Κυριακή 28 Απριλίου 2024

Daniel Kahneman,ορισμένα διδάγματά του για τη λήψη αποτελεσματικότερων αποφάσεων

Ο Daniel Kahneman, ένας πρωτοπόρος στον τομέα της ψυχολογίας και των οικονομικών, ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές της εποχής μας έφυγε από τη ζωή στις 27 Μαρτίου 2024, σε ηλικία 90 ετών. 
Οι έρευνές του έριξαν περισσότερο φως στις γνωστικές προκαταλήψεις και τις ευρετικές* μεθόδους που επηρεάζουν τις επιλογές και τις κρίσεις μας. 
Μέσα από καινοτόμα πειράματα και αναλύσεις, έδειξε πώς η ανθρώπινη συμπεριφορά συχνά αποκλίνει από τις προβλέψεις του ορθολογικού μοντέλου, επηρεαζόμενη από ψυχολογικούς παράγοντες, όπως η αποστροφή προς τη ζημία, η αγκίστρωση και η ευρετική* της διαθεσιμότητας.
Το 2002 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών για το δημιουργικό του έργο στην ψυχολογία, με το οποίο αμφισβήτησε το ορθολογικό μοντέλο περί κρίσεων και λήψης αποφάσεων.
Ορισμένα από τα διδάγματά του για τη λήψη αποτελεσματικότερων αποφάσεων είναι τα ακόλουθα:
1. Βλέπε τη μεγαλύτερη εικόνα: Μην περιορίζεσαι στο πρόβλημα που έχεις να αντιμετωπίσεις. Να προσπαθείς να δεις το συνολικό πλαίσιο, όπου εντάσσεται το πρόβλημα, και να θεωρείς ότι υπάρχει ένα ολόκληρο σύνολο αποφάσεων, από τις οποίες θα πρέπει να επιλέξεις την πλέον κατάλληλη.
2. Ψάχνε καλές συμβουλές: Όχι μόνο να αποφεύγεις τον εγωισμό σου, που σε περιορίζει στις επιλογές σου, αλλά και να συμβουλεύεσαι ανθρώπους που θα σου δώσουν μια καλή συμβουλή. 
Τέτοιοι άνθρωποι είναι όσοι νοιάζονται πραγματικά για εσένα και την πορεία σου στη ζωή και την εργασία.
3. Μην πιστεύεις σε ό,τι προβάλλεται συχνά: Με το να παρέχεται συχνά μια πληροφορία μάς δίνεται η εντύπωση ότι ισχύει κιόλας. 
Οπότε, χρησιμοποιώντας την άκριτα θα οδηγηθούμε σε εσφαλμένες κρίσεις και αποφάσεις.
4. Μη διστάζεις να χάσεις κάτι για να κερδίσεις κάτι άλλο: Η έρευνα του Kahneman έδειξε ότι το ψυχικό βάρος που αισθανόμαστε όταν χάνουμε ή πρόκειται να χάσουμε, κάτι είναι διπλάσιο από τη χαρά που νιώθουμε όταν κερδίζουμε κάτι άλλο. 
Αυτό μας κάνει να παίρνουμε περισσότερα ρίσκα για να διατηρήσουμε κάτι, παρά για να κερδίσουμε κάτι νέο.
 http://www.indeepanalysis.gr/psychologia/pos-na-apofasizoume-apotelesmatika
*η αναζήτηση, εύρεση και συγκέντρωση ιστορικών ή άλλων πηγών, προκειμένου να μελετήσουμε κάποιο ζήτημα, στρατηγικές που προέρχονται από προηγούμενες εμπειρίες με παρόμοια προβλήματα.

Όταν κάποτε ο George Orwell έγραφε...

"το έγκλημα της σκέψης δεν επιφέρει τον θάνατο: το έγκλημα της σκέψης είναι ο θάνατος"
Είτε είχε γράψει ΚΑΤΩ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ είτε όχι δεν είχε σημασία.
Είτε συνέχιζε, είτε σταματούσε να γράφει το ημερολόγιο, δεν είχε σημασία.
Η αστυνομία της σκέψης θα τον έπιανε έτσι και αλλιώς!
Είχε διαπράξει, θα το είχε διαπράξει ακόμα και αν δεν είχε πιάσει την πένα στο χέρι, το βασικό έγκλημα που περιείχε όλα τα άλλα μέσα του.
Έγκλημα της Σκέψης το έλεγαν!
.................
Και ο Σάμ δάγκωσε  άλλη μία μπουκιά από τον μαυριδερό ψωμί, μάσησε γρήγορα και συνέχισε να του εξηγεί:
"Δεν βλέπεις ότι ο όλος σκοπός της Νέας Ομιλίας, είναι να στενέψει τα όρια της σκέψης?
Στο τέλος θα κάνουμε κυριολεκτικά αδύνατο το έγκλημα της σκέψης, γιατι δεν θα υπάρχουν λέξεις για να το εκφράσει  κανείς.
Κάθε γενική έννοια που μπορεί  ποτέ να χρειαστεί θα καλύπτεται με μία μόνο λέξη, το νόημα της οποίας θα είναι αυστηρά καθορισμένο και όλες οι  παραπλήσιές της έννοιες  θα έχουν εκλείψει και ξεχαστεί.
Ήδη, στην Ενδέκατη Έκδοση δεν απέχουμε πολύ από αυτό το σημείο.
Αλλά η διαδικασία θα συνεχίζεται και πολύ αργότερα, όταν εσύ και εγώ θα έχουμε πεθάνει.
Κάθε χρόνο όλο και λιγότερες λέξεις, και οι ορίζοντες της συνείδησης  ολοένα και θα στενεύουν.
Φυσικά και τώρα δεν υπάρχει λόγος ή δικαιολογία ώστε να διαπράξει κάποιος το έγκλημα της σκέψης.
Είναι απλώς θέμα αυτοκυριαρχίας, ελέγχου της πραγματικότητας.
Στο τέλος όμως δεν θα χρειάζονται ούτε αυτά.
Η Επανάσταση θα ολοκληρωθεί όταν η γλώσσα θα έχει τελειοποιηθεί.
Και συνέχισε:
"Σκέφτηκες ποτέ, Γουίνστον, ότι μέχρι το 2050 δεν θα υπάρχει ούτε ένα ανθρώπινο πλάσμα που να καταλαβαίνει μια συζήτηση σαν αυτή που κάνουμε τώρα?"
................
Και ξημέρωσε μια μέρα και ο Σαμ εξαφανίστηκε.
Ξημέρωσε μιά μέρα που έλειπε από τη δουλειά του!
Μερικοί απερίσκεφτοι σχολίασαν την απουσία του.
Την άλλη μέρα δεν τον ανέφερε κανείς.
Την τρίτη ημέρα ο Γουίνστον πήγε στον προθάλαμο του Τμήματος Αρχείων για να κοιτάξει τον πίνακα ανακοινώσεων.
Μία από τις σημειώσεις περιείχε έναν τυπωμένο κατάλογο των μελών της Επιτροπής Σκακιού, όπου ανήκε ο Σαμ.
Ήταν ακριβώς ο ίδιος όπως πριν, δεν είχε κανένα σβήσιμο, αλλά είχε ένα όνομα λιγότερο,
Αυτό ήταν αρκετό.
Ο Σαμ είχε πάψει να υπάρχει - δεν υπήρξε ποτέ!
                                           George Orwell και 1984!