Είναι γεγονός, mετά από δεκαετίες δαιμονοποίησης του λίπους αποδεικνύεται ότι μια διατροφή πλούσια σε λίπος και πολύ χαμηλή σε υδατάνθρακες είναι θεραπευτική για πολλές ασθένειες και διαταραχές.
Σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, για παράδειγμα, δημοσιεύσεις στα επιστημονικά ιατρικά έντυπα European Journal of Clinical Investigation και Epilepsia, η κετογονική διατροφή μπορεί να είναι μια πολύ αποτελεσματική θεραπευτική λύση για κάποιες διαταραχές και παθήσεις.
Ποιες είναι αυτές και ποια τα επιστημονικά δεδομένα που τεκμηριώνουν το γεγονός ότι η keto μπορεί να βελτιώσει την υγεία σου;
Νευρολογικές παθήσεις και κετογονική διατροφή
Οι παρακάτω νευρολογικές παθήσεις έχουν μια κοινή βάση που εξηγεί την αποτελεσματικότητα της κετογονικής διατροφής, κυρίως χάρη στη νευροπροστατευτική δράση της.
Την άποψη αυτή υποστηρίζουν πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις (μπορείς να δεις εδώ και εδώ στα αγγλικά κάποιες σχετικές δημοσιεύσεις).
Κετογονική διατροφή και Alzheimer
Τα άτομα με Alzheimer εμφανίζουν μειωμένο μεταβολισμό γλυκόζης και ανεπαρκή λειτουργία των μιτοχονδρίων.
Σύμφωνα με ερευνητές του Robert Krikorian στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, η διατροφική κέτωση προσφέρει νευρογνωστικά οφέλη σε ηλικιωμένους ενήλικες με μειωμένη μνήμη και αυξημένο κίνδυνο νευροεκφυλισμού και σημαντικά κλινική βελτίωση σε άτομα με ήπια έως μέτρια νόσο του Alzheimer.
Επίσης μια νέα μελέτη από ερευνητές στο πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνια δείχνει, ότι η κετογονική διατροφή καθυστερεί σημαντικά τα πρώιμα στάδια της απώλειας μνήμης που σχετίζεται με το Αλτσχάιμερ.
Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι το μόριο β-υδροξυβουτυρικό (BHB) παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της πρώιμης μείωσης της μνήμης. Σχεδόν επταπλασιάζεται με την κετογονική δίαιτα!
“Τα δεδομένα υποστηρίζουν την ιδέα ότι η κετογονική δίαιτα γενικά, και η BHB ειδικότερα, καθυστερεί την ήπια γνωστική εξασθένηση και μπορεί να καθυστερήσει την πλήρη εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ. Βέβαια, τα δεδομένα σαφώς και δεν υποστηρίζουν την ιδέα ότι κάτι τέτοιο εξαλείφει εντελώς τη νόσο”, δήλωσε ο συν-επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, Gino Cortopassi, βιοχημικός και φαρμακολόγος στην Σχολή Κτηνιατρικής του UC Davis.
Κετογονική διατροφή και ημικρανία
Το 25% των πασχόντων με ημικρανία αντιμετωπίζει ένα φαινόμενο που λέγεται αύρα. Συνήθως οι ημικρανίες διαρκούν από 4 έως και 72 ώρες.
Επειδή ολοένα και περισσότερο η ημικρανία αναγνωρίζεται ότι έχει νευρολογική προέλευση, η κετογονική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, γιατί βελτιώνει τη νευρολογική λειτουργία.
Κάποιοι πάσχοντες παρουσιάζουν ευαισθησία στις ισταμίνες, τις τυραμίνες και τη γλουτένη, ουσίες που υπάρχουν σε πολλές τροφές με υδατάνθρακες.
Η κετογονική διατροφή είναι αποτελεσματική, γιατί θεραπεύει ταυτόχρονα πολλά διαφορετικά αίτια των ημικρανιών, όπως η φλεγμονή, οι ανισορροπίες ηλεκτρολυτών στον εγκέφαλο και οι μεγάλες διακυμάνσεις του σακχάρου στο αίμα.
Κετογονική διατροφή και πολλαπλή σκλήρυνση
Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι τόσο αυτοάνοσο όσο και νευροεκφυλιστική διαταραχή που οφείλεται σε μιτοχονδριακή δυσλειτουργία.
Καθώς η κετογονική διατροφή είναι αντιφλεγμονώδης, βοηθά τους ασθενείς με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους:
Αυξάνει το ATP, δηλαδή την απελευθέρωση ενέργειας από τα κύτταρα, και τη γλουταθειόνη (ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό), έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη λειτουργία των μιτοχονδρίων, προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες και υποστηρίζει ακόμα και την επαναμυελίνωση, την κάλυψη των νεύρων με την προστατευτική ουσία που καταστρέφεται στους ανθρώπους με ΠΣ.
Η διατροφική κέτωση που προκαλείται με την κετογονική διατροφή προωθεί τη μιτοχονδριακή βιογένεση που πρακτικά θεωρείται ό,τι καλύτερο γι’ αυτή την πάθηση.
Κετογονική διατροφή και φάσμα του αυτισμού
Το φάσμα του αυτισμού είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τη γνωστική ανάπτυξη και λειτουργία, σχετίζεται με καθυστέρηση στην ομιλία, τη γνώση και την κοινωνική ανάπτυξη, ενώ οι πάσχοντες μπορεί να έχουν επίσης ορισμένα νευρολογικά προβλήματα.
Μια κετογονική διατροφή που ταυτόχρονα είναι χωρίς γλουτένη και καζεΐνη, δηλαδή χωρίς γαλακτοκομικά, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε όλα τα συμπτώματα που υπάρχουν στα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.
Όπως έχει βρεθεί ερευνητικά (Paoli, A., et al. 2013, European Journal of Clinical Nutrition), οι κετόνες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου, τη γνώση και τη συγκέντρωση.
Τα άτομα με αυτισμό έχουν πολύ συχνά θέματα με το έντερο, κατάσταση που συχνά οφείλεται σε εντερική διαπερατότητα.
Η υγεία του εντέρου επηρεάζει τη διάθεσή μας, γιατί σε αυτό παράγονται όλοι οι βασικοί νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και το GABA.
Γι’ αυτόν το λόγο, προκειμένου η κετογονική διατροφή να είναι αποτελεσματική, πρέπει να περιέχει τρόφιμα που επιδιορθώνουν το διαπερατό έντερο στα άτομα με αυτισμό. Ωστόσο, παρά την αποτελεσματικότητά της, μπορεί να είναι δύσκολη κάποιες φορές στην εφαρμογή και τη διατήρησή της ως τρόπος ζωής σε πρακτικό επίπεδο.
Έτσι, πολλές φορές προτείνονται κετογονικές συνταγές που αντικαθιστούν κάποια επιθυμητά τρόφιμα, όπως ψωμί, πίτσα, ζυμαρικά, ζύμες και γλυκά, έτσι ώστε οι πάσχοντες να μη νιώθουν ότι βρίσκονται σε μια συνεχόμενη στέρηση και να γίνει ένας βιώσιμος τρόπος ζωής.
Πώς κάνουμε κετογονική διατροφή μετρώντας μακροσυστατικά
Περισσότερα λιπαρά, λιγότεροι υδατάνθρακες, αυτός είναι με λίγα λόγια ο στόχος της κετογονικής.
Μακροσυστατικά.
Οι περισσότεροι ειδικοί που συστήνουν την κέτο διατροφή προτείνουν να μοιράζεις τα τρία βασικά μακροσυστατικά σε αυτή την αναλογία:
Πρωτεΐνη: 20% ή 30%
Υδατάνθρακες: 10% ή 20%
Λιπαρά: 45% ή 60%
Γραμμάρια και θερμίδες
Πρωτεΐνη: 1 γρ. = 4 θερμίδες
Υδατάνθρακες: 1 γρ. = 4 θερμίδες
Λιπαρά: 1 γρ. = 9 θερμίδες
Παραδείγματα ισορροπημένων γευμάτων:
2-3 αβγά (Π) μαγειρεμένα σε 2 κ.σ. ελαιόλαδο (Λ) + 2 φλ. σπανάκι + 1/2 φλ. γλυκοπατάτα (Υ).
Σαλάτα σολομού με 90-120 γρ. άγριο σολομό Αλάσκας (Π) + 3-4 κ.σ. σπιτική μαγιονέζα με ελαιόλαδο (Λ) + 1/2 φλ. σέλινο και 1/2 φλ. σταφύλια (Υ).
120 γρ. μπριζόλα ψημένη σε 2 κ.σ. ελαιόλαδο (Λ) + 2 φλ. ανάμεικτα μη αμυλούχα λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, σέλινο, πράσινα φασόλια).
150 γρ. ψητό κοτόπουλο (Π) + 1/2 αβοκάντο σε φέτες + 2 κ.γ. κολοκυθόσπορους (Λ) σε 3 φλ. ωμά πράσινα φυλλώδη λαχανικά + 1/2 κομμένο σε φέτες πράσινο μήλο + 1/2 ντομάτα + 1/2 φλ. αγγούρι σε φέτες (Υ).
Και αν θες ιδέες για ισορροπημένο πρωινό:
2 αβγά βραστά (Π) + 2 κ.σ. ταχίνι (Λ) + 1/4 μπανάνα (Υ).
1/2 κεσεδάκι στραγγιστό γιαούρτι 5-10% (ΠΛ) + 1/2 φλιτζάνι φράουλες (Υ).
2 αβγά ομελέτα (Π) + 1 φλιτζάνι σπανάκι + 1/2 αβοκάντο.
Γραμμάρια πρωτεϊνών,
Σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, για παράδειγμα, δημοσιεύσεις στα επιστημονικά ιατρικά έντυπα European Journal of Clinical Investigation και Epilepsia, η κετογονική διατροφή μπορεί να είναι μια πολύ αποτελεσματική θεραπευτική λύση για κάποιες διαταραχές και παθήσεις.
Ποιες είναι αυτές και ποια τα επιστημονικά δεδομένα που τεκμηριώνουν το γεγονός ότι η keto μπορεί να βελτιώσει την υγεία σου;
Νευρολογικές παθήσεις και κετογονική διατροφή
Οι παρακάτω νευρολογικές παθήσεις έχουν μια κοινή βάση που εξηγεί την αποτελεσματικότητα της κετογονικής διατροφής, κυρίως χάρη στη νευροπροστατευτική δράση της.
Την άποψη αυτή υποστηρίζουν πολλές επιστημονικές δημοσιεύσεις (μπορείς να δεις εδώ και εδώ στα αγγλικά κάποιες σχετικές δημοσιεύσεις).
Κετογονική διατροφή και Alzheimer
Τα άτομα με Alzheimer εμφανίζουν μειωμένο μεταβολισμό γλυκόζης και ανεπαρκή λειτουργία των μιτοχονδρίων.
Σύμφωνα με ερευνητές του Robert Krikorian στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, η διατροφική κέτωση προσφέρει νευρογνωστικά οφέλη σε ηλικιωμένους ενήλικες με μειωμένη μνήμη και αυξημένο κίνδυνο νευροεκφυλισμού και σημαντικά κλινική βελτίωση σε άτομα με ήπια έως μέτρια νόσο του Alzheimer.
Επίσης μια νέα μελέτη από ερευνητές στο πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνια δείχνει, ότι η κετογονική διατροφή καθυστερεί σημαντικά τα πρώιμα στάδια της απώλειας μνήμης που σχετίζεται με το Αλτσχάιμερ.
Η νέα μελέτη διαπίστωσε ότι το μόριο β-υδροξυβουτυρικό (BHB) παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της πρώιμης μείωσης της μνήμης. Σχεδόν επταπλασιάζεται με την κετογονική δίαιτα!
“Τα δεδομένα υποστηρίζουν την ιδέα ότι η κετογονική δίαιτα γενικά, και η BHB ειδικότερα, καθυστερεί την ήπια γνωστική εξασθένηση και μπορεί να καθυστερήσει την πλήρη εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ. Βέβαια, τα δεδομένα σαφώς και δεν υποστηρίζουν την ιδέα ότι κάτι τέτοιο εξαλείφει εντελώς τη νόσο”, δήλωσε ο συν-επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, Gino Cortopassi, βιοχημικός και φαρμακολόγος στην Σχολή Κτηνιατρικής του UC Davis.
Κετογονική διατροφή και ημικρανία
Το 25% των πασχόντων με ημικρανία αντιμετωπίζει ένα φαινόμενο που λέγεται αύρα. Συνήθως οι ημικρανίες διαρκούν από 4 έως και 72 ώρες.
Επειδή ολοένα και περισσότερο η ημικρανία αναγνωρίζεται ότι έχει νευρολογική προέλευση, η κετογονική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, γιατί βελτιώνει τη νευρολογική λειτουργία.
Κάποιοι πάσχοντες παρουσιάζουν ευαισθησία στις ισταμίνες, τις τυραμίνες και τη γλουτένη, ουσίες που υπάρχουν σε πολλές τροφές με υδατάνθρακες.
Η κετογονική διατροφή είναι αποτελεσματική, γιατί θεραπεύει ταυτόχρονα πολλά διαφορετικά αίτια των ημικρανιών, όπως η φλεγμονή, οι ανισορροπίες ηλεκτρολυτών στον εγκέφαλο και οι μεγάλες διακυμάνσεις του σακχάρου στο αίμα.
Κετογονική διατροφή και πολλαπλή σκλήρυνση
Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι τόσο αυτοάνοσο όσο και νευροεκφυλιστική διαταραχή που οφείλεται σε μιτοχονδριακή δυσλειτουργία.
Καθώς η κετογονική διατροφή είναι αντιφλεγμονώδης, βοηθά τους ασθενείς με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους:
Αυξάνει το ATP, δηλαδή την απελευθέρωση ενέργειας από τα κύτταρα, και τη γλουταθειόνη (ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό), έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη λειτουργία των μιτοχονδρίων, προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες και υποστηρίζει ακόμα και την επαναμυελίνωση, την κάλυψη των νεύρων με την προστατευτική ουσία που καταστρέφεται στους ανθρώπους με ΠΣ.
Η διατροφική κέτωση που προκαλείται με την κετογονική διατροφή προωθεί τη μιτοχονδριακή βιογένεση που πρακτικά θεωρείται ό,τι καλύτερο γι’ αυτή την πάθηση.
Κετογονική διατροφή και φάσμα του αυτισμού
Το φάσμα του αυτισμού είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τη γνωστική ανάπτυξη και λειτουργία, σχετίζεται με καθυστέρηση στην ομιλία, τη γνώση και την κοινωνική ανάπτυξη, ενώ οι πάσχοντες μπορεί να έχουν επίσης ορισμένα νευρολογικά προβλήματα.
Μια κετογονική διατροφή που ταυτόχρονα είναι χωρίς γλουτένη και καζεΐνη, δηλαδή χωρίς γαλακτοκομικά, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε όλα τα συμπτώματα που υπάρχουν στα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.
Όπως έχει βρεθεί ερευνητικά (Paoli, A., et al. 2013, European Journal of Clinical Nutrition), οι κετόνες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου, τη γνώση και τη συγκέντρωση.
Τα άτομα με αυτισμό έχουν πολύ συχνά θέματα με το έντερο, κατάσταση που συχνά οφείλεται σε εντερική διαπερατότητα.
Η υγεία του εντέρου επηρεάζει τη διάθεσή μας, γιατί σε αυτό παράγονται όλοι οι βασικοί νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και το GABA.
Γι’ αυτόν το λόγο, προκειμένου η κετογονική διατροφή να είναι αποτελεσματική, πρέπει να περιέχει τρόφιμα που επιδιορθώνουν το διαπερατό έντερο στα άτομα με αυτισμό. Ωστόσο, παρά την αποτελεσματικότητά της, μπορεί να είναι δύσκολη κάποιες φορές στην εφαρμογή και τη διατήρησή της ως τρόπος ζωής σε πρακτικό επίπεδο.
Έτσι, πολλές φορές προτείνονται κετογονικές συνταγές που αντικαθιστούν κάποια επιθυμητά τρόφιμα, όπως ψωμί, πίτσα, ζυμαρικά, ζύμες και γλυκά, έτσι ώστε οι πάσχοντες να μη νιώθουν ότι βρίσκονται σε μια συνεχόμενη στέρηση και να γίνει ένας βιώσιμος τρόπος ζωής.
Πώς κάνουμε κετογονική διατροφή μετρώντας μακροσυστατικά
Περισσότερα λιπαρά, λιγότεροι υδατάνθρακες, αυτός είναι με λίγα λόγια ο στόχος της κετογονικής.
Μακροσυστατικά.
Οι περισσότεροι ειδικοί που συστήνουν την κέτο διατροφή προτείνουν να μοιράζεις τα τρία βασικά μακροσυστατικά σε αυτή την αναλογία:
Πρωτεΐνη: 20% ή 30%
Υδατάνθρακες: 10% ή 20%
Λιπαρά: 45% ή 60%
Γραμμάρια και θερμίδες
Πρωτεΐνη: 1 γρ. = 4 θερμίδες
Υδατάνθρακες: 1 γρ. = 4 θερμίδες
Λιπαρά: 1 γρ. = 9 θερμίδες
Παραδείγματα ισορροπημένων γευμάτων:
2-3 αβγά (Π) μαγειρεμένα σε 2 κ.σ. ελαιόλαδο (Λ) + 2 φλ. σπανάκι + 1/2 φλ. γλυκοπατάτα (Υ).
Σαλάτα σολομού με 90-120 γρ. άγριο σολομό Αλάσκας (Π) + 3-4 κ.σ. σπιτική μαγιονέζα με ελαιόλαδο (Λ) + 1/2 φλ. σέλινο και 1/2 φλ. σταφύλια (Υ).
120 γρ. μπριζόλα ψημένη σε 2 κ.σ. ελαιόλαδο (Λ) + 2 φλ. ανάμεικτα μη αμυλούχα λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, σέλινο, πράσινα φασόλια).
150 γρ. ψητό κοτόπουλο (Π) + 1/2 αβοκάντο σε φέτες + 2 κ.γ. κολοκυθόσπορους (Λ) σε 3 φλ. ωμά πράσινα φυλλώδη λαχανικά + 1/2 κομμένο σε φέτες πράσινο μήλο + 1/2 ντομάτα + 1/2 φλ. αγγούρι σε φέτες (Υ).
Και αν θες ιδέες για ισορροπημένο πρωινό:
2 αβγά βραστά (Π) + 2 κ.σ. ταχίνι (Λ) + 1/4 μπανάνα (Υ).
1/2 κεσεδάκι στραγγιστό γιαούρτι 5-10% (ΠΛ) + 1/2 φλιτζάνι φράουλες (Υ).
2 αβγά ομελέτα (Π) + 1 φλιτζάνι σπανάκι + 1/2 αβοκάντο.
Γραμμάρια πρωτεϊνών,
υδατανθράκων και λιπαρών σε μερικά κοινά τρόφιμα
Πώς φαίνονται 30 γρ. πρωτεΐνες
4 αβγά βραστά, ομελέτα, ποσέ, τηγανητά
120 γρ. μαγειρεμένο συκώτι ή συκωτάκια κοτόπουλου
120 γρ. μαγειρεμένο μοσχάρι ή κιμάς
120 γρ. μαγειρεμένο αρνάκι γάλακτος
120 γρ. μαγειρεμένο χοιρινό
150 γρ. μαγειρεμένο άσπρο ψάρι ή θαλασσινά
120 γρ. καπνιστός άγριος σολομός Αλάσκας ή πέστροφα
120 γρ. μαγειρεμένος άγριος σολομός Αλάσκας ή σαρδέλες
1 μεζούρα (4 κ.σ.) πρωτεΐνη ορού γάλακτος
Πώς φαίνονται 20 γρ. υδατάνθρακες
1/2 μέτρια ψητή γλυκοπατάτα
1 μικρή ψητή πατάτα
1/2 φλ. μαγειρεμένος αρακάς
1/2 φλ. μαγειρεμένο καλαμπόκι
1/2 φλ. μαγειρεμένα όσπρια
1/2 φλ. μαγειρεμένη κινόα
1/2 φλ. μαγειρεμένο ρύζι
1 φλ. φράουλες ή μούρα ή καρπούζι ή πεπόνι
1/2 μικρή μπανάνα ή 1/2 μήλο ή γκρέιπφρουτ
10 κεράσια
16 ρώγες σταφύλι
1 ποτήρι ξηρό λευκό ή κόκκινο κρασί
Πώς φαίνονται 50 γρ. λιπαρά
3 κ.σ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
3 κ.σ. βιολογικό λάδι καρύδας
3 κ.σ. λάδι αβοκάντου
3 κ.σ. σπιτική μαγιονέζα μόνο με ελαιόλαδο
1/2 αβοκάντο
16 ωμά ανάλατα αμύγδαλα ή φουντούκια
2 κ.σ. απλό ταχίνι ή φυσικό φιστικοβούτυρο
8 μισά καρύδια ή 5 μακαντέμια
2 τετράγωνα σοκολάτας με 85% κακάο
Πώς φαίνονται 30 γρ. πρωτεΐνες
4 αβγά βραστά, ομελέτα, ποσέ, τηγανητά
120 γρ. μαγειρεμένο συκώτι ή συκωτάκια κοτόπουλου
120 γρ. μαγειρεμένο μοσχάρι ή κιμάς
120 γρ. μαγειρεμένο αρνάκι γάλακτος
120 γρ. μαγειρεμένο χοιρινό
150 γρ. μαγειρεμένο άσπρο ψάρι ή θαλασσινά
120 γρ. καπνιστός άγριος σολομός Αλάσκας ή πέστροφα
120 γρ. μαγειρεμένος άγριος σολομός Αλάσκας ή σαρδέλες
1 μεζούρα (4 κ.σ.) πρωτεΐνη ορού γάλακτος
Πώς φαίνονται 20 γρ. υδατάνθρακες
1/2 μέτρια ψητή γλυκοπατάτα
1 μικρή ψητή πατάτα
1/2 φλ. μαγειρεμένος αρακάς
1/2 φλ. μαγειρεμένο καλαμπόκι
1/2 φλ. μαγειρεμένα όσπρια
1/2 φλ. μαγειρεμένη κινόα
1/2 φλ. μαγειρεμένο ρύζι
1 φλ. φράουλες ή μούρα ή καρπούζι ή πεπόνι
1/2 μικρή μπανάνα ή 1/2 μήλο ή γκρέιπφρουτ
10 κεράσια
16 ρώγες σταφύλι
1 ποτήρι ξηρό λευκό ή κόκκινο κρασί
Πώς φαίνονται 50 γρ. λιπαρά
3 κ.σ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
3 κ.σ. βιολογικό λάδι καρύδας
3 κ.σ. λάδι αβοκάντου
3 κ.σ. σπιτική μαγιονέζα μόνο με ελαιόλαδο
1/2 αβοκάντο
16 ωμά ανάλατα αμύγδαλα ή φουντούκια
2 κ.σ. απλό ταχίνι ή φυσικό φιστικοβούτυρο
8 μισά καρύδια ή 5 μακαντέμια
2 τετράγωνα σοκολάτας με 85% κακάο
πηγές:
https://www.onmed.gr/diatrofi/story/405416/poia-diaita-epivradynei-to-altsxaimer-sta-proima-stadia
https://www.shape.gr/ygeia/zise-ygieina/ketogoniki-diatrofi-pos-veltionei-to-altschaimer-tin-pollapli-sklirynsi-tin-imikrania-kai-ton-aftismo/
https://www.shape.gr/diatrofi-adynatisma/sosti-diatrofi/makrosystatika-ketogoniki-diatrofi/
https://www.shape.gr/ygeia/zise-ygieina/ketogoniki-diatrofi-pos-veltionei-to-altschaimer-tin-pollapli-sklirynsi-tin-imikrania-kai-ton-aftismo/
https://www.shape.gr/diatrofi-adynatisma/sosti-diatrofi/makrosystatika-ketogoniki-diatrofi/
