(FRBs) 2 – Από την ανακάλυψή τους το 2007 1 , καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για να αποκαλυφθούν οι πηγές των εξωγαλαξιακών ραδιοφωνικών εκρήξεων διάρκειας χιλιοστών του δευτερολέπτου (FRBs) 2 .
Μια κατηγορία αστεριών νετρονίων γνωστή ως magnetars είναι η επικρατέστερη υποψήφια πηγή FRBs 3 , 4
Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακοίνωσε ότι κατάφερε να εντοπίσει για πρώτη φορά στο γαλαξία μας αστραπιαίες και υπέρλαμπρες εκπομπές ραδιοκυμάτων (Fast Radio Burst-FRB), καθώς και την πηγή της προέλευσης τους.
Πρόκειται πιθανότατα για ένα magnetar, δηλαδή ένα ταχέως περιστρεφόμενο άστρο νετρονίων που διαθέτει ένα τρομερά ισχυρό μαγνητικό πεδίο.
Όπως σημειώνει ο Independent, οι έντονα φωτεινές και υψηλής ενέργειας αναλαμπές-εκρήξεις FRB είναι από τα πιο ισχυρά αλλά και μυστηριώδη έως τώρα φαινόμενα στο σύμπαν, καθώς οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να βρουν μια απόλυτα ικανοποιητική εξήγηση για τη δημιουργία και την προέλευση τους.
Σε χρόνο πολύ μικρότερο του ενός δευτερολέπτου, απελευθερώνεται ενέργεια πάνω από 100 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου.
Οι FRBs ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 2007 και έκτοτε έχουν εντοπισθεί στο σύμπαν περισσότερες από 20, οι οποίες έχουν διαρκέσει συνήθως μόνο κλάσματα του δευτερολέπτου, κάτι που έχει δυσκολεύσει πολύ τον εντοπισμό της πηγής τους, σε συνδυασμό με το ότι οι περισσότερες προέρχονται από πολύ μακριά, πέρα από το γαλαξία μας.
Ως πιθανότερη προέλευση τους έχουν θεωρηθεί τα άστρα νετρονίων-πάλσαρ, πολύ πυκνά απομεινάρια γιγάντιων άστρων, που αποτελούν ό,τι απέμεινε μετά από μια έκρηξη σούπερ-νόβα.
Αυτή τη φορά, τρεις ανεξάρτητες ομάδες από τον Καναδά, την Κίνα, τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, οι οποίες συνδύασαν παρατηρήσεις από πολλά επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, με κυριότερο το καναδικό ραδιοτηλεσκόπιο CHIME, εντόπισαν την κοντινότερη μέχρι σήμερα πηγή αστραπιαίων φωτεινών παλμών, συγκεκριμένα των ραδιοκυμάτων της εκπομπής FRB 200428, προερχόμενη κατά πάσα πιθανότητα από το magnetar SGR 1935+2154.
Είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες έχουν στα χέρια τους δεδομένα παρατηρήσεων που να δείχνουν ότι τα magnetars -μια ειδική περίπτωση των πάλσαρ- όντως μπορούν να προκαλέσουν FRBs.
Οι ερευνητές, οι οποίοι έκαναν τέσσερις σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό “Nature”, ενώ παρεχώρησαν και σχετική συνέντευξη Τύπου λόγω της σημασίας της ανακάλυψης τους, ανέφεραν ότι, όπως εκτιμούν πλέον, τα magnetars μπορούν να παράγουν μερικές, αν όχι όλες, τις FRBs, χωρίς πάντως να μπορούν να αποκλείσουν και άλλες πηγές προέλευσης, τουλάχιστον προς το παρόν.
Το FRB είναι περίπου 3000 φορές πιο ισχυρό από τις εκπομπές ραδιοφώνου που είχαν προηγουμένως εντοπιστεί από ένα γνωστό Galactic magnetar.
Ωστόσο, είναι ακόμη δέκα φορές πιο αδύναμο από το πιο αδύναμο εξωγαλαξιακό FRB.
Αυτό σημαίνει ότι το FRB πιθανότατα δεν θα είχε ανιχνευθεί εάν προερχόταν από έξω από τον Γαλαξία μας, λέει ο Kiyoshi Masui από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, ο οποίος είναι συγγραφέας ενός εγγράφου στο Nature που περιγράφει την ανακάλυψη.
“Αυτό το συγκεκριμένο FRB, που συνέβη στο δικό μας γαλαξία, είναι χιλιάδες φορές φωτεινότερο από οποιαδήποτε άλλη λάμψη Galactic magnetar
έχουμε ποτέ δει”, πρόσθεσε.
Επιπλέον, αρκετά διαστημικά τηλεσκόπια και ανιχνευτές ανέφεραν μια έκρηξη ακτίνων Χ που προήλθε από το SGR 1935 + 2154 ταυτόχρονα με το FRB 200428.
Αυτά περιελάμβαναν το διαστημικό τηλεσκόπιο INTEGRAL 4 της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας , τον ανιχνευτή Konus της Ρωσίας στο διαστημικό σκάφος Wind της NASA 5 και το Διαστημικό παρατηρητήριο κινέζικης γνώσης 6 .
κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina
physicsworld.com
https://www.nature.com/articles/s41586-020-2863-y
https://www.nature.com/articles/s41586-020-2872-x
https://www.nature.com/articles/d41586-020-03018-5
