Τα μυστικά της καρδιάς - Οι καρδιοπάθειες της τρίτης ηλικίας

Τα μυστικά της καρδιάς και οι καρδιοπάθειες της τρίτης ηλικίας

Αλήθεια, ποιος είναι ο ακριβής ορισμός της τρίτης ηλικίας;
Είναι άραγε συμβατός με αυτό που αποκαλείται γήρας;

Η αλήθεια είναι πως ο ανθρώπινος οργανισμός αρχίζει να γερνά από τις πρώτες στιγμές της γέννησής του.
Στη φάση αυτή οι λειτουργίες που διασφαλίζουν την αύξηση του σώματος (ύψος & βάρος) υπερισχύουν συντριπτικά των λειτουργιών φθοράς σε τέτοιο βαθμό που οι λειτουργίες της φθοράς είναι πρακτικά ανύπαρκτες.
Αυτό συμβαίνει μέχρι την πλήρη ανάπτυξη του οργανισμού.
Από την εφηβεία και μετά αρχίζουν να διακρίνονται οι λειτουργίες της φθοράς μέχρι και την περίοδο του γήρατος, όπου προσλαμβάνουν χαρακτήρα κατάρρευσης του οργανισμού.
Οπως το παιδί που μεγαλώνει θεαματικά από μήνα σε μήνα έτσι και ο γέρος εξίσου θεαματικά καταρρέει από μήνα σε μήνα.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η τρίτη ηλικία αρχίζει μετά τη φυσιολογική συνταξιοδότηση, όμως η βιολογική ηλικία δεν συμβαδίζει.
Αναμφισβήτητα γέρος θεωρείται εκείνος που δεν μπορεί να κινηθεί ελεύθερα, δηλαδή παρουσιάζει δυσκινησία και ταυτόχρονα εκδηλώνει και ελάττωση των βασικών εγκεφαλικών λειτουργιών, όπως είναι η μνήμη και η σκέψη.
Με βάση αυτόν τον ορισμό, η τρίτη ηλικία δεν συμπίπτει με τη χρονολογική ηλικία.
Η βασικότερη λειτουργία της φθοράς του οργανισμού είναι η αποδόμηση του συνδετικού ιστού, που ισοδυναμεί με απώλεια της ελαστικότητας όλων των ιστών και των οργάνων.
Αυτό δηλαδή που εύκολα είναι ορατό στα άτομα της τρίτης ηλικίας, η συνολική δυσκινησία τους.
Τον κανόνα αυτό της απώλειας της ελαστικότητας ακολουθεί και η καρδιά.
Προοδευτικά χάνει την ελαστικότητά της και τελικά χάνει και τη συσταλτικότητά της.
Δηλαδή οδηγείται σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι 10 φορές πιο συχνή στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών συγκριτικά με τις νεότερες ηλικίες.
Η γήρανση της καρδιάς εκδηλώνεται με συγκεκριμένες παθήσεις.
Οι αρτηρίες χάνουν την ελαστικότητα και προοδευτικά γίνονται σκληρότερες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αρτηριακή πίεση (υπέρταση).
Το ίδιο συμβαίνει με το μυοκάρδιο που προοδευτικά χάνει την ελαστικότητά του, με αποτέλεσμα να γίνεται πιο δύσκολα η πλήρωση (το γέμισμα) της καρδιάς με αίμα.
Το σύστημα του ηλεκτρικού ρεύματος της καρδιάς εκφυλίζεται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κολποκοιλιακοί αποκλεισμοί διαφόρων βαθμών, που πολλές φορές κάνουν αναγκαία την εμφύτευση βηματοδότη.
Οι βαλβίδες της καρδιάς σκληραίνουν, εκφυλίζονται και ασβεστώνονται, με αποτέλεσμα να ανοίγουν και να κλείνουν δύσκολα, δημιουργώντας στενώσεις και ανεπάρκειες των βαλβίδων.
Έτσι αναπτύσσονται με μεγαλύτερη συχνότητα ορισμένες παθήσεις στην τρίτη ηλικία, όπως είναι η υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, οι αρρυθμίες και οι εκφυλιστικές βαλβιδοπάθειες.
Το έμφραγμα του μυοκαρδίου εμφανίζει τουλάχιστον διπλάσια θνητότητα στην τρίτη ηλικία σε σύγκριση με μικρότερες ηλικίες, με την υψηλότερη θνητότητα σε ηλικίες άνω των 80 ετών.
Αντίθετα η υπέρταση που εμφανίζεται για πρώτη φορά στην τρίτη ηλικία είναι κατώτερη και αντιμετωπίζεται πιο εύκολα.
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που αφορά τις παθήσεις της τρίτης ηλικίας είναι ότι δεν εκδηλώνονται με εμφανή συμπτώματα, γιατί λόγω της περιορισμένης κινητικότητας των ανθρώπων αυτών, συμπτώματα όπως η δύσπνοια στην προσπάθεια ή η στηθάγχη στην προσπάθεια είναι δύσκολο να εκδηλωθούν.
Έτσι η εργαστηριακή μελέτη των γερόντων είναι πάντα απαραίτητη.
Το παιδί δεν μπορεί να αξιολογήσει τα συμπτώματα της πάθησής του, ενώ ο γέρος δεν τα αισθάνεται.
Αλλά και τα φάρμακα στους γέρους πρέπει να δίνονται με φειδώ και τούτο γιατί αφ’ ενός απορροφώνται πιο δύσκολα στο έντερο και αφ’ ετέρου μεταβολίζονται διαφορετικά, με αποτέλεσμα σοβαρές παρενέργειες των φαρμάκων, όπως η υπόταση (χαμηλή πίεση) και ο κολποκοιλιακός αποκλεισμός, να εκδηλώνονται ευκολότερα.
Τέλος, θα πρέπει να λεχθεί και κάτι καλό.
Οι χρόνιες παθήσεις που πρωτοεμφανίζονται στην τρίτη ηλικία (ακόμα και ο καρκίνος) έχουν βραδύτερη εξέλιξη και φυσικά καλύτερη πρόγνωση.
Συμπερασματικά η τρίτη ηλικία χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα.

Το άρθρο έχει γράψει ο Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός,
καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών,
πρόεδρος του Ελληνικού Κολεγίου Καρδιολογίας και 
δημοσιεύτηκε το Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011 στην τότε 
enet.gr

ntina