Ο κινηματογράφος που έμεινε στην καρδιά μας σε μια δύσκολη χρονιά
1-. Κατηγορώ!/ J’ accuse, Ρόμαν Πολάνσκι – 2 Ιανουαρίου
Σε ένα μακρινό επίπεδο, το ζήτημα της περίφημης υπόθεσης Ντρέιφους που εδώ ο Πολάνσκι αναπλάθει με το δικό του αξεπέραστο στιλ, τον έχει ελκύσει σε προσωπική βάση, κρίνοντας από την ταλαιπωρία που ο ίδιος έχει υποστεί (και εξακολουθεί να υφίσταται) από τότε που κατηγορήθηκε για αποπλάνηση ανηλίκου στην δεκαετία του 1970 στην Αμερική.
Ολοι τον έχουν «καταδικάσει» αλλά το φάσμα ολόκληρης της αλήθειας, κακά τα ψέματα, παραμένει κρυμμένο.
Η αλήθεια είναι μια πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο επικίνδυνη έννοια απ’ όσο νομίζουμε (ή ενίοτε θέλουμε να νομίζουμε) μας λέει ο σκηνοθέτης.
2-. 1917, Σαμ Μέντες – 9 Ιανουαρίου
Η αποστολή που αναλαμβάνουν δύο Βρετανοί στρατιώτες (Ντιν Τσαρλς Τσάπμαν, Τζορτζ Μακέι) στην Γαλλία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, πρέπει να είχε γίνει …χτες οπότε δεν υπάρχουν περιθώρια για κανενός είδους περιτολογία και φλυαρία.
Πόσο μάλλον από την στιγμή που ο Μέντες αποφάσισε να γυρίσει το «1917» μονοπλάνο, που δεν είναι ακριβώς ένα μονοπλάνο αλλά μερικά – αν και ο διαχωρισμός γίνεται τόσο γλυκά και ανεπαίσθητα που δεν το καταλαβαίνεις καν. Κινηματογραφικό επίτευγμα με την κυριολεκτική έννοια του όρου, η ταινία δεν σε αφήνει ούτε δευτερόλεπτο σε ησυχία.
3-. Μια κρυφή ζωή/ A hidden life, Τέρενς Μάλικ – 13 Φεβρουαρίου
Ο κορυφαίος Αμερικανός σκηνοθέτης κινηματογράφησε τον Γολγοθά του Αυστριακού αγρότη Φραντς Γιάγκερστάτερ (ο Γερμανός ηθοποιός Αουγκούστ Ντιλ) ενός ανθρώπου αποφασισμένου να μην υποκύψει στις πιέσεις που θα τον ανάγκαζαν να απαρνηθεί τα πιστεύω και την ιδεολογία του.
Σύζυγος και πατέρας, ο Γιάγκερστάτερ – πρόσωπο που όντως υπήρξε – αρνήθηκε να πολεμήσει για την Γερμανία όταν το ναζιστικό καθεστώς τον κάλεσε.
Η ταινία είναι περισσότερο το ταξίδι μέσα στα βάθη της ψυχής αυτού του μυστηριώδους ανθρώπου που δεν εξήγησε ποτέ τους λόγους για τους οποίους πήρε την γενναία απόφασή του.
4-. Απόστρατος, Ζαχαρίας Μαυροειδής – 20 Φεβρουαρίου
Εχοντας συγκροτήσει μια στέρεη δραματουργικά ιστορία, ο Ζ. Μαυροειδής με άξονα την σχέση ανάμεσα στον εγγονό ενός αξιωματικού του Ελληνικού Στρατού (στην κατοχή και τον εμφύλιο), με έναν κομμουνιστή γείτονά του στην περιοχή του Παπάγου (Μιχάλης Σαράντης- Θανάσης Παπαγεωργίου) καλλιεργεί συγχρόνως τρυφερότητα, χιούμορ, κατανόηση και αναγνωρίσιμους, χυμώδεις χαρακτήρες. Επίσης ,μια ταινία η οποία τολμά να αντιμετωπίσει με φρέσκο βλέμμα, ακομπλεξάριστα και χωρίς ενοχές μια μελανή περίοδο της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας.»
5-. Το βαμμένο πουλί/ The painted bird, Βάτσλαβ Μαρχούλ – 5 Μαρτίου
Μέσα από την προσπάθεια ενός αγοριού να επιβιώσει στο βάρβαρο, απάνθρωπο περιβάλλον της εκπνοής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Βατσλάβ Μαρχούλ
τίμησε το ομότιτλο, απαγορευμένο στη Πολωνία της δεκαετίας του 1960 μυθιστόρημα του Γέρζι Κοζίνσκι.
Χρησιμοποιώντας μια σλάβικη εσπεράντο γλώσσα που δεν ανήκει σε καμία χώρα, ο Β. Μαρχούλ στηρίχτηκε αποκλειστικά στην εικόνα και το αποτέλεσμα είναι ένας ασπρόμαυρος, μεγαλειώδης κινηματογράφος που πραγματικά αποστομώνει.
6-. Το κόλπο του αιώνα/ El Robo del Siglo, Αριέλ Γουϊνογκράδ – 9 Ιουλίου
«Μικρή» αλλά πάρα πολύ ευχάριστη ταινία, με θέμα την συγκρότιση μιας σπείρας Αργεντίνων που στοχεύουν σε αυτό που λέει ο τίτλος.
Ταινία που σου δίνει την εντύπωση ότι οι συντελεστές της την γύρισαν, απλώς για το κέφι τους.
Λειτουργεί σχεδόν θεραπευτικά, ειδικά για την δύσκολη εποχή μας.
Απαιτήσεις ιδιαίτερες δεν υπάρχουν αλλά δεν λείπουν και οι εκπλήξεις που προσθέτουν στο όλο εγχείρημα μια πικάντικη γεύση.
7-. 6.5 Εκτός ελέγχου/ Metri Shesh Va Nim, Σαέντ Ρουσταγί – 20 Αυγούστου
Γυρισμένη με πάθος και πυγμή, η δεύτερη δημιουργία μεγάλου μήκους του Σαέντ Ρουσταγί ξεφεύγει από το στάδιο μιας απλής «αστυνομικής περιπέτειας» και όχι πάντα διακριτικά, αγγίζει ένα σωρό σοβαρά θέματα: από την αλόγιστη γραφειοκρατία που εκ των πραγμάτων δυσκολεύει το έργο της αστυνομίας της Τεχεράνης, μέχρι την κατάχρηση της αστυνομικής εξουσίας αλλά και την θανατική ποινή που εξακολουθεί να ισχύει σε αυτή την χώρα.
Κάτι σαν μια «διασταύρωση» ταινιών του Ασγκάρ Φαραντί και του Μάικλ Μαν.
8.- Εμείς οι δύο/ Deux, Φίλιπο Μενεγκέτι – 13 Αυγούστου
Δυο γυναίκες περασμένης σχετικά ηλικίας (Μαρτέν Σεβαλιέ, Μπάρμπαρα Σούκοβα) προσπαθούν κάπου στη Γαλλία, να ζήσουν την ερωτική σχέση που έχουν συνάψει μεταξύ τους.
Και ο Φ. Μενεγκέτι, νέος Ιταλός σκηνοθέτης με πολύ ταλέντο και βέβαιο κινηματογραφικό μέλλον, στήνει ευφυείς σκηνές που σου τσακίζουν την ψυχή με την ειλικρίνειά τους ή σε αφήνουν παγωμένο με την ακρίβειά τους.
9.- Ακαταμάχητος/ Irresistible, Τζον Στιούαρτ – 17 Σεπτεμβρίου
Η ιστορία ενός πολιτικού συμβούλου (Στιβ Καρέλ) ο οποίο για να αναπτερώσει το κοιμισμένο κόμμα των Δημοκρατικών πλησιάζει έναν πρώην στρατιωτικό, νυν αγρότη (Κρις Κούπερ) και προσπαθεί να τον πείσει να μπει στην μάχη των επόμενων εκλογών για την δημαρχία της πόλης του.
Ο πρώην παρουσιαστής της τηλεόρασης Τζον Στιούαρτ έφτιαξε ακριβώς τον τύπο της αμερικανικής δραματικής κωμωδίας που μπορεί να κάνει την διαφορά: σκεπτόμενη, πολιτική, άμεση, επίκαιρη, έξυπνη και με μια εντελώς απρόβλεπτη σεναριακή τροπή προς το τέλος.
10.- H φωλιά/ The nest, Σον Ντέρκιν – 22 Οκτωβρίου
Κεντρικός ήρωας εδώ είναι ένας Βρετανός γιάπι (Τζουντ Λο) που άφησε την χώρα του για το κυνήγι του «αμερικανικού ονείρου» της «ριγκανικής» περιόδου και που φιλοδοξεί να επιστρέψει στο «θατσερικό» Ηνωμένο Βασίλειο και να ξαναδουλέψει. Το αποτέλεσμα είναι ένα κάπως «λοξό» οικογενειακό δράμα που σε κάνει να νιώθεις άβολα καθ’ όλη τη διάρκειά του, ίσως επειδή κατά βάθος γνωρίζεις ότι τα πράγματα πολύ δύσκολα, θα έχουν καλή εξέλιξη στην ζωή του παραπάνω ήρωα τον οποίο ο Λο, χειρίζεται ισορροπώντας με ευχαίρεια ανάμεσα στο διαβολικό και το αθώο.
~~~~~~~~~~~~~~~~
The Discovery
Η προβληματική σχέση μεταξύ ενός επιστήμονα και του απόμακρου γιου του.
Το χαμηλών τόνων ρομάντζο μεταξύ δύο συναισθηματικά πληγωμένων ανθρώπων.
Μια ανακάλυψη για την μετά θάνατον ζωή που αλλάζει όλα τα δεδομένα.
Και ανάμεσά τους, μια ταινία που – ατυχώς – δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες που αρχικά δίνει.
Ο Τσάρλι ΜακΝτάουελ ήδη από την προηγούμενη ταινία του είχε αποδείξει ότι όσο τον ενδιαφέρει το genre περιτύλιγμα, άλλο τόσο (ίσως και περισσότερο) τον ενδιαφέρουν οι ανθρώπινες δυναμικές που αναπτύσσονται εντός αυτών των ορίων.
Το (επίσης διαθέσιμο στο ελληνικό Netflix) «The One I love», μια ταινία για ένα ζευγάρι που ανακαλύπτει δύο τέλειες εκδοχές των εαυτών τους με όλες τις πιθανές (ή και όχι) συνεπακόλουθες συνέπειες, ήταν ουσιαστικά ένα «rom com horror» που χρησιμοποιούσε τους κανόνες της επιστημονικής φαντασίας για να εξερευνήσει τις ισορροπίες εντός ενός ζευγαριού, να παίξει με τα όνειρα και τις προσδοκίες τους και να εξιστορήσει τελικά μια περίπτωση συζυγικής και προσωπικής κρίσης που ξεπερνά τα στερεοτυπικά και, μάλλον χιλιοειπωμένα, αφηγηματικά πλαίσια.
Αυτή τη φορά, ο ΜακΝτάουελ επιστρέφει με ένα «ρομάντζο επιστημονικής φαντασίας», χρησιμοποιώντας και πάλι τους (ακόμα πιο σκληροπυρηνικούς) κανόνες του genre για να εστιάσει στις ανθρώπινες σχέσεις, να μελετήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ηρώων του υπό την σκιά συγκλονιστικών για το ανθρώπινο γένος αποκαλύψεων και να τους ωθήσει ουσιαστικά σε έναν νέο – κυριολεκτικά και συναισθηματικά – κόσμο, όπου τα πάντα αλλάζουν αλλά και ταυτόχρονα παραμένουν ίδια, προσπαθώντας να ισορροπήσει ανάμεσα στις μεγάλες ιδέες και τις μικρές καθημερινές στιγμές.
Είναι ένα μεγαλόπνοο πλάνο που δύσκολα κρύβει τις φιλοδοξίες του και που, εξαρχής, υπόσχεται κάτι διαφορετικό, εξίσου ρομαντικό και κυνικό, ταυτόχρονα απλοϊκό όσο και μεγαλειώδες, σε ίδιο βαθμό ανθρωποκεντρικό όσο και άκρως φαντασιακό.
Μόνο που αυτό που υπόσχεται ο ΜακΝτάουελ δείχνει να καταρρέει σταδιακά από το βάρος των ίδιων των φιλοδοξιών του χωρίς να μπορεί να πετύχει την απόλυτη συνεκτικότητα μεταξύ των ιδεών του, όσο κι αν κατά τη διάρκεια της ταινίας υπάρχουν εκλάμψεις ενδιαφέροντος και μικρές αποδείξεις ότι το «The Discovery» θα μπορούσε να είναι όντως μια μεγάλη ταινία.
Το φιλμ ξεκινά με τον Δρα. Τόμας Χάρμπερ του Ρόμπερτ Ρέντφορντ να δίνει την πρώτη του μεγάλη συνέντευξη, έξι μήνες μετά την απόδειξή του ότι η ζωή μετά θάνατον όντως υπάρχει.
Αυτή η ανακάλυψη έχει ήδη οδηγήσει στην αυτοκτονία ένα εκατομμύριο ανθρώπους, οι οποίοι πλέον βλέπουν αυτή την βεβαιότητα ως την μοναδική δίοδο διαφυγής τους από την τωρινή καθημερινότητά τους.
Δύο χρόνια μετά, αυτός ο αριθμός έχει πλέον αγγίξει τα τέσσερα εκατομμύρια. Η ανακάλυψη του Δρος. Χάρμπερ έχει πλέον αναδείξει την αυτοκτονία στη νούμερο ένα λύση επίλυσης κάθε ανθρώπινου προβλήματος.
Σε αυτό το πλαίσιο, ένας νέος άνδρας (ο Γουίλ του Τζέισον Σίγκελ) συναντά στο φέρι για ένα ομιχλώδες νησί την Άιλα της Ρούνι Μάρα.
Εκείνος δείχνει να είναι επιφυλακτικός απέναντι στη πραγματικότητα που αναδεικνύει αυτή η ανακάλυψη.
Εκείνη δείχνει να είναι πιο ανοιχτή σε όλα όσα επιφυλάσσει αυτός ο νέος κόσμος.
Λίγο αργότερα, ο Γουίλ θα σώσει την Άιλα από την απόπειρα να δώσει τέλος στη ζωή της.
Αυτή είναι μόλις η αρχή της γνωριμίας τους.
Αυτό όμως που ακολουθεί, καλό θα είναι να το ανακαλύψει κάθε θεατής μόνος του, καθώς η αφήγηση του ΜακΝτάουελ (και του μόνιμου συνεργάτη του στο σενάριο Τζάστιν Λάντερ) είναι γεμάτη ανατροπές, αποκαλύψεις και μικρές στιγμές συναισθηματικών εκρήξεων, όπως θα περίμενε κανείς από μια καθαρόαιμη ταινία επιστημονικής φαντασίας.
The Discovery 424
Μόνο που, όπως και η ίδια η ανακάλυψη του Δρα. Χάρμπερ, το «The Discovery» σταδιακά χάνει την αρχική του αιχμή και σιγά σιγά αποκαλύπτει τα σαθρά του θεμέλια, μη καταφέρνοντας να διατηρήσει μέχρι το τέλος την ίδια φόρα με την οποία ορμά στην αφήγησή του.
Σίγουρα ο τρόπος με τον οποίο επιχειρεί να συνδυάσει τον ρεαλισμό και την ουσία των ανθρώπινων σχέσεων με την βαριά επιστημονική φαντασία είναι αξιέπαινος και σίγουρα η Ρούνι Μάρα αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι οι αινιγματικοί, ψυχροί αλλά και βαθιά συναισθηματικοί χαρακτήρες είναι το φόρτε της, όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι το τελικό αποτέλεσμα περισσότερο θυμίζει μια άτσαλη συρραφή ειδών παρά μια οργανική, πολύπλευρη δημιουργία. Κατά στιγμές, τα υποείδη λειτουργούν.
Το κομμάτι της γνωριμίας μεταξύ του Γουίλ και της Άιλα διακατέχεται από μια λιτή ειλικρίνεια που είναι αυθεντική.
Το κομμάτι της σύγκρουσης πατέρα και γιου από μόνο του στέκεται αρκούντως δυναμικά.
Η δε αφήγηση της αίρεσης είναι επαρκώς ανατριχιαστική για να στηρίξει μια ολόκληρη ακόμα ταινία.
Και, φυσικά, η ίδια η ανακάλυψη δε διστάζει να γίνει υπερβολική, πομπώδης και… κουλή, επιβεβαιώνοντας τον sci-fi χαρακτηρισμό του φιλμ.
Από την άλλη, όμως, το «The Discovery» κατέχει μια κραυγαλέα αφέλεια που υπονομεύει τα πράγματα, έχει μια υφή τηλεοπτικού πιλότου που περισσότερο υπόσχεται πράγματα για τη συνέχεια παρά τα εξερευνεί ουσιαστικά εκείνη τη στιγμή και, επιπλέον, έχει την κακή συνήθεια να μεταπηδά από υποπλοκή σε υποπλοκή χωρίς να μπορεί να υποστηρίξει σε βάθος την κάθε μια ξεχωριστά.
Είναι εμφανή τα σημάδια μιας δυνατής ρομαντικής ιστορίας εδώ.
Όπως και τα στοιχεία μιας έντονης sci-fi ταινίας.
Ο συνδυασμός όμως είναι ένα άγαρμπο κολάζ, που καταλήγει σε ένα αποτέλεσμα όχι πολυσχιδές αλλά απλά σχιζοφρενικό.
Το δε δεκάλεπτο της τελικής αποκάλυψης έρχεται τόσο απότομα και διαδικαστικά, που ακολουθεί μεν τους κανόνες της Βίβλου της επιστημονικής φαντασίας αλλά αποτυγχάνει να δημιουργήσει αντανακλαστικά ένα κάποιο δυνατό συναίσθημα.
Το οποίο είναι πραγματικά κρίμα, γιατί θεωρητικά το φιλμ θα έπρεπε να είναι τολμηρό, θα έπρεπε να είναι σοκαριστικό, θα έπρεπε να είναι συναισθηματικά εξοντωτικό.
Αντιθέτως, μέχρι και το τέλος, το «The Discovery» συνεχώς πασχίζει να ανακαλύψει ποια ακριβώς ταινία είναι. Iσως απλά να χρειαζόταν η βοήθεια των Μπριτ Μάρλινγκ και Ζαλ Μπατμαντζίλ.
Το «The OA» τους είναι σαφώς πολύ πιο κοντά σε αυτό που ορίζει η ταινία ως δημιουργικό πυρήνα της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου