Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2025

Ο τρομερός Εγκέλαδος που όταν ξυπνάει ταρακουνά τη Γη

Πώς οι αρχαίοι Έλληνες καταλάβαιναν ότι έρχεται σεισμός;
Γιατί έχτιζαν τα Ιερά τους επάνω σε σεισμογενή περιοχή;...
Οι αρχαίοι μπορεί να μην είχαν μηχανήματα που να τους προειδοποιούσαν για τον ερχομό σεισμού, ήταν όμως άριστοι παρατηρητές της φύσης και της συμπεριφοράς των ζώων. 
Τα άλογα, τα σκυλιά, τα ερπετά, και τα πουλιά άρχιζαν να ανησυχούν με έντονο τρόπο. 
Τα ζώα πηγαινοερχόταν και είχαν σηκωμένο το κεφάλι τους. 
Τα τρωκτικά και τα φίδια εμφανίζονταν στη γη εγκαταλείποντας τις φωλιές τους...
Τα πουλιά εμφανιζόταν σε κατοικημένους χώρους βγάζοντας κραυγές. 
Ο Αριστοτέλης μάλιστα κάνει εκτενή αναφορά.
Τί ήταν όμως ο σεισμός για τους αρχαίους Έλληνες;  
Ήταν ο ξεσηκωμός των Γιγάντων εναντίον των θεών για να πάρουν την εξουσία. 
Οι γίγαντες διέθεταν τεράστιες δυνάμεις. 
Ήταν απαίσιοι στην μορφή τους, είχαν ουρά Δράκου, κοφτερά δόντια, αλλά πάνω απ'όλα διέθεταν τεράστιες δυνάμεις... 
Ήταν αυτοί που όταν θυμωναν δεν πετούσαν πέτρες αλλά ξερίζωναν ολόκληρα βουνά και τα πετούσαν. 
Για ακόντια χρησιμοποιούσαν κορμούς δέντρων και για ασπίδες τους σήκωναν τα νησιά. 
Αν κάποιος γίγαντας έπεφτε η μητέρα του η Γη έτρεχε δίπλα του και του έλεγε... έπεσε το παιδάκι μου;... σήκω τώρα θα είσαι ποιο δυνατό και ο γίγαντας σηκωνόταν ακόμη πιό δυνατός. 
Κάποια στιγμή οι θεοί αποφάσισαν να τους εξοντώσουν... και αυτό το έργο το ανέθεσαν στον φημισμένο για την δύναμη του Ηρακλή. 
Ο Ηρακλής κατάλαβε για να σκοτώσει τον γίγαντα Ανταίο έπρεπε να τον σηκώσει ψηλά να τον σκοτώσει στον αέρα και μετά να τον πετάξει στα Τάρταρα. 
Έτσι ο Ηρακλής σκότωσε όλους τους γίγαντες, αλλά έμεινε ένας που η Θεά Αθηνά ήθελε να τον σκοτώσει εκείνη... 
Πάλευε λοιπόν για μέρες επάνω στη Σικελία αλλά τίποτα. 
Τότε πήρε την απόφαση να τον σκοτώσει με τα δικά του όπλα. 
Σήκωσε η Αθηνά το βουνό Αίτνα και το πέταξε επάνω του. 
Δυστυχώς δεν τον σκότωσε αλλά τον παγίδευσε μόνο. 
Όταν ο εγκέλαδος, ήταν το όνομα του γίγαντα θέλει να ελευθερωθεί αρχίζει να μετακινεί την Αίτνα που είναι επάνω του και έχουμε σεισμό.
Γιατί όμως οι αρχαίοι Έλληνες έχτιζαν τα Ιερά τους επάνω σε σεισμικά ρίγματα;
Ο Άγγλος επιστήμονας Ιαν Στιούαρτ υποστηρίζει ότι οι αρχαίοι πίστευαν ότι ο σεισμός είχε θεϊκή προέλευση. 
Το ιερό των Δελφών ήταν ένα ιερό χτισμένο σε σεισμογενές ρηγμα, ενω υπάρχει δίπλα του πηγή νερού.η οποία ανάβλυζε από το ρήγμα .
Σημαντική είναι η πληροφορία ότι ενώ το ιερό καταστράφηκε από σεισμό το 373 πΧ κτίστηκε ξανά στο ίδιο σημείο. 
Οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι τα αέρια όπως αιθυλένιο, αιθάνιο ή διοξειδίου του άνθρακα έβγαιναν από το ενεργό ρήγμα και προκαλούσε παραισθήσεις στην Πυθία. 
Οι βοσκοί στην αρχαιότητα αναφέρουν ότι όταν οι κατσίκες έτρωγαν στην περιοχή του ρήγματος είχαν αλλόκοτη συμπεριφορά. 
Οι ίδιοι δε που έμεναν σε αυτά τα βοσκοτόπια το βράδυ τα όνειρα τους ήταν σαν να επικοινωνούσαν με μαγικές δυνάμεις. 
Έτσι καταλάβαιναν ότι σύντομα θα έχουν σεισμό. 
Μόνο μια φορά εγκαταλείφθηκε αρχαίο ιερό μετά από σεισμό. 
Ήταν το Ηραίο της Περαχώρας αφιερωμένο στην θεά Ήρα. 
Το Ηραίο περιέπεσε σε αχρηστεία μετά από τον σεισμό γύρω στο 300 πΧ όταν μετά τον σεισμό έκλεισαν τα ρήγματα και εξαφανίστηκαν οι ιερές πηγές. 
Το ίδιο συνέβαινε στις Μυκήνες, στην Κνίδο, στην Έφεσο και άλλα μέρη. 
Όπου λοιπόν οι αρχαίοι Έλληνες εύρισκαν θερμοπηγές που είχαν δημιουργηθεί από σεισμούς εκεί έκτιζαν ιερά. 
Θεωρούσαν λοιπόν ότι ήταν σημάδια παρουσίας των θεών...https://www.facebook.com/photo/?fbid=1167463874906639&set=g.832757514032223
Ο Εγκέλαδος, στο συντριβάνι στις Βερσαλλίες. 
Κατασκευάστηκε από τον Gaspard Marsy μεταξύ 1675 και 1677. 
Το θέμα είναι εμπνευσμένο από την πτώση των Τιτάνων, κατά την οποία, σύμφωνα με τον μύθο, θάφτηκαν και φυλακίστηκαν κάτω από τα βράχια του Ολύμπου από τους θεούς που ήθελαν να τους εκθρονίσουν. 
Ο γλύπτης απεικόνιζε τον γιγάντιο Εγκέλαδο ημικαθισμένο κάτω από ένα σωρό από βράχια, αγωνιζόμενος να επιβιώσει.
Ο Εγκέλαδος στην Ελληνική Μυθολογία
Ο Εγκέλαδος στην Ελληνική Μυθολογία φέρεται ως αρχηγός των Γιγάντων, γιος του Τάρταρου και της Γαίας που έπαιξε όμως πρωτεύοντα ρόλο στη Γιγαντομαχία στην οποία και φονεύθηκε. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως, όταν γινόταν σεισμός, ο Εγκέλαδος είχε θυμώσει και επειδή ήταν πολύ μεγάλος τράνταζε όλη τη γη.
Για τον Εγκέλαδο και τον θάνατό του σώθηκαν πολλές παραδόσεις.
Ο Παυσανίας αναφέρει και άλλη εκδοχή κατά την οποία η Αθηνά φόνευσε τον Εγκέλαδο ρίχνοντας επάνω του το τέθριππο άρμα της. 
Η εκδοχή αυτή υπήρξε από τα πιο προσφιλή θέματα πολλών καλλιτεχνών της αρχαιότητας, απαθανατίζοντας αυτή σε πλείστες μετώπες αρχαίων ναών όπως στον Παρθενώνα και στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Τέτοιες παραστάσεις του αγώνα μεταξύ της Αθηνάς και του Εγκέλαδου βρίσκονται σε πολλά αγγεία καθώς επίσης κοσμούταν και ο πέπλος της Αθηνάς στα Παναθήναια.
Συμπερασματικά ο Εγκέλαδος ήταν κατά τους αρχαίους Έλληνες η ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα, αλλά και αρχική αντίληψη της έννοιας του Σεισμού και ιδιαίτερα εκείνου του ηφαιστειακού εκ του οποίου τόσο έντονα είχε δεινοπαθήσει ο ελλαδικός χώρος. 
Τα παιδιά του Εγκέλαδου ήταν οι Γοργόνες, 
η Σφίγγα, 
η Λερναία Ύδρα, 
ο Γηρυόνης, 
ο Κέρβερος και άλλα μυθικά "τέρατα"  που απέκτησε από την Έχιδνα που είχαν ταλαιπωρήσει τους πρωτοέλληνες.
Σαν χθες, 7 φεβρουαρίου του 1963 και ημέρα Πέμπτη, έγινε ένας ακόμα μεγάλος σεισμός, από αυτούς που αιώνες τώρα ταρακουνούν το Αίγιο
Ήταν 7 Φεβρουαρίου του 1963, όταν παλιρροϊκά κύματα που δημιουργήθηκαν στον Κορινθιακό κόλπο έπειτα από υποθαλάσσιο σεισμό, έφθαναν σε ύψος πολλών μέτρων, έπληξαν παραλιακές περιοχές της Αιγιαλείας,
της Δωρίδας και της Φωκίδας
Την Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου του 1963 καταγράφονται τα πρώτα ρεπορτάζ.
Ο "Νεολόγος" έγραφε: 
"Παλιρροιακόν κύμα έπληξε χθες την νύκτα τας ακτάς από του Αιγίου μέχρι του Ψαθοπύργου. Τα ύδατα εισώρμησαν εις βάθος από 20 έως 50 μέτρων εις την ξηράν. 
10 τραυματίαι και καταρρεύσις οικιών εις Σελιανίτικα. 
Πανικός μεταξύ των κατοίκων. 
Ζημίαι και εις άλλας περιοχάς.
Κάτοικος των Σελιανιτίκων ανηρπάγη υπό των θαλασσίων κυμάτων και ερρίφθη εις κτήμα, εις ικανήν από της ακτής απόστασιν. 
Κατά πληροφορίας εξ Αιγίου, το πρώτον κύμα υψώθη περί την 9:20 μ.μ. και ομοιάζον με υδάτινο φράγμα, εξεχύθη μετά πατάγου. 
Τα θαλάσσια ύδατα έφθασαν εις βάθος 50 και πλέον μέτρων εις την ξηράν. 
Τα παλιρροϊκά κύματα επήρχοντο μέχρι και της 11:15 μ.μ., ενώ οι κάτοικοι εγκατέλειπον τας οικίας των και ετρέποντο προς ασφαλέστερα σημεία της πόλεως"
H "Πελοπόννησος" έγραφε:
"Πρωτοφανή παλιρροϊκά κύματα έπληξαν την παραλίαν μέχρι του Αιγίου. 
Υδάτινοι όγκοι ύψους – 20 μέτρων εσάρωσαν Σελιανίτικα και Λαμπίρι . 
Τεράστιαι ζημίαι επροξενήθησαν. 
Υπάρχουν και πολλοί τραυματίαι. 
Σκηναί τρόμου των κατοίκων"
Ο δημοσιογράφος Γιάννης Καραλής έγραφε:
"Παλιρροϊκόν κύμα, ύψους άνω των 10 μέτρων, εσάρωσε χθες το βράδυ όλη την από Αίγιο μέχρι Νέου Ερινεού ακτή. 
Ιδίως επλήγη η περιοχή της λουτροπόλεως των Σελιανιτίκων και εις μήκος 10 μιλλίων. 
Ήτο η ώρα 9:25 μ.μ. όταν οι κάτοικοι άκουσαν μία υπόκωφη βοή, περίεργη σαν να έβραζε ο γιαλός και είδαν τα νερά της θαλάσσης να υποχωρούν προς τον Κορινθιακόν κόλπον. 
Ευθύς μετά παρεύλευσιν δευτερολέπτων, μία τεράστια μάζα ύδατος ύψος 20 περίπου μέτρων ώρμησε και με σφοδρότητα μεγάλη έπληξε την ακτήν παρασύραν παν ότι ευρίσκετο εις πλησίον της θαλάσσης περιοχήν. 
Βάρκες εξεβράσθησαν εις απότασιν σε 30 μέτρων και τα παλιρροϊκά κύματα τής εξετόξευσαν άνω των οικιών. 
Εγέμισαν οι ακτές ψάρια, τα δε νερά, αφού παρέμεναν επί 6 – 7 λεπτά και πάλι μετά πατάγου υποχώρησαν.
Αλλόφρονες οι κάτοικοι εκραύγαζον ζητούντες, βοήθειαν και προσεπάθουν να καταφύγουν προς τας ευρισκόμενας εις αρκετόν ύψος τοποθεσίας.
Μετά πάροδον ολίγων λεπτών, ηκολούθησε νέο κύμα, μικρότερον εις έκτασιν του προηγούμενου, δια να υποχωρήση μετ΄ολίγον. 
Παρομοίας εκτάσεως εις έντασιν και καταστροφάς υπήρξεν η εκδήλωσις του παλιρροϊκού κύματος εις Λόγγον και Λαμπίρι. 
Υδάτινον τείχος, μήκους 50 μέτρων, έπληξεν όλην την ακτήν. 
Σκηναί τρόμου και φρίκης επακολούθησαν. 
Οι κάτοικοι εγκατέλειψαν τας οικίας των και όλην την νύκτα ετράπησαν εις φυγήν ανελθόντες εις τα ορεινά χωρία Ζήρεια και Καμάρες.
Στις 9 Φεβρουαρίου, ο "Νεολόγος" έγραφε:
"Η πρωτοφανής νυκτερινή θεομηνία του υγρού στοιχείου, 3 νεκροί 15 τραυματίαι. 
Πολλαί οικίαι καταστραφείσαι εκ των παλιρροϊκών κυμάτων.
Ως αφηγούνται οι κάτοικοι των Σελιανιτίκων, ο χαλασμός επήλθε περί την 9:30 μ.μ. ότε ηκούσθη βοή προς το μέρος της θαλάσσης, εις στο μέσον της οποίας είχαν ανυψωθή δύο υδάτιναι στήλαι ύψους 50 μέρων, απέχουσαι περί το εν χιλιομέτρον η μία από της άλλης. 
Αι στήλαι ωμοίαζον με καταρράκτας, ενώ παραλλήλως η θάλασσα είχεν υποχωρήσει προς το μέρος της ακτής, εις ικανήν απόστασιν. 
Οι ψυχραιμότεροι των κατοίκων, είτε εξήλθον των οικείων τους χάριν περιεργείας είτε ήνοιξαν τα παράθυρα δια να ιδουν τι συμβαίνει, λέγουν ότι, αρχικώς είχαν νομίσει, όταν η βοή εγένετο πλέον ισχυρά, ότι επρόκειτο περί σμήνους αεριωθουμένων που ίπταντο εις χαμηλόν ύψος.
Πριν όμως παρέλθουν δευτερόλεπτα τινά, αι δύο υδάτιναι στήλαι ηνώθησαν και ο τεράστιος καταρράκτης εξεχύθη με αστραπιαία ταχύτητα, επερχόμενος εις αλλεπάλληλα κύματα κατά της ακτής παρασύρων το πάν. 
Αλλόφρονες οι κάτοικοι εν μέσω θορύβου που εδημιούργει η υποχώρησις στεγών και παραθυροφύλλων από το μέγα βάρος του νερού της θαλάσσης, προσεπάθουν να σωθούν κραυγάζοντες. 
Ολίγον αργότερα και ενώ η εκόπασεν κάπως η ορμή παλιρροϊκών κυμάτων οι κάτοικοι, εν πανικώ ήρχισαν να εγκαταλείπουν τας οικίας των τρεπόμενοι προς τους λόφους, ενώ ο ιερεύς του χωρίου ήρχισεν να κτυπά την καμπάναν της εκκλησίας καλών αυτούς σε δέησιν.
Μετ’ ολίγον και ενώ απεκατεστάθη σχετική ηρεμία, πολλοί έσπευσαν εις τας οικίας ομοχωριών των, οι εκάλουν τραυματισμένοι εις βοήθειαν και οι περισσότεροι εις την εκκλησίαν όπου εψάλη δέησις, δια να καταπαύση ο χαλασμός.
Εις την περιοχήν Νησάκι κατεστράφη ολοσχερώς το απέραντον κτήμα Ασημακόπουλου, όπου τα πλείστα των δένδρων έχουν εκριζωθή και μέσα εις την λασποθάλασσαν ευρίσκοντο χιλιάδες ψαριών, χταποδιών και χελιών"
Η "Πελοπόννησος" έγραφε:
"Η ακτή της Δωρίδος επλήγη περισσότερον από το παλιρροϊκόν κύμα. 
Εις κάτω Μαραθίαν ανηπάργη από τα κύματα μία γραίαν και απωλέσθη. 
Επίσης αγνοείται 17ετής νέος εις την παραλίαν Σεργούλας και επνίγη ένας αλιεύς εις την τοποθεσίαν Άγιος Νικόλαος Αιγίου.
Το παλιρροϊκόν κύμα έπληξε και τας έναντι ακτάς της Δωρίδος. 
Το κύμα, κατά πολύ ισχυρότερον εκείνου το οποίο έπληξε την Αιγιάλειαν, εσάρωσεν ολόκληρον την περιοχήν από Μοναστηρακίου μέχρι πλησίον του Γαλαξειδίου. 
Κυρίως όμως, επλήγησαν τα παραθαλάσσια χωρία Μαραθιά, 
Κάτω Μαραθιά, 
Γλύφα, 
Παραλία Σεργούλας, 
η νήσος Τριζόνια, 
οι συνοικισμοί Χάνια, 
Σπηλιά και Τουβλιά, 
ως και η τουριστική παραλία Καραΐσκου. 
Η δύναμις του υδάτινου τείχους ήτο καταπληκτική. 
Παρέσυρεν και διεσκόρπισεν επί των βράχων τα εκτελούντα την συγκοινωνίαν με το Αίγιο μεγάλα πετρελαιοκίνητα ξύλινα σκάφη.
Τα τεράστια κύματα εισώρμησαν εντός των οικείων, ανήρπασαν σκεύη, έπνιξαν ζώα κατέστρεψαν αποθήκας κλπ.
Έξαλλοι, ημίγυμνοι, οι κάτοικοι – διότι λόγω της ώρας είχαν κατακλιθή- εξήλθον εις τους δρόμους, τραπέντες εις τα ορεινά σημεία προς ασφάλειαν.
Εις τον Λόγγον, συντροφιά νέων ευρισκόμενη εις την παραλίαν και απολαμβάνουσα οπτικώς την γαλήνη της θαλάσσης και το σεληνόφως, παρέστη αυτόπτης μάρτυρας των υδάτων που υψώθησαν εις τεράστιον -μετακινούμενον όμως- τείχος. 
Είδαμε κάτι που δεν ευχόμεθα ξαναδούμε λέγει ένας εκ των νεαρών φερέλπιδων του Λόγγου. Κανονίζαμε να πάμε την Κυριακή στην Πάτρα για να χορέψουμε στο μπουρμπούλι, όπου ακούμε ένα παράξενο βουητό, βλέπουμε τη θάλασσα να σηκώνεται ψηλά σε ένα τεράστιο κύμα και να έρχεται κατά πάνω μας. 
Το βάλαμε στα πόδια και έτσι δεν μας πρόφθασε.
Και χτυπήσαμε τις καμπάνες της εκκλησίας για να ειδοποιήσουμε τους κατοίκους.
Τι είπαν οι επιστήμονες:
"Πελοπόννησος 12 φεβρουαρίου", το ρεπορτάζ της πρώτης σελίδας:
"Κατ’ επίσημον ανακοίνωσιν εις υποθαλάσσιαν κατολίσθησιν οφείλεται το παλιρροϊκόν κύμα που έπληξεν ακτάς του Κορινθιακού. 
Οι τελευταίοι ισχυροί σεισμοί προκάλεσαν μεταβολάς και μετακινήσεις εις τον βυθόν.
Ο κύριος Γαλανόπουλος μετά των βοηθών του διερεύνησεν ολόκληρον την περιοχήν από Αιγίου μέχρις Αγίου Βασιλείου και από Ναυπάκτου μέχρι Γαλαξειδίου, δια να εξακριβώση τα αίτια του γιγαντιαίου παλιρροϊκού κύματος το οποίον επροκάλεσε τα γνωστάς καταστροφάς εις αμφοτέρας τας ακτάς του Κορινθιακού κόλπου.
Ο κ. Γαλανόπουλος, εκ της ερεύνης του, απεκόμισε την εντύπωσιν ότι πρόκειται περί υποθαλάσσιας κατολισθήσεως. Ακολουθεί η ανακοίνωσις του Αστεροσκοπείου Αθηνών, εκδοθείσα αργότερον, που αναφέρει τα εξής:
Εννέα σεισμικαί δονήσεις αι οποίαι εγένοντο αισθηταί εις τας Πάτρας την 2αν Φεβρουαρίου είχαν την εστία των εις τον μυχόν του Πατραϊκού κόλπου.
Εκ των δονήσεων τούτων αι τρεις ήσαν αρκούντως ισχυραί, ώστε να αναγραφούν υπό του σεισμογράφου του Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Αι δονήσεις αύται, τάξεως μεγέθους περίπου 3 επέφερον χαλάρωσιν των ιλιούχων μαζών, αι οποίαι είχαν αποτεθή εις την υποθαλάσσιαν κλιτύν του Κορινθιακού κόλπου και εις απόστασιν τριών περίπου χιλιομέτρων από της νότιας ακτής τούτου. 
Λόγω της χαλάρωσης της συνοχής των ιλυούχων μαζών, ήρξατο ερπισμός τούτων, ο οποίος έπειτα από πέντε ημέρας, εξειλίχθη εις υποθαλάσσιαν κατολίσθησιν, με αποτέλεσμα τον σχηματισμόν ισχυρών αλλεπάλληλων κυμάτων, περιόδου 1 – 2 λεπτών.
Τα κύματα ταύτα προσέβαλον τας βόρειας και νότιας ακτάς του Κορινθιακού κόλπου, με μέσην ταχύτητα 45 μέτρων το δευτερόλεπτο και ιδία τους οικισμούς οι οποίοι ευρίσκονται πλησίον των ακτών, μικρών αβαθών ορμών και ακριβώς έναντι του τόπου εκκινήσεως των υποθαλασσίων κυμάτων"