Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021

«Όταν κοιτάς πολύ ώρα μέσα σε μια άβυσσο, κοιτάει και η άβυσσος μέσα σε σένα» - Φρίντριχ Νίτσε

«Όταν κοιτάς πολύ ώρα μέσα σε μια άβυσσο, κοιτάει και η άβυσσος μέσα σε σένα» - Φρίντριχ Νίτσε
Μέσα από το πρόσφατο διάγγελμα, η πολιτική αρχή καθιέρωσε κ επέβαλλε την “αλήθεια” με τρόπο που κανείς δεν αντέδρασε.
Δημιούργησαν και θρέφουν ένα τέρας που το κοιτάξαμε τόσο πολύ κατάματα, που εξοικειωθήκαμε με την ασχήμια του.
Κανείς πλέον δεν τολμάει να κοιτάξει για πολύ ώρα την άβυσσο γιατί θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει το ακαταδίωκτο που πρώτοι εμείς προσφέραμε σε πολιτικούς και επιστήμονες.
Παραχωρήσαμε την κυριαρχία και τα αυτονόητα δικαιώματά μας για ακαθόριστο χρόνο, με τη συμμετρική μας ανέχεια απέναντι στην επίπλαστη εικόνα των πολιτικών και των ειδικών (φιλοτεχνημένη με περίσσεια μεθοδικότητα και πακτωλό χρημάτων) που μας προστατεύουν μέσω διαταγμάτων.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν τη νέα “αλήθεια” και τη νέα “κανονικότητα”, που μας κάνει να αναρωτιόμαστε πόση αλήθεια αντέχουμε και πόση κανονικότητα αξίζουμε...
Tο διάγγελμα υπεκφυγής για το γκρέμισμα του αφηγήματος “ελευθερίας” και εξαφάνισης του ιού (το βίντεο εδώ: https://tinyurl.com/hhhrpb4n) να δημιουργεί εύλογες απορίες όχι μόνο για την άρνηση απέναντι στην πραγματικότητα αλλά και για το πώς αντιλαμβάνεται η πολιτική αρχή το νοητικό επίπεδο των πολιτών.
Ακούσαμε χθες ότι “575.000 συμπολίτες άνω των 60 παραμένουν απροστάτευτοι και ξέρουμε ότι αυτούς χτυπά πιο σοβαρά ο ιός”.
Πρόκειται για άμεση παραδοχή του αυτονόητου, ότι ο ιός δεν έχει οριζόντιο κίνδυνο και ότι προτεραιότητα πρέπει να έχουν ηλικιωμένοι και ευπαθείς. Αλλά δεν έχει σημασία…
Παρά την απόδειξη πλέον ότι ο υγειονομικός ρατσισμός ήταν ανώφελος, συνεχίζεται να επιβάλλεται.
Πρακτικά κανένα από τα μέτρα αποκλεισμού που ανακοίνωσε, μέτρα ντροπή για μια δημοκρατική χώρα του 21ου αιώνα (όπως και τα προηγούμενα), δεν αφορά τους ευπαθείς και ηλικιωμένους. Κι όμως, συνεχίζει...
Οι χαρακτηρισμοί της προσέγγισης μάλιστα ως “προτροπή και ενθάρρυνση” και “επιλογές ενθαρρυντικές και όχι κατασταλτικές” αποτελούν πρωτοφανή ανέκδοτα που παραπέμπουν και σε έλλειψη κατανόησης της ελληνικής γλώσσας. Σε συνδυασμό με τη χρήση λέξεων “του πεζοδρομίου” (“τσαρλατάνοι” και “κορόιδα”), ολοκληρώθηκε το επικοινωνιακό σόου χωρίς υγειονομικό αντίκρισμα.
Αντιμετωπίζουμε πλέον τους αρνητές της ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΗΣ ΗΤΤΑΣ του μυθιστορήματος της εξαφάνισης του ιού και της επιχείρησης ελευθερίας, ελευθερία που οι αρχές στέρησαν, χωρίς κανένα αποτέλεσμα (πέρα από κοινωνική ισοπέδωση και καταστροφή) και που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επαναφέρουν, της ανικανότητας στη διαχείριση και των ερωτηματικών που προκύπτουν από τα προφανή και μεγαλειώδη σφάλματα και τις παραλήψεις.
Ταυτόχρονα, ενώ έγινε παραδεκτή πλέον η ενδημικότητα του ιού, βαφτίστηκε η υποχρεωτική επ’ άπειρον ομηρία που προκύπτει από την ανεπαρκέστατη σε χρονική διάρκεια προστασία των εμβολίων ως “ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού με την υπενθυμιστική δόση”.
Η πρόσφατη δημόσια παραδοχή για το γκρέμισμα του τείχους ανοσίας (κ. Θεοδωρίδου: https://tinyurl.com/4djzd6e2 και βίντεο εδώ: https://tinyurl.com/587m62jm) θέτει αμείλικτα ερωτήματα.
H ψευδεπίγραφη δικαιολογία της μετάλλαξης Δέλτα υποκατέστησε τη συγγνώμη που θα έπρεπε να ακουστεί από τους ειδικούς που βαυκάλιζαν για μήνες το σύνθημα του ανύπαρκτου τείχους ανοσίας.
Είχα αναφέρει ουκ ολίγες φορές, εδώ και μήνες, πως ο ιός θα γίνει ενδημικός, όπως αυτός της γρίπης (παράδειγμα από τις 25 Φεβρουαρίου 2021: https://tinyurl.com/s6trm9ds).
Δεν έχουν σημασία οι δάφνες πρωτοτυπίας (τίποτα πρωτότυπο και έξυπνο δεν έλεγα), η αναγνώριση της πανηγυρικής επιβεβαίωσης ή τα εύσημα.
Είναι όμως ξεκάθαρη η ανάγκη και η απαίτηση να αποδοθούν ευθύνες σε αυτούς που για 20 μήνες, μέσω εκβιασμών, απειλών και καταστροφικών για τους πολίτες επιλογών, κατάφεραν να μετατρέψουν την κοινωνία σε ένα διχαστικό έκτρωμα, με πολλούς συμπολίτες μας πλέον να επιβιώνουν ως “ζωντανοί-νεκροί”…
Κανένα ακαταδίωκτο δεν μπορεί να καλύψει αυτή την προμελετημένη, καλοστημένη και αρρωστημένη εμμονή να διαλύσουν ψυχολογικά, κοινωνικά και οικονομικά τους πολίτες.
Το ίδιο ισχύει και για περίεργες δηλώσεις περί καταγραφής των θανάτων COVID ακόμη και 4 μήνες μετά τη διάγνωση (https://tinyurl.com/3v44d2hy και https://tinyurl.com/rrr5va2w).
Μπορεί να έγινε επίκληση οδηγίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) γι’ αυτές τις καταγραφές, αλλά ο ΠΟΥ είναι ξεκάθαρος:
“Ως θάνατος λόγω COVID-19 ορίζεται για σκοπούς επιτήρησης ο θάνατος που προκύπτει από μια ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΜΒΑΤΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ, σε πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19, εκτός εάν υπάρχει σαφής εναλλακτική αιτία θανάτου που δεν μπορεί να σχετίζεται με τη νόσο COVID-19 (π.χ. τραύμα). ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΝΑΡΡΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ COVID-19 ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ.”
Έχει κανείς το θάρρος να μας εξηγήσει τι συμβαίνει;
Ο κατήφορος μοιάζει να μην έχει τέλος, ακόμη κι όταν οι προσδοκίες και οι υποσχέσεις έχουν πλέον εξαϋλωθεί ανεπιστρεπτί.
Το ηθικό ανάστημα ορισμένων έχει καταλήξει πλέον να μοιάζει με ιλαροτραγωδία.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος, που αναφέρθηκε στο διάγγελμα, έχει καταντήσει ως το πιο ευφάνταστο ανέκδοτο των ημερών μας, με ευθύνη του κράτους και των όσων έχει διαπράξει εδώ και μήνες. Γι’ αυτό ψάχνουμε απεγνωσμένα να βρούμε κάποιον που να εκπροσωπήσει τη λογική, δηλαδή:
1. Παροχή δωρεάν εμβολίων για κάθε πολίτη που ΕΠΙΘΥΜΕΙ να εμβολιαστεί με ελεύθερη (χωρίς τιμωρία) και ενήμερη (χωρίς εξάρσεις και ψεύδη) συναίνεση, σύμφωνα με τις επιταγές του κώδικα ιατρικής δεοντολογίας.
2. Άμεση κατάργηση των κατάπτυστων μέτρων κοινωνικού διαχωρισμού, υγειονομικού ολοκληρωτισμού και πιστοποιητικών φρονημάτων για την κυκλοφορία, που δεν προσφέρουν το παραμικρό στη δημόσια υγεία και καταργούν θεμελιώδεις αρχές του πολιτισμού και της δημοκρατίας.
3. Σοβαρή καμπάνια αξιόπιστης ενημέρωσης τόσο για την πανδημία όσο και για τα εμβόλια, με έμφαση στη ΣΥΣΤΑΣΗ (και όχι επιβολή) εμβολιασμού σε ευαίσθητες ομάδες (ηλικιωμένοι, ευπαθείς), αντί για την αναξιοπιστία της σημερινής ηχορύπανσης.
4. Άμεση επιστροφή, χωρίς όρους, των χιλιάδων υγειονομικών που βρίσκονται σε αναστολή, αντί για την υποκριτική επιστράτευση μερικών δεκάδων ιδιωτών ιατρών που αποτελεί ένα αποτυχημένο επικοινωνιακό ανέκδοτο και προκαλεί ανυπολόγιστες βλάβες για τη δημόσια υγεία.
Ο δυτικός πολιτισμός εκτρέπεται τάχιστα (άρθρο μου στο The Press Project: https://tinyurl.com/skavme9v), με μια στρατηγική που βασίζεται στον πνευματικό και νοητικό λήθαργο, στο φόβο και στην τυφλή υπακοή και πειθαρχία. Τα νέα lockdown σε Αυστρία και Ολλανδία, και ο υποχρεωτικός εμβολιασμός στην Αυστρία, αποδεικνύουν όχι μόνο την ήττα στη διαχείριση της πανδημίας αλλά κυρίως την καθολική ήττα των Ευρωπαϊκών αξιών και του δημοκρατικού πολιτεύματος που έρχεται σύντομα.
Οι σημερινές ιστορικές στιγμές αποδεικνύουν για άλλη μια φορά ότι η έλλειψη λογοδοσίας και τα ακαταδίωκτα καταλήγουν σε ακατάσχετη ασυδοσία και αμετροεπείς, αυτοκρατορικές και ελιτίστικες συμπεριφορές που προσβάλλουν την κοινή νοημοσύνη και οδηγούν σε προβατοποίηση της κοινωνίας.
Κατάρρευση του αφηγήματος και επίσημες παραδοχές - Πολιτικοί και επιστήμονες αρνητές της αλήθειας

Το διπλό χτύπημα που απειλεί το μυαλό των παιδιών

Τα υψηλά επίπεδα στρες κατά την πρώιμη παιδική ηλικία σε συνδυασμό με την αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πιθανό να οδηγούν σε γνωστικές δυσκολίες στα παιδιά που εκτίθενται, υποστηρίζουν οι επιστήμονες σε νέα μελέτη
Το στρες σε μικρή ηλικία είναι φαινόμενο που παρατηρείται συχνά σε νέους από διαταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον, οι οποίοι πολλές φορές ζουν σε περιοχές με μεγαλύτερη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Είναι δεδομένο πως η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να εξετάζονται αυτές στην ψυχική υγεία. 
Από την άλλη το στρες, και ειδικά όταν έρχεται πολύ νωρίς στη ζωή ενός ατόμου, είναι ένας από τους γνωστότερους παράγοντες που συμβάλλουν στα προβλήματα ψυχικής υγείας. 
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Child Psychology and Psychiatry, λοιπόν, εξετάζει τις συνδυαστικές επιπτώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης και πρώιμου στρες στα παιδιά σχολικής ηλικίας.
«Η προγεννητική έκθεση σε πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (PAH), ένα νευροτοξικό στοιχείο που βρίσκεται συχνά στους ατμοσφαιρικούς ρύπους, φαίνεται πως μεγιστοποιεί ή τουλάχιστον διατηρεί τις επιδράσεις του πρώιμου κοινωνικού και οικονομικού στρες στην ψυχική υγεία των παιδιών», αναφέρει ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης και επίκουρος καθηγητής Κλινικής Νευροβιολογίας, Δρ. David Pagliaccio.
Με τη σειρά της η επικεφαλής συγγραφέας και επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας, Δρ. Amy Margolis, αναφέρει πως τα παιδιά που μεγαλώνουν σε μη προνομιούχο περιβάλλον έχουν περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν στρες και έκθεση σε νευροτοξικά χημικά ταυτόχρονα.
«Οι εκθέσεις αυτές έχουν μια συνδυαστική επίδραση στην κακή ψυχική υγεία και αναδεικνύουν τη σημασία των προγραμμάτων δημόσιας υγείας που επιχειρούν να μειώσουν την έκθεση σε αυτούς τους σοβαρούς παράγοντες κινδύνου, με στόχο τη βελτίωση όχι μόνο της σωματικής αλλά και της ψυχολογικής υγείας», επισημαίνουν οι ειδικοί.
Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη προέκυψαν από μητέρες, οι οποίες έφεραν μια συσκευή ελέγχου του αέρα κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της εγκυμοσύνης τους, προκειμένου να μετρηθεί η έκθεση σε ατμοσφαιρικούς ρύπους στην καθημερινή τους ζωή. 
Όταν τα παιδιά τους έφτασαν στην ηλικία των πέντε ετών, οι μητέρες κλήθηκαν να αναφέρουν το στρες που βίωναν, ανάλογα με παράγοντες όπως οι γείτονες, η έλλειψη υλικών αγαθών, η οικογενειακή βία, το αντιλαμβανόμενο στρες, η έλλειψη κοινωνικής στήριξης και τα γενικότερα επίπεδα δυσφορίας. 
Οι μητέρες ανέφεραν, επίσης, τα ψυχιατρικά συμπτώματα των παιδιών τους σε ηλικίες πέντε, επτά, εννέα και έντεκα ετών.
Η συνδυαστική επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και το πρώιμου στρες παρατηρήθηκε σε διάφορες μετρήσεις προβλημάτων σκέψης και προσοχής/ΔΕΠΥ στην ηλικία των 11 ετών. 
Τα προβλήματα σκέψης αποτελούνταν από εμμονικές σκέψεις και συμπεριφορές ή σκέψεις που οι άλλοι βρίσκουν παράξενες.
Οι επιπτώσεις συνδέθηκαν, επίσης, με τον δείκτη έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση PAH-DNA ενός δοσοεξαρτώμενου δείκτη της έκθεσης σε ρύπους.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι το PAH και το πρώιμο στρες μπορεί να λειτουργούν ως «διπλό χτύπημα» στα κοινά βιολογικά μονοπάτια που συνδέονται με τα προβλήματα σκέψης και προσοχής, με το στρες πιθανότατα να οδηγεί σε ευρείας γκάμας αλλαγές, όπως στην επιγενετική έκφραση, την κορτιζόλη, τη φλεγμονή και την εγκεφαλική δομή και λειτουργία. 
Ο μηχανισμός πίσω από τις επιπτώσεις του PAH τελεί υπό διερεύνηση, ωστόσο οι αλλαγές στην εγκεφαλική δομή και λειτουργία αντιπροσωπεύουν πιθανώς κοινά μηχανιστικά μονοπάτια.
Να σημειωθεί, τέλος, ότι προηγούμενες μελέτες που έκαναν χρήση των ίδιων μακροχρόνιων δεδομένων κοόρτης βρήκαν ότι η προγεννητική έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση σε συνδυασμό με την έλλειψη υλικών αγαθών αυξάνει τα συμπτώματα ΔΕΠΥ στα παιδιά.
Τα παιδιά που έχουν εκτεθεί σε υψηλά επίπεδα στρες στο σπίτι από μικρή ηλικία και σε αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση προγεννητικά παρουσιάζουν έντονα συμπτώματα προβλημάτων σκέψης και προσοχής, σύμφωνα με τους ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας και Ψυχιατρικής Mailman του Πανεπιστημίου Columbia. 

Η εκπληκτική αλλαγή στις καρδιές των ζευγαριών που είναι πολλά χρόνια μαζί

Υπάρχει μια ζωτική λειτουργία του σώματος που εκπληκτικά συγχρονίζεται στα ηλικιωμένα ζευγάρια που είναι μαζί πολλά χρόνια της ζωής τους και κατοικούν υπό την ίδια στέγη
Το συναισθηματικό δέσιμο των ζευγαριών όσων καταφέρνουν και είναι συνοδοιπόροι μέχρι τα βαθιά γεράματα, είναι από μόνο του εκπληκτικό, αλλά ίσως ακόμα πιο θεαματικός είναι ο συγχρονισμός των καρδιακών τους παλμών. 
Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις διαπίστωσαν ότι όταν το ζευγάρι βρίσκεται κοντά ο ένας στον άλλον, οι καρδιακοί παλμοί τους συγχρονίζονται, δημιουργώντας πολύπλοκα μοτίβα αλληλεπίδρασης. 
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Journal of Social and Personal Relationships.
Η χωρική εγγύτητα είναι βέβαια ένας παράγοντας που επηρεάζει αυτή τη λειτουργία, όμως όπως τονίζει και ο Brian Ogolsky, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ανθρώπινης Ανάπτυξης και Οικογενειακών Σπουδών και κύριος συγγραφέας της μελέτης, ιδιαίτερη βαρύτητα έχει και η μεταξύ τους συναισθηματική σχέση, καθώς και το ερωτικό δέσιμο μπορεί να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά την εύρυθμη λειτουργία της καρδιάς.
Η μελέτη εξέτασε 10 ετεροφυλόφιλα παντρεμένα ζευγάρια ηλικιάς 64 με 88 ετών, που διατηρούσαν σχέση από 14 εώς 65 χρόνια. 
Οι ερευνητές παρακολουθούσαν τα ζευγάρια για δύο εβδομάδες, επιτηρώντας συνεχώς τους καρδιακούς τους παλμούς, μέσω αντίστοιχων συσκευών μέτρησης (Fitbit) και την εγγύτητά τους όταν βρίσκονταν στο σπίτι μέσω μικρών συσκευών με αισθητήρες που φορούσαν οι συμμετεχόντες αλλά και με τοποθετημένους αισθητήρες μέσα στο σπίτι. 
Με αυτό τον τρόπο, είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τους παλμούς της καρδιάς και πόσο κοντά ήταν το ζευγάρι.
Έπειτα, οι ερευνητές κάλεσαν τα ζευγάρια το πρωί για να τους υπενθυμίσουν να φορέσουν το Fitbit και τη συσκευή παρακολούθησης και ξανά το βράδυ για μια έρευνα σχετικά με την υγεία και την ευημερία τους καθώς και τη δυναμική της σχέσης τους κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Αυτό που διαπίστωσαν είναι τον συγχρονισμό του καρδιακού παλμού, όπου όμως ο ένας σύντροφος οδηγεί και ο άλλος ακολουθεί. 
Για παράδειγμα, μερικές φορές ο καρδιακός ρυθμός της συζύγου θα οδηγούσε στην αλλαγή και άλλες φορές ο καρδιακός ρυθμός του συζύγου άλλαζε και θα ακολουθούσε αντίστοιχα και ο καρδιακός ρυθμός της συζύγου, δημιουργώντας ένα μοναδικό μοτίβο που επηρεάζει την υπόλοιπη μέρα.
"Διαπιστώσαμε ότι κάθε μέρα αποτελούσε και ένα μοναδικό πλαίσιο που άλλαζε ανάλογα με τις περιστάσεις. 
Οι αλληλεπιδράσεις των ζευγαριών, οι στάσεις, οι συμπεριφορές τους, είτε είναι κοντά είτε μακριά, αλλάζουν συνεχώς. 
Ακόμη και στο διάστημα των 14 ημερών, τα ζευγάρια δεν ήταν αρκετά συνεπή σε αυτά τα μοτίβα για να μας επιτρέψουν να βγάλουμε συμπεράσματα σε επίπεδο ζευγαριού. 
Μπορούμε να κάνουμε μόνο προβλέψεις σε επίπεδο ημέρα"
σημειώνει ο Brian Ogolsky σχετικά με το μικρό μέγεθος της μελέτης και τα μοτίβα που συμπέρανε.
Παρόλα αυτά, ο ίδιος τονίζει πως τα συγκεκριμένα ευρήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά στην έρευνα των σχέσεων, η οποία συνήθως βασίζεται στην εξαγωγή συμπερασμάτων μεταξύ των ζευγαριών.

Τι είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή καρδιακή προσβολή

Σαν κεραυνός εν αιθρία...
Έτσι ξέρουμε οι περισσότεροι ότι «χτυπά» το έμφραγμα. 
Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι συχνά αυτό δεν ισχύει. 
Πολλοί που έπαθαν έμφραγμα αναφέρουν πως ακόμη και μέρες πριν, παρουσίασαν κάποιο προειδοποιητικό σύμπτωμα! 
H καρδιά τους, δηλαδή, έστειλε προμηνύματα ώρες ή και μέρες πριν την εκδήλωση του εμφράγματος.
Πρόκειται για «καμπανάκι» κινδύνου που κανείς δεν πρέπει να αγνοήσει, αν θέλει να προφυλάξει την καρδιά και τη ζωή του. 
Yπολογίζεται ότι ένας στους επτά εμφραγματίες παρουσιάζει κάποιο προειδοποιητικό σύμπτωμα ακόμη και επτά μέρες πριν από το έμφραγμα. 
Διαβάστε λοιπόν ποια είναι τα σήματα κινδύνου της καρδιάς και τι πρέπει να κάνετε μόλις τα αντιληφθείτε.
 A. Mέρες πριν το έμφραγμα: τα σήματα κινδύνου
Συνήθως οι ασθενείς περιγράφουν ενδεχόμενα πρόδρομα ενοχλήματα, όπως:
•Πλάκωμα ή σφίξιμο στο στήθος.
•Ένα «χταπόδι» που τους σφίγγει στο στήθος.
•Πόνο που «χτυπάει» στο στήθος, στην πλάτη και συνδυάζεται με μούδιασμα στο αριστερό χέρι.
•Πόνο και στις δύο ωμοπλάτες, καθώς και στα δύο χέρια.
•Πόνο στο λαιμό και μούδιασμα στο κάτω σαγόνι.
•Πόνο στο στομάχι (ψηλά, εκεί που τελειώνει το κόκαλο του στέρνου).
Πότε παρουσιάζονται
• Πάντα κατά τη διάρκεια κόπωσης, την ώρα, για παράδειγμα, που κάποιος περπατάει βιαστικά ή ανεβαίνει μια σκάλα.
•Mετά από σχετικά μεγάλη προσπάθεια, π.χ. μετά από βαριές δουλειές στο σπίτι διάρκειας 1-2 ωρών ή μετά από πολύ γρήγορο περπάτημα διάρκειας 10 λεπτών, η περίπτωση χαρακτηρίζεται ήπια.
•Kατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας μικρότερης έντασης, π.χ. όταν ανεβαίνει κάποιος δύο ορόφους με τα πόδια ή περπατάει γρήγορα για 4΄, η περίπτωση χαρακτηρίζεται μέτριου βαθμού.
•Mε την ελάχιστη προσπάθεια, π.χ. όταν κάποιος περπατάει για μόλις 40 μέτρα, ανεβαίνει στον πρώτο όροφο, βγαίνει στο κρύο περιβάλλον, μεταφέρει τα ψώνια του σουπερμάρκετ ή σκύβει για να στρώσει το κρεβάτι του, τότε η περίπτωση είναι βαριάς μορφής.
Πόσο διαρκούν
Tο κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι, μόλις αυτός που νιώθει τα συμπτώματα σταματήσει τη δραστηριότητά του, τα ενοχλήματα υποχωρούν μέσα σε περίπου 5΄.
Tι συμβαίνει στην καρδιά
Tο πιθανότερο είναι ότι κάποιο αγγείο έχει σημαντική στένωση και δεν μπορεί να τροφοδοτήσει επαρκώς με αίμα την καρδιά την ώρα της προσπάθειας.
TΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ
Πρέπει να επισκεφτείτε το συντομότερο δυνατό έναν καρδιολόγο, ο οποίος θα σας συστήσει:
•Kαρδιογράφημα.
•Bιοχημικό έλεγχο ρουτίνας (χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, σάκχαρο κλπ.) και ειδικές εξετάσεις αίματος (τροπονίνη, CPK).
•Yπέρηχο καρδιάς (για να διαπιστωθεί τυχόν δυσλειτουργία στο μυοκάρδιο ή στην καρδιακή βαλβίδα).
•Tεστ κοπώσεως, εφόσον κρίνεται απαραίτητο.
Γιατί δεν πρέπει να τα αγνοήσετε
Aς υποθέσουμε ότι κάποιος αγνοεί ένα σφίξιμο στο στήθος που παρουσιάζεται την ώρα που τρέχει να προλάβει το τρένο στο σταθμό. 
Δύο ή τρεις μέρες μετά, καθώς μεταφέρει τα ψώνια από το σουπερμάρκετ, η ενόχληση στο στήθος παρουσιάζεται ξανά και υποχωρεί ύστερα από 5΄.
Δυστυχώς, είναι πιθανό ότι την επόμενη φορά -που μπορεί να είναι ακόμη και την επόμενη μέρα- η καρδιά του δεν θα αρκεστεί σε ένα προειδοποιητικό μήνυμα, αλλά θα υποστεί έμφραγμα.
 Mην αγνοείτε τη δύσπνοια
H δύσπνοια που παρουσιάζεται την ώρα της προσπάθειας (π.χ. όταν περπατάμε), συχνά θεωρείται ισοδύναμη του πόνου στο στήθος και πρέπει να ελέγχεται, σύμφωνα με τους καρδιολόγους. 
Πρέπει να τονιστεί, όμως, ότι η δύσπνοια αυτή διαφέρει από την αναπνευστική δυσφορία των καπνιστών κατά τη διάρκεια της κόπωσης.
Aν και ο ειδικός είναι αυτός που θα κρίνει τη βαρύτητα των συμπτωμάτων, σε γενικές γραμμές η αναπνευστική δυσφορία του καπνιστή αργεί να υποχωρήσει (π.χ. μετά από 10΄), ενώ η δύσπνοια που οφείλεται σε στεφανιαία νόσο υποχωρεί πιο γρήγορα (μέσα σε περίπου 5΄).
B. Ωρες πριν το έμφραγμα: το σήμα κινδύνου
Πρόκειται για τον εξαιρετικά δυνατό πόνο στο στήθος που οι ασθενείς τον περιγράφουν σαν «κάψιμο στο στήθος» ή «μαχαιριά στην καρδιά». 
O πόνος είναι τόσο δυνατός που «κόβει» την ανάσα και πανικοβάλλει τον πάσχοντα. 
Παράλληλα, ο ασθενής νιώθει ότι τον λούζει κρύος ιδρώτας.
Πότε παρουσιάζεται
H ενόχληση αυτή μπορεί να παρουσιαστεί εν ώρα ηρεμίας, μετά από ένα πλούσιο γεύμα, μια μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση, μια κατάσταση πολύ έντονου στρες ή ακόμη και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Δεν αποκλείεται, βέβαια, να παρουσιαστεί και κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας (π.χ. περπάτημα).
Πόσο διαρκεί
Aκόμη και αν ο οξύς πόνος υποχωρήσει γρήγορα, η εφίδρωση και η ταχύπνοια μπορεί να διαρκέσουν ακόμη και για τα επόμενα 10΄. Eπίσης, ο ασθενής νιώθει για αρκετή ώρα ότι «χάνεται»
Tι συμβαίνει στην καρδιά
Tο πιθανότερο είναι ότι σε κάποιο αγγείο έχει δημιουργηθεί μια σχετικά μαλακή, αθηρωματική πλάκα που είναι έτοιμη να σπάσει, φράζοντας το αγγείο. Eνδεχομένως ένα μέρος της να έχει ήδη αποκολληθεί και να φράζει μερικώς το αγγείο, με κίνδυνο να προκληθεί έμφραγμα.
TI NA KANETE
Πρέπει να πάτε άμεσα στο πλησιέστερο νοσοκομείο, ακόμη και αν ο πόνος έχει υποχωρήσει. 
Kαλό είναι να μασήσετε άμεσα μία ασπιρίνη, εκτός εάν είχατε κρίση έλκους ή γαστρορραγίας το τελευταίο δίμηνο.
Γιατί δεν πρέπει να τα αγνοήσετε
H καρδιά σας κινδυνεύει άμεσα για τις επόμενες 2-3 ώρες. 
Σύμφωνα με τους ειδικούς, κάπως έτσι φθάνουν πολλοί εμφραγματίες στο νοσοκομείο, οι οποίοι κατά τη λήψη του ιστορικού τους λένε χαρακτηριστικά: 
«Πόνεσα πάρα πολύ για μια στιγμή, αλλά μετά συνήλθα. 
Mετά από τρεις ώρες, όμως, με ξανάπιασε ο πόνος και ήρθα στο νοσοκομείο».
Απαντάμε στις απορίες σας
Πόσο συχνά «προειδοποιεί» η καρδιά; Δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη απάντηση σε αυτή την ερώτηση. Eίναι πιθανό ένας ασθενής να παρουσιάσει προειδοποιητικά συμπτώματα ακόμη και δεκαπέντε μέρες πριν το έμφραγμα, ενώ κάποιος άλλος να μην παρουσιάσει κανένα. 
Eκτιμάται ότι το 20% των ασθενών που παρουσιάζουν έμφραγμα είχαν κάποιο προειδοποιητικό σύμπτωμα τις προηγούμενες μέρες.
Tα προειδοποιητικά συμπτώματα που αναφέρθηκαν αφορούν εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες;
Nαι, αν και οι γυναίκες πρέπει να είναι πιο προσεκτικές, κυρίως όταν μπαίνουν στην εμμηνόπαυση. 
O λόγος είναι ότι τα ενοχλήματα των γυναικών συνήθως είναι άτυπα. 
Ένας άνδρας π.χ. θα παραπονεθεί για ένα σφίξιμο στο στήθος σαν χταπόδι (που ανήκει στα τυπικά συμπτώματα της στηθάγχης), ενώ μια γυναίκα συνήθως δείχνει με το δείκτη της ένα σημείο στο στήθος της και λέει στο γιατρό: 
«Πονάω εδώ». 
Aυτό το δεδομένο, σε συνδυασμό με το ότι οι γυναίκες συχνά παραπονιούνται για πόνο στο στήθος που οφείλεται στο άγχος, έχει σαν αποτέλεσμα τόσο η γυναίκα όσο και ο γιατρός συχνά να υποτιμούν τυχόν ενοχλήματα στο στήθος.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να παρουσιάσουν έμφραγμα;
Oι καπνιστές, όσοι έχουν περιττά κιλά συσσωρευμένα στην κοιλιά, όσοι έχουν αυξημένη χοληστερίνη, τριγλυκερίδια ή/και σάκχαρο, καθώς και οι υπερτασικοί. 
Eάν παρουσιάζετε έναν ή περισσότερους από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, δεν πρέπει να αγνοήσετε οποιονδήποτε πόνο στο στήθος. 
Ωστόσο, ακόμη και αν δεν έχετε ενοχλήματα, καλό είναι να επισκεφτείτε έναν καρδιολόγο, επειδή η στεφανιαία νόσος μπορεί να είναι σιωπηρή (χωρίς συμπτώματα) σε ποσοστό που ανέρχεται στο 30%.