Η κοινωνία μας και η τεχνολογία, μας επιβάλλουν προγράμματα ύπνου και αφύπνισης, ιδίως σε αστικά περιβάλλοντα, με μεγάλη φωτορύπανση.
Αν και η εποχικότητα στον ύπνο των ζώων είναι γνωστή, τα τελευταία 25 χρόνια υπάρχουν ενδείξεις ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί.
Μια μελέτη ασθενών που παρακολουθούνται για δυσκολίες που σχετίζονται με τον ύπνο τους, δείχνει υποτιμημένες διακυμάνσεις στη δομή του ύπνου κατά τη διάρκεια ενός έτους.
Είτε είμαστε νυχτοπούλια, είτε πρωινοί κορυδαλλοί, τα ρολόγια του σώματός μας ρυθμίζονται από τον ήλιο.
Θεωρητικά, η μεταβολή της διάρκειας της ημέρας και της έκθεσης στο φως κατά τη διάρκεια του έτους θα μπορούσε να επηρεάσει τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου μας.
Αλλά το να καταλάβουμε πώς αυτό εφαρμόζεται στην πράξη είναι δύσκολο.
Αν και μελέτες στις οποίες οι άνθρωποι αξιολογούν τον ίδιο τους τον ύπνο έχουν υποδείξει αύξηση της διάρκειας του ύπνου κατά τη διάρκεια του χειμώνα, απαιτούνται αντικειμενικές μετρήσεις για να προσδιοριστεί πώς ακριβώς οι εποχές επηρεάζουν τον ύπνο μας.
Επιστήμονες που μελετούν τις δυσκολίες του ύπνου δημοσίευσαν τώρα στοιχεία στο
Frontiers in Neuroscience που δείχνουν ότι, ακόμη και σε έναν αστικό πληθυσμό που βιώνει διαταραγμένο ύπνο, οι άνθρωποι βιώνουν μεγαλύτερο REM ύπνο το χειμώνα από ό,τι το καλοκαίρι και λιγότερο βαθύ ύπνο το φθινόπωρο.
"Πιθανώς ένα από τα πιο πολύτιμα επιτεύγματα της ανθρώπινης εξέλιξης είναι η σχεδόν αόρατη εποχικότητα σε επίπεδο συμπεριφοράς", δήλωσε ο dr Dieter Kunz, συγγραφέας της μελέτης, που εδρεύει στην Κλινική Sleep & Chronomedicine at the St Hedwig Hospital, Berlin.
"Στη μελέτη μας δείχνουμε ότι η δομή του ανθρώπινου ύπνου ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των εποχών σε έναν ενήλικο πληθυσμό που ζει σε αστικό περιβάλλον".
Μελετώντας τον ύπνοΜια ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την Ms Aileen Seidler στην ομάδα εργασίας του Dr Kunz’s στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο Charité του Βερολίνου προσέλκυσε 292 ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε
μελέτες ύπνου, τις λεγόμενες
polysomnographies, στο νοσοκομείο St Hedwig.
Οι μελέτες αυτές διεξάγονται τακτικά σε ασθενείς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες που σχετίζονται με τον ύπνο, χρησιμοποιώντας ένα ειδικό εργαστήριο όπου οι ασθενείς καλούνται να κοιμηθούν φυσικά χωρίς ξυπνητήρι για να μπορεί να παρακολουθηθεί η ποιότητα και το είδος του ύπνου τους καθώς και η διάρκεια του ύπνου τους.
Από την ομάδα αποκλείστηκαν ασθενείς που έπαιρναν φάρμακα, τα οποία είναι γνωστό ότι επηρεάζουν τον ύπνο, τις τεχνικές αποτυχίες κατά τη διάρκεια της
polysomnography και την καθυστέρηση του ύπνου REM μεγαλύτερη από 120 λεπτά, γεγονός που υποδηλώνει ότι το πρώτο επεισόδιο του ύπνου REM είχε παραλειφθεί.
Αφού έγιναν αυτοί οι αποκλεισμοί, παρέμειναν 188 ασθενείς.
Οι περισσότερες από τις διαγνώσεις τους δεν παρουσίαζαν
εποχικό μοτίβο, αλλά η αϋπνία διαγνώστηκε συχνότερα προς το τέλος του έτους.
Ο χειμώνας απαιτεί περισσότερο ύπνο REMΠαρόλο που οι ασθενείς βρίσκονταν σε αστικό περιβάλλον με χαμηλή έκθεση στο φυσικό φως και υψηλή φωτορύπανση, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ανεπαίσθητες αλλά εντυπωσιακές αλλαγές από εποχή σε εποχή.
Αν και ο συνολικός χρόνος ύπνου φάνηκε να είναι περίπου μία ώρα μεγαλύτερος το χειμώνα από ό,τι το καλοκαίρι, το αποτέλεσμα αυτό δεν ήταν στατιστικά σημαντικό.
Ωστόσο, ο ύπνος REM ήταν 30 λεπτά μεγαλύτερος το χειμώνα από ό,τι το καλοκαίρι.
Ο ύπνος REM είναι γνωστό ότι συνδέεται άμεσα με το κιρκάδιο ρολόι, το οποίο επηρεάζεται από την αλλαγή του φωτός.
Έτσι οι μελετητές επισήμαναν πως:
"Η μελέτη αυτή πρέπει να επαναληφθεί σε μια μεγάλη ομάδα υγιών ατόμων, που δεν αντιμετωπίζει δυσκολίες ύπνου "
Παρόλο που ο χρόνος εγρήγορσης των περισσότερων ανθρώπων βρίσκεται σήμερα σε μεγάλο βαθμό εκτός του ελέγχου τους, λόγω του σχολικού ή του εργασιακού προγράμματος, η κοινωνία θα μπορούσε να επωφεληθεί από προσαρμογές που θα επέτρεπαν στους ανθρώπους να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις αλλαγές των εποχών.
Εν τω μεταξύ, το να κοιμόμαστε νωρίτερα το χειμώνα θα μπορούσε να βοηθήσει στην προσαρμογή της ανθρώπινης εποχικότητας.
"Η εποχικότητα είναι πανταχού παρούσα σε κάθε ζωντανό ον σε αυτόν τον πλανήτη", δήλωσε ο dr Dieter Kunz
"Παρόλο που εξακολουθούμε να έχουμε αμετάβλητες επιδόσεις, κατά τη διάρκεια του χειμώνα η ανθρώπινη φυσιολογία είναι πεσμένη, με ένα αίσθημα “κενού” τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο".
Σε γενικές γραμμές, οι κοινωνίες πρέπει να προσαρμόσουν τις συνήθειες του ύπνου, συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας και του χρονισμού, στην εποχή ή να προσαρμόσουν το σχολικό και εργασιακό πρόγραμμα στις εποχιακές ανάγκες ύπνου".
