Από τη Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια,
Νευροψυχολόγος
Μήπως σαμποτάρετε την ευτυχία σας χωρίς να το καταλαβαίνετε;
1.Θεωρούμε ότι κάθε δυσκολία ή λάθος μας είναι ολική αποτυχία.
Ακόμα και οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι τον κόσμο κάνουν λάθη, αντιμετωπίζουν δυσκολίες και προκλήσεις.
Πώς όμως καταφέρνουν να αισθάνονται ευτυχισμένοι παρόλα αυτά;
Η απάντηση είναι απλή: αντιλαμβάνονται ότι δυσκολίες και λάθη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής, οπότε βρίσκουν τρόπο να τα αντιμετωπίσουν.
Οι ευτυχισμένοι άνθρωποι θεωρούν ότι οι δυσκολίες και τα λάθη είναι παροδικά, κάποια από αυτά μπορούν να τα ελέγξουν και όσα δεν περνούν από το χέρι τους τα αποδέχονται και δε σκάνε και πολύ για τα αρνητικά, επειδή έχουν τη ματιά τους προσηλωμένη στα θετικά.
Το πώς ερμηνεύουμε τα γεγονότα είναι πολύ σημαντικό, επειδή έτσι δημιουργούμε ένα θετικό ή αρνητικό πλαίσιο αναφοράς μέσα στο οποίο κινούμαστε και επιλέγουμε το πώς θα αντιδράσουμε.
Γιατί, τελικά, η ευτυχία δεν είναι μια εξωτερική κατάσταση την οποία συναντούμε κάποια στιγμή, αλλά κάτι που βρίσκεται μέσα μας και το δημιουργούμε εμείς.
2.Θεωρούμε ότι πρέπει να έχουμε μπροστά μας εμπειρίες ή αντικείμενα χαράς και ευχαρίστησης.
Για πολλούς ανθρώπους η ευτυχία συνδέεται με εξωτερικά γεγονότα που φέρνουν ευχάριστα συναισθήματα, οπότε κυνηγάνε αυτά τα γεγονότα.
Το πρόβλημα με αυτή την προσέγγιση είναι ότι όταν μας ‘τελειώσουν’ τα γεγονότα (πχ διακοπές) ή τα αντικείμενα (πχ, πηγαίνω για ψώνια για να βελτιώσω τη διάθεσή μου, έχω βάλει στο μάτι ένα νέο ζευγάρι παπούτσια, κλπ), τότε ‘τελειώνει’ και η ευτυχία και η διάθεση πέφτει στο προηγούμενο χαμηλό επίπεδο.
Με αυτό τον τρόπο όμως ο άνθρωπος σκάβει τον ψυχολογικό λάκκο του, αφού το μόνο που καταφέρνει είναι να θέλει πάντα κάτι παραπάνω για να αισθάνεται καλά, αφού το προηγούμενο το είδε, το έζησε και στη συνέχεια χρειάζεται το παραπάνω για να φτάσει στο ίδιο επίπεδο ευχαρίστησης.
Ένα άλλο συχνό λάθος που κάνουν πολλοί άνθρωποι είναι όταν συνδέουν την ευτυχία τους με έναν μελλοντικό στόχο τύπου «θα είμαι ευτυχισμένη όταν χάσω τα περιττά κιλά μου» και άλλα αντίστοιχα, κάτι που σημαίνει ότι το άτομο αυτό είναι δυστυχές στην πορεία..
Η ευτυχία όμως δε βρίσκεται σε μικρές, σύντομες ‘δόσεις’ εμπειριών και πραγμάτων, αλλά βρίσκεται στις εμπειρίες που νοηματοδοτούν τη ζωή σε βάθος χρόνου, όπως το να έχει κανείς γερές φιλίες, οικογένεια, χόμπι, ενδιαφέροντα, να μαθαίνει νέα πράγματα, να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο.
3.Θεωρούμε ότι τα προβλήματά μας είναι τόσο σημαντικά, που δε μπορούμε να εκτιμήσουμε τους υπέροχους ανθρώπους γύρω μας.
Αυτό το λάθος στην αναζήτηση της ευτυχίας σχετίζεται λίγο με το παραπάνω:
όταν κανείς επικεντρώνεται στα προβλήματα και τις δυσκολίες του και έχει μοναδικό κέντρο αναφοράς τον εαυτό του και τις ανάγκες του, αγνοεί τους άλλους γύρω του.
Έτσι όμως η αναζήτηση της ευτυχίας καταντά μια εγωκεντρική, πεισματική και παιδιάστικη προσπάθεια τύπου «θέλω να είμαι ευτυχισμένος εδώ και τώρα, το απαιτώ!».
Για να βρει κανείς την ευτυχία καλό είναι να απομακρυνθεί κανείς από τις απόλυτα εγωκεντρικές ανάγκες του και να διευρύνει τους ορίζοντες του, καλλιεργώντας φιλίες, αναζητώντας εμπειρίες, προσφέροντας στους άλλους, και όχι μόνο ζητώντας και παίρνοντας ο ίδιος.
4.Θεωρούμε ότι αυτό που επιθυμούσαμε και τελικά αποκτήσαμε θα έπρεπε να είναι καλύτερο.
Πολλοί άνθρωποι περιμένουν με λαχτάρα κάτι, όπως ένα καινούργιο αντικείμενο, διακοπές, ένα γεύμα σε ακριβό εστιατόριο, αλλά όταν φτάνει η ώρα να αποκτήσουν ή να βιώσουν αυτό που ήθελαν, αντί να βυθιστούν στην ωραία εμπειρία βρίσκουν τα αρνητικά στοιχεία, τα μειονεκτήματα και, τελικά, θεωρούν ότι αυτό που ζουν δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που φανταζόταν.
Αυτό συμβαίνει επειδή συχνά οι άνθρωποι είναι αποφασισμένοι να αισθανθούν την ευτυχία με έναν προκαθορισμένο και πολύ συγκεκριμένο τρόπο, με αποτέλεσμα να απογοητεύονται αν τα πράγματα δεν είναι όπως ακριβώς τα είχαν φανταστεί.
Τώρα μάλιστα, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το πρόβλημα αυτό έχει πάρει μιαν άλλη διάσταση: πολλοί άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να ποστάρουν φωτογραφίες που δείχνουν πόσο καλά περνάνε και πόσο ευτυχισμένοι είναι, και αυτό τους είναι πιο σημαντικό από το να περνάνε πράγματι καλά.
Το κλειδί της ευτυχίας είναι να προσπαθεί κανείς να βρει τα θετικά σε κάθε εμπειρία, να απολαμβάνει το κάθε τι όμορφο χωρίς να συγκρίνει, χωρίς να θεωρεί ότι κάτι άλλο έπρεπε να είναι στη θέση του και χωρίς να έχει αβάσιμες προσδοκίες.
Χρειάζεται να μπορεί κανείς να έχει την εμπειρία της ‘ροής’, σύμφωνα με τον Δρ.Csikszentmihalyi, ειδικό στην έννοια αυτή, που σημαίνει ότι κανείς πρέπει να ‘βυθίζεται’ αναπόσπαστα στην εμπειρία αυτού που κάνει, χωρίς να τον νοιάζουν άλλα πράγματα.
5.Θεωρούμε πως οτιδήποτε μας ζορίζει, μας απομακρύνει από την ευτυχία.
Έτσι όμως δεν εκμεταλλευόμαστε ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά μας, από φόβο ότι θα ζοριστούμε και δε θα είμαστε ευτυχισμένοι. Στη ζωή όμως υπάρχουν πολλές δύσκολες εμπειρίες και καταστάσεις που, όμως, στη συνέχεια οδηγούν σε κάτι καλό, φέρνοντας μαζί τους θετικά συναισθήματα και ευτυχία.
Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να ζοριστεί για να πάρει ένα πτυχίο, να μάθει μια νέα δεξιότητα, να αναλάβει ένα δύσκολο πρότζεκτ, να αλλάξει εργασία, να χωρίσει από μια μακροχρόνια σχέση ή γάμο, αλλά στο τέλος να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, να αισθάνεται ευτυχία και να νιώθει καλά με τον εαυτό του και τη ζωή που δημιούργησε.
6.Ψάχνουμε την ευτυχία υποθετικά, στα λάθος μέρη.
Το «Αν είχα αυτό, αν δεν είχα εκείνο, αν ήμουν έτσι, ή, αν ήμουν αλλιώς… θα ήμουν ευτυχισμένος» είναι τόσο συνηθισμένο λάθος, που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται καν ότι το διαπράττουν.
Όταν όμως η αναζήτηση της ευτυχίας γίνεται έμμονη ιδέα και το άτομο βάζει όρους, όρια, προϋποθέσεις και κανόνες, τότε η ευτυχία απομακρύνεται.
Πολλές φορές οι άνθρωποι παρασέρνονται από τις διαφημίσεις, τις κοινωνικές απαιτήσεις ή τα πρότυπα που επικρατούν και κάνει λάθος στην κρίση του και πέφτει έξω σχετικά με το τι θα τους έκανε ευτυχισμένους.
Έτσι, μπορεί κάποιος να αγοράσει μεγάλο σπίτι, ή να ανανεώσει την γκαρνταρόμπα του, ή να χάσει κιλά ή να κάνει ένα ωραίο ταξίδι, αλλά να εξακολουθεί να μην αισθάνεται ευτυχισμένος, και αυτό πιθανότατα συμβαίνει επειδή θεώρησε ότι κάνοντας κάτι από αυτά, που τα κάνουν και οι άλλοι, θα τον έκανε ευτυχισμένο, χωρίς όμως να δώσει προσοχή στις δικές του ανάγκες και βαθύτερες επιθυμίες.
7.Ψάχνουμε την ευτυχία υποθετικά, στα λάθος πρόσωπα.
Για πολλούς ανθρώπους η ευτυχία είναι συνδεδεμένη με τις σχέσεις τους.
Αυτό φυσικά από μόνο του δεν είναι κακό, το αντίθετο!
Οι καλές σχέσεις, φιλικές, ερωτικές, οικογενειακές, επαγγελματικές, προάγουν την ευτυχία και την ευεξία του ατόμου.
Δυστυχώς, όμως, δεν είναι όλες οι σχέσεις καλές, ούτε όλες οι σχέσεις έχουν όλες τις προϋποθέσεις να φέρουν την ευτυχία. Δυστυχώς, όμως, πολλοί δεν το καταλαβαίνουν αυτό στην ανάγκη τους να νιώσουν ευτυχισμένοι και έτσι τα δίνουν όλα στο λάθος πρόσωπο, επενδύουν στη λάθος σχέση και προσπαθούν κάθε φορά να δώσουν μια ευκαιρία, ενώ είναι φανερό (ή θα έπρεπε να έχει γίνει φανερό και ξεκάθαρο) ότι η σχέση δεν προχωράει ή το άλλο άτομο δεν είναι το κατάλληλο για αυτούς.
Άλλοι πάλι υποθετικά λένε «αν είχα παντρευτεί..», «αν είχα καλούς γονείς..», «αν η κολλητή μου δεν με είχε προδώσει..» κλπ, κλπ, «τότε θα ήμουν ευτυχισμένος/η», κάνοντας λάθος, γιατί έτσι, με ευχολόγιο, δεν έρχεται η ευτυχία.
Η ευτυχία έρχεται με την καλλιέργεια σωστών σχέσεων, όπου υπάρχει καλή διάθεση και αμοιβαιότητα, ένα υγιές πάρε-δώσε ανάμεσα στα μέλη της σχέσης, που καλλιεργούν θετικά συναισθήματα ο ένας για τον άλλον και με τη συμπεριφορά τους δείχνουν πώς νιώθουν για τον άλλον.
