφετηρίες η ηχορύπανση είναι έντονη και υψηλή.
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Μηδενικοί
3. πετρελαιοκίνητα Υψηλοί
Θόρυβος
1. τρόλεϊ Μέτριος έως υψηλός
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Πολύ χαμηλός
3.πετρελαιοκίνητα Υψηλός
Ευελιξία
1. τρόλεϊ Περιορισμένη
2, ηλεκτρικά Λεωφορεία Πολύ καλή
3. πετρελαιοκίνητα Πολύ καλή
Συντήρηση
1. τρόλεϊ Μέτρια προς υψηλή
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Χαμηλή
3. πετρελαιοκίνητα Υψηλή
Υποδομές
1. τρόλεϊ Πολύπλοκες (καλώδια)
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Μέτριες (φορτιστές)
3. πετρελαιοκίνητα Ελάχιστες
Επιβατική εμπειρία
1. τρόλεϊ Μέτρια
2. ηλεκτρικά Λεωφορεία Άριστη
3. πετρελαιοκίνητα Χαμηλή
✅ Συμπεράσματα & Προτάσεις
Η αντίληψη ότι τα τρόλεϊ είναι καθαρά, μηδενικών ρύπων και αθόρυβα μέσα μεταφοράς, είναι ξεπερασμένη και παραπλανητική.
Στην πράξη, λόγω των τεχνικών προβλημάτων,
της παλαιότητας του στόλου και της κατάστασης του εναέριου δικτύου, η χρήση του πετρελαιοκινητήρα είναι συχνή, ενώ ο θόρυβος από τα βοηθητικά συστήματα και τα κλιματιστικά, κάθε άλλο παρά αμελητέος είναι.
Η τοπική αυτοδιοίκηση και οι αρμόδιοι συγκοινωνιακοί φορείς οφείλουν να επανεξετάσουν την πολιτική διατήρησης των τρόλεϊ και να εξετάσουν σοβαρά και να επιταχύνουν τη μετάβαση σε πλήρως ηλεκτρικά λεωφορεία με μπαταρίες (ήδη εξελίσσεται θετικά στην Αθήνα) τα οποία υπερέχουν σε σχεδόν όλους τους τομείς, όπως καθαρότερη λειτουργία (είναι πραγματικά μηδενικών ρύπων κατά την κυκλοφορία)
αθόρυβη λειτουργία,
καλύτερη επιβατική εμπειρία (παρέχουν καλύτερη εμπειρία επιβατών και μικρότερη φθορά)
απλούστερη συντήρηση (έχουν πλέον αυξημένη αυτονομία και μειωμένο κόστος αγοράς)
δεν απαιτούν εναέρια υποδομή.
Η αστική κινητικότητα του μέλλοντος χρειάζεται καθαρές,
αθόρυβες και ευέλικτες λύσεις.
Τα τρόλεϊ, με τη σημερινή τους μορφή, δεν πληρούν πλέον αυτά τα κριτήρια.
✅ Τάση και Μετασχηματισμός στην Αθήνα
Η Αθήνα ξεκινάει την απομάκρυνση του τρόλεϊ από το υπέρογκο και παλαιωμένο δίκτυο.
Τα τρόλεϊ, με τη σημερινή τους μορφή, δεν πληρούν πλέον αυτά τα κριτήρια.
✅ Τάση και Μετασχηματισμός στην Αθήνα
Η Αθήνα ξεκινάει την απομάκρυνση του τρόλεϊ από το υπέρογκο και παλαιωμένο δίκτυο.
Ο Οργανισμός Δημοσίων Συγκοινωνιών της Αθήνας (ΟΑΣΑ) αντικαθιστά 130 ηλεκτρικά τρόλεϊ με 100 νέα ηλεκτρικά λεωφορεία.
Οι εναέριες γραμμές για τα τρόλεϊ θα πρέπει να έχουν απομακρυνθεί πλήρως έως το 2027, όταν θα έχουν εισαχθεί όλα τα νέα ηλεκτρικά λεωφορεία.
............
Σημείωση: Αιτία της συζήτησης με το ChatGPT (chatbot με τεχνητή νοημοσύνη) ήταν τα πολλά ακούσματα από κατοίκους της Αθήνας για τον ανελέητο θόρυβο που κάνουν τα τρόλεϊ από την χρήση των κλιματιστικών και των πετρελαιοκινητήρων, ειδικά στις αφετηρίες...
πηγές πληροφόρησης:
https://www.europarl.europa.eu/factsheets/el/sheet/75/air-and-noise-pollution
https://ebusexpert.com/case-studies/electric-buses-noise-pollution-2/?utm_source=chatgpt.com
https://www.electrive.com/2025/07/26/trollybuses-in-athens-are-being-replaced-by-battery-powered-buses/?utm_source=chatgpt.com
https://greekreporter.com/2025/07/18/greece-withdraw-trolleybuses-athens/?utm_source=chatgpt.com
https://www.ekathimerini.com/news/1271119/?utm_source=chatgpt.com
https://ebusexpert.com/sustainability-and-environmental-impact/electric-buses-noise-pollution/?utm_source=chatgpt.com
https://www.ekathimerini.com/news/1250651/?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/1996-1073/18/12/3015?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/1996-1073/17/6/1377?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/2079-9276/7/3/43?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/2071-1050/16/7/2645?utm_source=chatgpt.com
https://www.researchgate.net/publication/330669830_Modelling_noise_reductions_using_electric_buses_in_urban_traffic_A_case_study_from_Stuttgart_Germany
https://trid.trb.org/View/1175251?utm_source=chatgpt.com
https://www.europarl.europa.eu/factsheets/el/sheet/75/air-and-noise-pollution
https://ebusexpert.com/case-studies/electric-buses-noise-pollution-2/?utm_source=chatgpt.com
https://www.electrive.com/2025/07/26/trollybuses-in-athens-are-being-replaced-by-battery-powered-buses/?utm_source=chatgpt.com
https://greekreporter.com/2025/07/18/greece-withdraw-trolleybuses-athens/?utm_source=chatgpt.com
https://www.ekathimerini.com/news/1271119/?utm_source=chatgpt.com
https://ebusexpert.com/sustainability-and-environmental-impact/electric-buses-noise-pollution/?utm_source=chatgpt.com
https://www.ekathimerini.com/news/1250651/?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/1996-1073/18/12/3015?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/1996-1073/17/6/1377?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/2079-9276/7/3/43?utm_source=chatgpt.com
https://www.mdpi.com/2071-1050/16/7/2645?utm_source=chatgpt.com
https://www.researchgate.net/publication/330669830_Modelling_noise_reductions_using_electric_buses_in_urban_traffic_A_case_study_from_Stuttgart_Germany
https://trid.trb.org/View/1175251?utm_source=chatgpt.com
