Η Ελληνίδα επιστήμονας Ιωάννα Ζιώγα μιλάει αποκλειστικά στο madeingreece.news για τη σπουδαία ανακάλυψη: Διέγερση του εγκεφάλου για αύξηση της δημιουργικότητας

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο eirinika.gr στις 8 Ιουνίου 2017.

Είδαμε την είδηση για την ανακάλυψη ηλεκτρικού "καπέλου" που επηρεάζει & βελτιώνει την δημιουργικότητα των ανθρώπων.

Αμέσως σπεύσαμε να επικοινωνήσουμε με την Ιωάννα Ζιώγα, αφού εντυπωσιαστήκαμε και χαρήκαμε με τη συμμετοχή της Ελληνίδας μεταδιδακτορικής φοιτήτριας και υποψήφιας διδάκτορος στο Queen Mary, University of London, σε ένα τόσο σημαντικό ερευνητικό project.

Η Ιωάννα Ζιώγα μίλησε αποκλειστικά στο Made In Greece News και στο Eirinika για την ειδική αυτή συσκευή και το πως λειτουργεί.

Περίληψη της έρευνας

Οι άνθρωποι λύνουν προβλήματα εφαρμόζοντας κανόνες που έχουν μαθευτεί από προηγούμενες εμπειρίες.

Ο ραχιαίος πλάγιος προμετωπιαίος φλοιός, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία μάθησης και εφαρμογής κανόνων. Ωστόσο, οι κανόνες αυτοί μπορεί να αποτελέσουν τροχοπέδη σε περίπτωση που ένα νέο πρόβλημα χρειάζεται διαφορετικό τρόπο επίλυσης.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν λοιπόν να εξετάσουμε αν η επίδοση των συμμετεχόντων όταν τους ζητηθεί να λύσουν κάποια προβλήματα που χρειάζονται δημιουργικό τρόπο σκέψης μπορεί να βελτιωθεί, καταστέλλοντας τη λειτουργία του προμετωπιαίου φλοιού, ώστε να είναι ευκολότερο να σκεφθούν ασυνήθιστες και πιο δημιουργικές λύσεις.

Οι συμμετέχοντες έλυσαν αριθμητικά προβλήματα της μορφής: IV = III + III, όπου έπρεπε να μετακινήσουν μόνο μία από τις ευθείες γραμμές ώστε: VI = III + III, πριν και μετά από 15 λεπτά μη- επεμβατικής εγκεφαλικής διέγερσης τοποθετώντας ηλεκτρόδια πάνω στο κεφάλι.

Η τεχνική αυτή έχει ερευνητικές, καθώς και κλινικές εφαρμογές, και δεν προκαλεί ενοχλήσεις.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 32% των συμμετεχόντων που δέχτηκαν αρνητική (κατασταλτική) εγκεφαλική διέγερση κατάφεραν να λύσουν την πιο δύσκολη μορφή προβλημάτων, ενώ μόλις το 5% των συμμετεχόντων που δέχτηκαν θετική εγκεφαλική διέγερση ή καθόλου διέγερση.

Συμπεραίνοντας, η καταστολή του λογικού μέρους του εγκεφάλου μπορεί να βοηθάει στην «απελευθέρωση» του νου από τις συνήθεις οδούς και την επίτευξη ορθών και πιο δημιουργικών λύσεων.

Αυτό πιθανώς να εξηγεί γιατί στην καθημερινή ζωή καμία φορά μας έρχονται ξαφνικά λύσεις στο μυαλό ως «επιφοίτηση», ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες που η λειτουργία του λογικού μέρους του εγκεφάλου είναι μερική.

Σε ποια άτομα απευθύνεται η ανακάλυψη σας; Τι θέλετε να πετύχετε με αυτό;

Ιωάννα Ζιώγα: Σκοπός της έρευνάς μας είναι να ανακαλυφθεί το «αποτύπωμα» της δημιουργικότητας του κάθε ανθρώπου στον εγκέφαλο.

Αυτό θέλουμε να το επιτύχουμε μελετώντας τη δημιουργικότητα σε άμεση σχέση με τη μάθηση, καθώς οι δυο αυτές διαδικασίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες η μία με την άλλη.

Ο ρόλος της μάθησης και της εμπειρίας εδώ είναι καθοριστικός για την «απομυθοποίηση» της δημιουργικότητας κατανοώντας ότι η δημιουργικότητα δεν είναι (μόνο) το ταλέντο, αλλά ένας τρόπος σκέψης που αποκλίνει από το σύνηθες.

Επίσης, χρησιμοποιώντας διακρανιακό ερεθισμό μπορούμε να συμπεράνουμε αιτιώδεις σχέσεις μεταξύ εγκεφαλικών περιοχών και συγκεκριμένων νοητικών διεργασιών.

Η έρευνά μας απευθύνεται καταρχάς στον τομέα της ψυχολογίας, καθώς αποτελεί ένα ακόμα λιθαράκι για την κατανόηση των γνωστικών διαδικασιών του νου.

Επίσης, θα μπορούσε να βοηθήσει στην κατανόηση της χρήσης διακρανιακού ερεθισμού, ο οποίος είναι χρήσιμος στη θεραπεία ψυχιατρικών ασθενών.

Θα έλυνε προβλήματα σε ανθρώπους μετά από εγκεφαλικό ή είναι μόνο για υγιείς ;

Ι.Ζ.: Ο διακρανιακός ερεθισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της θεραπείας σε ανθρώπους μετά από εγκεφαλικό, κυρίως για την αποκατάσταση της κίνησης και της ομιλίας.

Πότε θα βγει στην «κυκλοφορία»;

Ι.Ζ.: Η εν λόγω τεχνική χρησιμοποιείται αρκετά τα τελευταία χρόνια κυρίως στον κλινικό χώρο, μεταξύ άλλων γιατί έχει χαμηλό κόστος κατασκευής και γιατί δεν προκαλεί ενοχλήσεις ή βλάβη.

Ο εγκεφαλικός ερεθισμός πρέπει να χρησιμοποιείται προσεκτικά και μόνον από ειδικούς, και δεν είμαστε σε θέση να ελπίζουμε ότι εφαρμόζοντάς τον οι γνωστικές μας διαδικασίες βελτιώνονται με «μαγικό» τρόπο.

Who is Who
Η Ιωάννα Ζιώγα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1991. Το 2014 αποφοίτησε πρώτη από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (κατεύθυνση Μουσικής Τεχνολογίας) με βαθμό 9,7/10, με υποτροφία του Κληροδοτήματος Παπαδάκη.
      Το 2015 ολοκλήρωσε με διάκριση τις μεταπτυχιακές σπουδές «Μουσική, Νους και Εγκέφαλος» στο Goldsmiths, University of London.
      Από τον Οκτώβριο του 2016 είναι υποψήφια διδάκτωρ με υποτροφία από το Τμήμα Ψυχολογίας στο Queen Mary University of London, υπό την επίβλεψη της Dr Caroline Di Bernardi Luft (και Prof Joydeep Bhattacharya).
       Ο ερευνητικός της στόχος είναι να εξετάσει το πώς ο τρόπος που μαθαίνουμε μεταφράζεται σε και σχετίζεται με τη δημιουργικότητα, εφαρμόζοντας νευροφυσιολογικές μεθόδους, όπως ηλεκτροεγκεφαλογράφημα και διακρανιακός εγκεφαλικός ερεθισμός.
     Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με το Ψυχιατρικό τμήμα του Αιγινητείου Νοσοκομείου για το σχεδιασμό πειραμάτων με ηλεκτροεγκεφαλογράφο σε σχέση με μουσική και προσδοκίες, υπό την επίβλεψη του Καθηγητή Χαράλαμπου Παπαγεωργίου και της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Χριστίνας Αναγνωστοπούλου.
    Κατέχει Δίπλωμα φλάουτου και πτυχίο αρμονίας με Άριστα.
Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν: δημιουργικότητα, επίλυση προβλημάτων, μουσικές προσδοκίες, και στατιστική ανάλυση εγκεφαλικών σημάτων.
      Επιστημονικά της άρθρα έχουν δημοσιευθεί σε καταξιωμένα περιοδικά:
Zioga, I., Luft, C. D. B., & Bhattacharya, J. (2016). Musical training shapes neural responses to melodic and prosodic expectation. Brain Research, 1650, 267-282.
       1. Caroline Di Bernardi Luft, Ioanna Zioga, Michael J. Banissy, Joydeep Bhattacharya. Relaxing learned constraints through cathodal tDCS on the left dorsolateral prefrontal cortex. Scientific Reports, 2017; 7 (1) DOI: 10.1038/s41598-017- 03022-2
       2. Halpern, A. R., Zioga, I., Shankleman, M., Lindsen, J., Pearce, M. T., & Bhattarcharya, J. (2017). That note sounds wrong! Age-related effects in processing of musical expectation. Brain and Cognition, 113, 1-9.

Θείε Άλμπερτ, ο θεός παίζει με κβαντικά ζάρια

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο econews.gr στις 23 Οκτωβρίου 2015

Ένα πείραμα στο Πανεπιστήμιο του Ντελφτ στην Ολλανδία στέλνει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τις αμφιβολίες του Άλμπερτ Αϊνστάιν σχετικά με το φαινόμενο της κβαντικής διεμπλοκής.

      Το πείραμα απορρίπτει την αρχή του «τοπικού ρεαλισμού» του Άλμπερτ Αινστάιν η οποία υποστηρίζει ότι το σύμπαν υπακούει σε νόμους και όχι στην τύχη και ότι δεν υπάρχει ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός.
     Η κβαντική διεμπλοκή είναι το φαινόμενο κατά το οποίο, δύο αντικείμενα που δημιουργούνται μαζί (για παράδειγμα δύο ηλεκτρόνια) μένουν σε κατάσταση διεμπλοκής μεταξύ τους, ασχέτως του χώρου που μεσολαβεί πλέον από το ένα στο άλλο.
    Αν στείλουμε το ένα από τα δύο στο άλλο άκρο του σύμπαντος και κάνουμε κάτι σε οποιοδήποτε από τα δύο, το άλλο αντιδρά ακαριαία.

Το 1935 ο Άλμπερτ Αινστάιν και οι συνεργάτες του Μπόρις Ποντόλσκι και Νάθαν Ρόζεν συνέγραψαν ένα περίφημο άρθρο για τις «διαπλεγμένες ή εναγκαλισμένες καταστάσεις», συστήματα δηλαδή τα οποία σύμφωνα με την κβαντομηχανική πρέπει να τα μεταχειριζόμαστε ως ενιαίο σύνολο, όσο μακριά και αν βρίσκονται τα τμήματα που τα αποτελούν.
    Το συμπέρασμα αυτό τους οδήγησε τότε στην παραδοχή ότι η κβαντομηχανική δεν μπορούσε να αποτελεί μια πλήρη θεωρία.
    Συμπέραναν ότι χρειάζονται και άλλες πρόσθετες φυσικές ποσότητες (οι λεγόμενες κρυμμένες μεταβλητές) για να περιγραφεί η φυσική πραγματικότητα.
     Ο Αϊνστάιν απέρριπτε την ιδέα της κβαντικής διεμπλοκής, για την οποία χρησιμοποιούσε τον αφοριστικό χαρακτηρισμό «στοιχειωμένη δράση από απόσταση» (spooky action at a distance).

—Η νέα μελέτη
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο κορυφαίο περιοδικό Nature αναφέρει πώς δύο ηλεκτρόνια που απείχαν 1,3 χιλιόμετρα μεταξύ τους βρισκόμενα σε διαφορετικά εργαστήρια του Πανεπιστημίου της Ντελφτ συμπεριφέρονταν σαν να ήταν «συνεννοημένα» από πριν.
   Έτσι, είτε πρέπει να δεχτούμε πως η πληροφορία μπορεί να ταξιδέψει με άπειρη ταχύτητα είτε πως στην πραγματικότητα τα δύο αντικείμενα βρίσκονται ακόμα σε «επαφή», σε σύνδεση μεταξύ τους, σε κατάσταση διεμπλοκής.
    Η κβαντομηχανική προβλέπει ότι ένα σωματίδιο μπορεί να βρίσκεται σε διαφορετικές θέσεις ταυτόχρονα, και «κλειδώνει» τελικά σε μια συγκεκριμένη θέση μόνο αν κάποιος μπει στον κόπο να το παρατηρήσει.
    Η κβαντική θεωρία προβλέπει επίσης ότι δύο ή περισσότερα σωματίδια μπορούν κάτω από ορισμένες συνθήκες να διεμπλακούν: αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε μεταβολή στο ένα από τα συνδεδεμένα σωματίδια προκαλεί αντίστοιχες, ακαριαίες μεταβολές και στα υπόλοιπα συνδεδεμένα σωματίδια.
    Ο Αϊνστάιν αμφισβητούσε τη διεμπλοκή διότι δεν πίστευε ότι υπάρχει ο,τιδήποτε που μπορεί να ταξιδέψει ταχύτερα από το φως.

—Πειράματα και αμφιβολίες
Η διεμπλοκή είχε αποδειχτεί τις τελευταίες δεκαετίες με διάφορα επιστημονικά πειράματα, ωστόσο παρέμεναν δύο «κενά» που δικαίωναν τις αμφιβολίες του Αινστάιν.
     Το πρώτο κενό ήταν μέρος μόνο των σωματιδίων του πειράματος είναι δυνατό να ανιχνευθούν, οπότε οι ερευνητές πρέπει να αρκούνται στην υπόθεση ότι τα σωματίδια που ανίχνευσαν είναι ενδεικτικά του συνόλου, κάτι που δεν ισχύει απαραίτητα στον κόσμο της κβαντομηχανικής.
      Για να λύσουν το πρόβλημα, πολλές ερευνητικές ομάδες δεν χρησιμοποίησαν υποατομικά σωματίδια αλλά ολόκληρα άτομα, τα οποία είναι πιο εύκολο να ανιχνευθούν.
     Το δεύτερο κενό είχε να κάνει με την απόσταση μεταξύ των ατόμων όταν αυτή είναι μεγάλη.
     Αν η απόσταση του πειράματος είναι μικρή, τότε το ένα σωματίδιο μπορεί θεωρητικά να ενημερώσει το άλλο χωρίς να παραβιαστεί η αρχή της «ταχύτητας του φωτός».
    Η νέα μελέτη δίνει απαντήσεις και στα δύο «κενά».
    Ο Ρόναλντ Χάνσον και οι συνεργάτες του ακολούθησαν με μια ιδιοφυή προσέγγιση, στην οποία δύο ηλεκτρόνια συνδέθηκαν με δύο φωτόνια τα οποία στη συνέχεια συνδέθηκαν μεταξύ τους.
   Αυτό τελικά δημιούργησε διεμπλοκή ανάμεσα στα δύο ηλεκτρόνια από σε απόσταση 1,3 χιλιομέτρων.
   Για τεχνικούς λόγους, η μεθοδολογία αυτή αποκλείει τα δύο «παραθυράκια» και ίσως γράφει τον επίλογο σε μια επιστημονική διαμάχη οκτώ δεκαετιών.

Ο χρόνος

Διότι με τη βραδύτητα σκέφτεσαι ενώ με την ταχύτητα απλώς καταναλώνεις/καταγράφεις και εν τέλει νιώθεις την κενότητα και την απώλεια των χρόνων που πέρασαν ανεπιστρεπτί…

[…] Η έννοια του χρόνου αποτελεί μια από τις πιο παράξενες παραμέτρους της φύσης, που μπορεί στη Φυσική να ποσοστοποιείται και μαθηματικοποιείται αλλά στην καθημερινότητα του ανθρώπου αποτελεί μια αίσθηση, κίνηση αλλά και άγχος, πειθάρχηση.
Και εάν στη Φυσική ο χρόνος, που ορίζεται και στη θεωρία της Σχετικότητας, αποτελεί μία μετρήσιμη διάσταση που επιτρέπει σε δύο γεγονότα που συμβαίνουν στον ίδιο χώρο, να διακρίνονται μεταξύ τους.
Στο συμπαντικό χώρο η περιστροφή της γης γύρω από τον άξονά της παρέχει τις μονάδες μέτρησης της ημέρας (σε ώρες) και η τροχιά της γύρω από τον ήλιο (το έτος).
Στο «Ένας κόσμος δίχως χρόνο», ο Palle Yourgrau παρουσιάζει το διαισθητικό χρόνο, αυτόν που αισθανόμαστε, που βιώνουμε, που το παρελθόν έχει παρέλθει και το μέλλον δεν το γνωρίζουμε.
Ο χρόνος είναι άπειρα διαδοχικά «τώρα» ή αλλιώς ένα κινούμενο «τώρα».
Ίσως γι’ αυτό και οι μετρήσεις του χρόνου από τα αρχαία χρόνια γίνονταν με συσκευές που στηρίζονταν σε υλικά που ρέουν, όπως η άμμος και το νερό.
Όμως το βασικό χρονομετρικό όργανο έως τον 16ο αιώνα ήταν το ηλιακό ρολόι, που έδειχνε την ώρα με τη βοήθεια της σκιάς που δημιουργούσε ο ήλιος.
Σταθμό στην τεχνολογία της χρονομέτρησης αποτέλεσε η κατασκευή του αστρολάβου, με τον οποίο προσδιοριζόταν η ώρα με ακρίβεια λεπτού.
Πρέπει να σημειώσουμε εδώ, ότι για τις ανθρώπινες κοινωνίες που η τροφή αποτελούσε τον πυρήνα των δραστηριοτήτων τους, με τη σπορά, τη συλλογή και τις άλλες απαραίτητες γεωργικές εργασίες, ο χρόνος λαμβανόταν στη κυκλική του διάσταση, ενώ στην αστρονομική παρατήρηση και διάσταση, έτσι όπως αυτή βιωνόταν μέσα από τις εποχές, τα ηλιοστάσια και τη νέα σελήνη.
Αυτή η επαφή του ανθρώπου με τον χρόνο, δεν σχετίζεται καθόλου με την εξάρτηση του ανθρώπου από το ωρολόγιο πρόγραμμα ή με την ίδια την κατασκευή του ρολογιού.
Από το άυλο και το άπειρο κατασκευάστηκε το υλικό και πεπερασμένο. Φυλακίζοντας το χρόνο σε ένα ρολόι…

«Ο δυτικός άνθρωπος, αναφέρει ο George Woodcock, στο War Commentary – For Anarchism(1944) (The Tyranny of the Clock), ζει σε έναν κόσμο ο οποίος λειτουργεί σύμφωνα με τα μηχανικά και μαθηματικά σύμβολα της ώρας (του ωρολογίου χρόνου).
Το ρολόι υπαγορεύει τις κινήσεις του και αναστέλλει τις δράσεις του.
Το ρολόι γυρίζει το χρόνο από μια διαδικασία της φύσης σε εμπόρευμα που μπορεί να μετρηθεί και να αγοράζεται και να πωλείται όπως το σαπούνι ή τη σουλτανίνα (…) ο βιομηχανικός καπιταλισμός δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί και δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να εκμεταλλεύεται τους εργαζόμενους, εάν το ρολόι δεν αντιπροσώπευε ένα στοιχείο μηχανικής τυραννίας στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου πιο ισχυρό από οποιοδήποτε άτομο– εκμεταλλευτή ή οποιοδήποτε άλλου μηχανήματος (…)
Πρόκειται για ένα συχνό γεγονός της ιστορίας ότι μια κουλτούρα ή πολιτισμός αναπτύσσει τη συσκευή εκείνη η οποία αργότερα θα χρησιμοποιηθεί για την καταστροφή του.
Οι αρχαίοι Κινέζοι, για παράδειγμα, ανακάλυψαν την πυρίτιδα, η οποία αναπτύχθηκε από τους στρατιωτικούς ειδικούς της Δύσης και τελικά οδήγησε στην καταστροφή του κινέζικου πολιτισμού από τις υψηλές εκρηκτικές ύλες του σύγχρονου πολέμου.
Ομοίως, η υπέρτατη εφευρετικότητα τεχνιτών στις μεσαιωνικές πόλεις της Ευρώπης οδήγησε στην εφεύρεση του μηχανικού ρολογιού, το οποίο, με την επαναστατική αλλαγή στην έννοια του χρόνου, βοήθησε σημαντικά στην ανάπτυξη της εκμετάλλευσης του καπιταλισμού και την καταστροφή της μεσαιωνικής κουλτούρας.
Υπάρχει μια παράδοση ότι το ρολόι εμφανίστηκε στον ενδέκατο αιώνα, ως μια συσκευή παραγωγής ήχων καμπάνας ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα μοναστήρια τα οποία, με την πειθαρχημένη ζωή των μοναχών τους, αποτελεί τη πιο κοντινή κοινωνική προσέγγιση του μεσαίωνα με το εργοστάσιο του σήμερα. Όμως, το πρώτο αναγνωρισμένο ρολόι, θεωρείται ότι εμφανίστηκε τον 13ο αι., και δεν ήταν μέχρι το 14ο αι. σε κοινή θέα στα δημόσια κτήρια των γερμανικών πόλεων».

Είναι αυτή η θέαση του ρολογιού σε κεντρικά σημεία της πόλης και χώρων της, που διαμορφώνει τη σχέση εξουσίας-χρόνου.
Η λειτουργία της πόλης βασιζόταν στην πειθαρχία που επέβαλλε το κεντρικό ρολόι, και που πολλές φορές ταυτιζόταν και με το εκκλησιαστικό σύμβολο των καμπανών, κάτι το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα.
Παράλληλα, δέσποζε σε κεντρικές αίθουσες χώρων εγκλεισμού όπως του εργοστασίου, του σχολείου, της φυλακής.
Η κυριαρχία του κεντρικού ρολογιού συμβάδιζε με την κυριαρχία τόσο των κλειστών χώρων, όσο και των γκετοποιημένων πόλεων.
Σήμερα, ορισμένες χρήσεις του ρολογιού σε συγκεκριμένες εκφάνσεις της παραγωγής, έχουν διαφοροποιηθεί πλήρως σε σχέση με πριν διακόσια και πλέον χρόνια, ουσιαστικά από την έναρξη της «βιομηχανικής επανάστασης».
Το παραγόμενο αποτέλεσμα δεν εντάσσεται μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αλλά του δίδεται η δυνατότητα της ευέλικτης και ελαστικής λειτουργίας.
Από το ακριβές ωρολόγιο πρόγραμμα του εργοστασίου του παρελθόντος βρισκόμαστε σήμερα στη χρήση «ελεύθερου ωραρίου», χρονική ελαστικότητα, εργασία από το σπίτι.

Έτσι, σχεδόν καμμία παραγωγική διαδικασία δεν οργανώνεται πια ως πεπερασμένη και βαφτίζεται ως «ελεύθερο» αυτό που σε σκλαβώνει ακόμη περισσότερο αλλά με άλλη μορφή.
Γιατί, μπορεί να έχουμε απομακρυνθεί από την ακριβή κανονικότητα του χρόνου, αλλά προσαρμόζουμε και εντάσσουμε τη ζωή μας βάσει του εργασιακού χρόνου, που καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χρόνο.
Όσο ο άνθρωπος δυσκολευόταν να αποδεχθεί τις βιομηχανικές συνθήκες προερχόμενος από μια περιρρέουσα ανεμελιά, η επιβολή του ρολογιού ήταν απαραίτητη, κάτι που σήμερα εργασιακά το έχει ξεπεράσει.
Σήμερα η δουλειά δεν τελειώνει όταν οι δείκτες σχηματίσουν το μαγικό νούμερο αλλά όταν η «δουλειά ολοκληρωθεί»…
Για να φτάσουμε όμως σε αυτή τη κατάσταση έχουν προηγηθεί αιώνες χειραγώγησης και όπως ο Lewis Mumford τονίζει, το ρολόι ήταν το πρώτο πραγματικά αυτόματο μηχάνημα που δεν επιτύγχανε καμία σημασία στη ζωή των ανθρώπων.
Αλλά προσέδωσε μια δημόσια σημασία και μια κοινωνική λειτουργία.

Σε κείμενο του, με τίτλο «Ο χρόνος και οι δυσφορίες του» (Time And its Discontents), ο J. Zerzan σημειώνει: «Ο χρόνος, όπως η τεχνολογία, δεν είναι ποτέ ουδέτερος, όπως ο Καστοριάδης (1991) ορθά έκρινε, είναι «πάντα προικισμένος με νόημα».
Ο,τιδήποτε έχουν πει αναλυτές όπως ο Ellul για την τεχνολογία, στην πραγματικότητα, ισχύει για το χρόνο και ακόμη πιο βαθιά.
Και οι δύο συνθήκες είναι διάχυτες, πανταχού παρούσες, βασικά, και σε γενικές γραμμές αυτονόητες, όπως η ίδια η αλλοτρίωση.
Ο χρόνος, όπως η τεχνολογία, δεν είναι μόνο καθοριστικό γεγονός, αλλά περισσότερο ως το περιβάλλον στοιχείο μέσα στο οποίο η διαιρεμένη κοινωνία εξελίσσεται.
Ομοίως, απαιτεί τα υποκείμενα του, να είναι προσεκτικά, «ρεαλιστικά», σοβαρά και πάνω απ όλα, αφιερωμένα στην εργασία (…)
Όμως, όπως και ο καταμερισμός εργασίας, βρίσκεται πίσω και θέτει σε κίνηση το χρόνο και την τεχνολογία, είναι, μετά από όλα, ένα γνωστό κοινωνικό φαινόμενο.
Οι άνθρωποι, και το υπόλοιπο του κόσμου, συγχρονίζονται με το χρόνο και την τεχνική υλοποίηση του, αντί για το αντίστροφο.
Κεντρικό ρόλο σε αυτή την διάσταση –όπως είναι η αποξένωση– είναι η αίσθηση ότι είσαι ένας ανήμπορος θεατής».

Εάν ο Διαφωτισμός ανέπτυξε την Λογική και την «ελευθερία της γνώμης», η βιομηχανική επανάσταση γέννησε τον «ελεύθερο χρόνο», μια μοντέρνα «εφεύρεση» που προβάλλεται σαν «κατάκτηση».
Χαρακτηρίζεται ως «ελεύθερος» ο χρόνος εκείνος που υπολείπεται από την εργασία και τις λοιπές υποχρεώσεις, και που δρα κυρίως αποσυμπιεστικά για το άτομο.
Ουσιαστικά είναι ο χρόνος αποφόρτισης της συσσωρευμένης καταπίεσης όπως αυτή προέρχεται από την εργασία και τις λοιπές κοινωνικές υποχρεώσεις και πειθαρχήσεις.
H έννοια του «ελεύθερου χρόνου», άγνωστη στις αρχαϊκές κοινωνίες μέχρι και τον 18ο αι., εμφανίστηκε στον δυτικό κόσμο παρ’ ότι η προτεσταντική ηθική κυρίως, χαρακτήριζε οκνηρία καθετί που δεν ήταν χειρονακτική εργασία.
Το ίδιο ισχύει και με την «κατάκτηση» των διακοπών, που ξεκίνησε θεσμοθετημένα από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία κατά τη δεκαετία του ’30 και αφού ο καπιταλισμός έβαζε τα θεμέλια και τις βάσεις για τα τριάντα χρόνια ευφορίας(1945-1975), για την «κοινωνία της αφθονίας».
Έτσι μπορεί ο εργασιακός χρόνος να μειώθηκε από τις 12 ώρες το 1848 σε 8 το 1919 ή από τις 4.000 ετήσιες ώρες εργασίας στα τέλη του 19ου αι. στις 2.000 ώρες στα τέλη του 20ου αι., το παραγόμενο προϊόν όμως αυξήθηκε και η κατανάλωση και ο χρόνος που αντιστοιχούσε γι’ αυτήν επίσης.

Όσο η σκέψη των ανθρώπων είναι εγκλωβισμένη μέσα σε συγκεκριμένα σχήματα και καταστάσεις, με πανταχού παρούσα την εξουσία, είτε φανερά είτε υποχθόνια είναι πιο εύκολο για το Κράτος και το Κεφάλαιο να εφαρμόζει πρακτικές μαστίγιου και καρότου ή να βάζει τη φάκα μαζί με το τυρί.
Έτσι, σήμερα, πολλές από τις «κατακτήσεις» που χάνονται με ταχύτατο και άγαρμπο τρόπο (εργασιακές σχέσεις, ελεύθερος χρόνος, αργίες) μπορεί να μας εξοργίζουν, αλλά μας φανερώνουν την υφαρπαγή του ποσοτικού.
Διότι το ποιοτικό το είχαμε απολέσει από τότε που αφήσαμε τα χωριά για τις πόλεις, τη φύση για τις μηχανές, τον ήλιο και το φεγγάρι για το ρολόι.
Και εάν οι πρώιμοι άγγλοι βιομηχανικοί εργάτες δεν ήξεραν, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο και για εμάς.
Γιατί ο δικός μας χρόνος δεν μπορεί να συνεχίζει να φυλακίζεται σε ρολόγια, κουδούνια και ταχύτητα αλλά να τον βιώσουμε μέσα από τον βιορυθμό, περιοδικά και βραδέως…
Διότι με τη βραδύτητα σκέφτεσαι ενώ με την ταχύτητα απλώς καταναλώνεις/καταγράφεις και εν τέλει νιώθεις την κενότητα και την απώλεια των χρόνων που πέρασαν ανεπιστρεπτί…
anarchypress.wordpress.com

Διάδρομοι Βρυξελλών: Δεν είδε, δεν άκουσε το Γιούρογκρουπ για την ιδιωτικοποίηση του νερού

Γιώργος Βασσάλος – Βρυξέλλες
Χθες στις Βρυξέλλες εκπρόσωποι της γερμανικής καμπάνιας αλληλεγγύης στην Ελλάδα παρέδωσαν στον Τόμας Βίζερ, συντονιστή του Γιούρογκρουπ, 189 χιλιάδες υπογραφές που συλλέχθηκαν μέσα σε ένα μόλις χρόνο στη Γερμανία ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα.
Μετά από επιμονή των Γερμανών αλληλέγγυων ο Αυστριακός ευρωκράτης αναγκάστηκε να δεχτεί να παραλάβει τις υπογραφές με τον όρο ότι δε θα παρθούν φωτογραφίες, αφού το Γιούρογκρουπ είναι απλά… ένα άτυπο όργανο χωρίς επίσημο θεσμικό ρόλο και ως εκ τούτου δεν μπορεί να δέχεται αιτήματα των πολιτών.
Φυσικά παρακούσαμε.
Γιατί συμβαίνει εκτός από άτυπο το Γιούρογκρουπ να είναι και το ισχυρότερο όργανο της ΕΕ.
Κι επειδή μας είπαν να μη δημοσιεύσουμε τη φωτογραφία, είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε παρά την απαράδεκτη ποιότητά της.
Όταν υπογράφηκε το τρίτο μνημόνιο η ελληνική κυβέρνηση απέφυγε να δημοσιευτεί η συγκεκριμένη λίστα των ιδιωτικοποιήσεων στις οποίες είχε συμφωνήσει.
Λίγες μέρες μετά την ψήφιση του στη Βουλή όμως ο Γερούν Ντάισσελμπλουμ κατέθεσε τη λίστα αυτή στο ολλανδικό κοινοβούλιο ώστε να εγκριθεί κι εκεί το τρίτο μνημόνιο για την Ελλάδα:
η ΕΥΑΘ και η ΕΥΔΑΠ ήταν μέσα σ’αυτή λίστα.
Ακολουθώντας την κατά γράμμα, η ελληνική κυβέρνηση πέρασε πολυνομοσχέδιο που παραχώρησε τις ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ στο υπερταμείο ιδιωτικοποιήσεων το Σεπτέμβρη του 2016.
Ο κύριος Βίζερ όμως μας είπε ότι « δεν έχει γνώμη πάνω στο θέμα αφού από την ελληνική κυβέρνηση και διοίκηση άλλοι του λένε όχι και άλλοι ναι γιατί με την ιδιωτικοποίηση θα βελτιωθούν οι υπηρεσίες» κι ότι δε ξέρει καθόλου ποιού ιδέα ήταν η συμπερίληψη της ιδιωτικοποίησης του νερού μέσα στο τρίτο μνημόνιο.

Ο κύριος Βίζερ είναι πρόεδρος σε αυτό που ονομάζεται Euro Working Group και σύμφωνα με την ιστοσελίδα του «προετοιμάζει τις συζητήσεις των υπουργών».
Σε αυτό το σώμα οριστικοποίησε την πρώτη της συνθηκολόγηση (και παντοτινή) η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δια του εκπροσώπου της Γιώργου Χουλιαράκη.
Αν και η προσπάθεια του Γιάνη Βαρουφάκη να αποποιηθεί τις ευθύνες του ως υπουργού οικονομικών στην εν λόγω συνθηκολόγηση είναι αστεία, η περιγραφή του για το ρόλο του Βίζερ είναι τόσο ανάγλυφη όσο και πραγματική: «ο Τόμας Βίζερ, είναι ουσιαστικά ο ηγεμόνας της Ευρώπης. Ούτε ο Ντάιζελμπλουμ ούτε κανένας άλλος. Ο Τόμας Βίζερ τα τρέχει όλα.»

Είναι λοιπόν δυνατό να μην ήξερε τίποτα για την ιδιωτικοποίηση του νερού ο κ. Βίζερ;
Η απάντηση είναι σαφέστατα όχι. Ο Βίζερ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις του Ιουλίου και του Αυγούστου του 2015 και ξέρει πολύ καλά όχι μόνο τι βρίσκεται μέσα στο τρίτο μνημόνιο, αλλά και για ποιον ακριβώς λόγο βρίσκεται εκεί (στην προκειμένη για να ικανοποιηθούν οι ευρωπαίοι «παγκόσμιοι πρωταθλητές» στη διαχείριση υδάτων Veolia και Suez).

Το ότι είπε στους Γερμανούς αλληλέγγυους ότι αυτός δε μπορεί παρά να προωθήσει το αίτημα τους στην Κομισιόν απλά συνάδει με τον τρόπο διακυβέρνησης της ΕΕ: ποτέ κανείς δεν πρέπει να παίρνει την πολιτική ευθύνη για τίποτα. «Κανείς τους δεν είναι υπεύθυνος, έτσι όλοι τους είναι προστατευμένοι» όπως μας είπε σχολιάζοντας τη συνάντηση η Ίνκε Μέγιερ, μια από τις δύο γερμανίδες συνταξιούχους που «έτρεξαν» τη συλλογή υπογραφών.

Όπως οι χρηματοπιστωτικές αγορές διαχέουν τα επενδυτικά ρίσκα σε πολλούς καπιταλιστές δίνοντας τους μεγαλύτερη ευελιξία στην πάλη τους με τους εργαζόμενους για να αποσπάσουν μεγαλύτερη υπεραξία, έτσι και η μηχανή κατεδάφισης της δημοκρατίας που λέγεται ΕΕ διαχέει την πολιτική ευθύνη μέχρι να την εξαφανίσει. Η ιδιωτικοποίηση του νερού προχωρά χωρίς κανένας πολιτικός φορέας να χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει υπέρ της. Η ελληνική κυβέρνηση, η Κομισιόν, το Γιούρογκρουπ, το ΔΝΤ, η γερμανική κυβέρνηση, όλοι νίπτουν τας χείρας τους.

Ο Βίζερ δε δίστασε μάλιστα να κάνει επιδείξει κυνισμού κατά τη διάρκεια της σύντομης συνάντησής μας: « Δεν έχει πια σημασία ποιος έβαλε την ιδιωτικοποίηση του νερού μέσα στο πρόγραμμα. Σημασία έχει ποιος μπορεί να τη βγάλει από εκεί και την απάντηση δε τη γνωρίζω». Αυτό που μας έλεγε στην ουσία ήταν: « τι το ψάχνετε ; ούτως ή άλλως δε μπορείτε να κάνετε τίποτα ».

Ρωτήσαμε τους Γερμανούς φίλους πώς τους ήρθε η ιδέα να ξεκινήσουν την καμπάνια αυτή ειδικά για την Ελλάδα, ενώ υπάρχει ήδη η «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών» που καλεί την ΕΕ να σταματήσει να προωθεί την ιδιωτικοποίηση του νερού.
Η πρωτοβουλία αυτή έχει συγκεντρώσει 1,9 εκατομμύρια υπογραφές και η ΕΕ τη γράφει στα παλιά της τα παπούτσια σε αντίθεση με την ίδια τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Μας είπαν ότι κάποτε σε ένα συνέδριο στο Βερολίνο μίλησε η Μαριάνα Γρηγοράσκου από το σωματείο της ΕΥΑΘ κι εξήγησε πώς η ΕΕ επιβάλει την ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα. Τότε αισθάνθηκαν ότι ίσως αυτοί από τη Γερμανία να μπορούν να βοηθήσουν ώστε να λογοδοτήσει κάποιος κι έτσι να συνεχιστεί και με τη μορφή αυτή ο αγώνας κατά της ιδιωτικοποίησης σε όλη την Ευρώπη.

Το νερό στο Βερολίνο είχε ιδιωτικοποιηθεί για 12 χρόνια. Οι τιμές για τους καταναλωτές αυξήθηκαν κατά 30% και δύο χιλιάδες εργαζόμενοι απολύθηκαν. Κάποια στιγμή το μυστικό συμβόλαιο παραχώρησης στo γαλλο-γερμανικό κονσόρτσιουμ Veolia-RWE διέρρευσε και διαβάστηκε μέσα σε κεντρικό θέατρο του Βερολίνου. Έδινε το δικαίωμα στις εταιρείες να επιδιώξουν μέχρι 100% κέρδος. Το τεράστιο κύμα αντίδρασης που προκλήθηκε κατέληξε σε τοπικό δημοψήφισμα το 2011 και επαναφορά της διαχείρισης στο δήμο το 2013.
Πολλές πόλεις στην Ισπανία βρίσκονται τώρα σε ανάλογες διαδικασίες δημόσιας ανάκτησης του νερού, ενώ μετά από διαδηλώσεις της τάξεως των τρακοσίων χιλιάδων στην Ιρλανδία το κοινοβούλιο έχει αποφασίσει τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Στη Θεσσαλονίκη το οργάνωσαν μόνοι τους οι πολίτες και τα κινήματα και 213.508 άνθρωποι ψήφισαν να μη προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ τους πρόδωσε φυσικά και αυτούς.

Πολλές ακόμα προδοσίες θα πρέπει να οργανωθούν ώστε η ιδιωτικοποίηση του νερού να περάσει. Αυτό που δεν έχουν αντιληφθεί ο κύριος Βίζερ και οι ντόπιοι εντολοδόχοι που διαχέουν την πολιτική ευθύνη για να μοιράζονται την εξουσία είναι ότι κάθε τους ενέργεια σπρώχνει τα εκατομμύρια των ανθρώπων που κινητοποιούνται για δημόσιο νερό σε όλη την Ευρώπη να στραφούν συνολικά εναντίον του καφκικού ευρω-ενωσιακού οικοδομήματος.
info-war.gr

"Φορολογήστε και αυτή τη σάρκα μας ακόμα"

φόροι,

φόροι,

φόροι - άμεσοι και έμμεσοι - που χρόνια τώρα μας τους φορτώνετε "εις την πτωχήν μας ράχη" όλοι - και σεις και οι προηγούμενοι με τα μνημόνιά σας και τα μέτρα σας, που μας έχουν βάλει στην κρεατομηχανή της εξαθλίωσης.
Τα είχε πει ο μεγάλος Γεώργιος Σουρής, χρόνια και χρόνια πριν: 

"Φορολογήστε και αυτή τη σάρκα μας ακόμα"!
Α, να μην ξεχάσουμε: Να χαιρόμαστε και το αφορολόγητο που έρχεται!
"Οι φόροι" λοιπόν και τότε και τώρα - τίποτα δεν άλλαξε
Βάλετε φόρους, βάλετε εις την πτωχήν μας ράχη,
ποτίστε με το αίμα μας την άρρωστη πατρίδα
σεις το κρασί και τον καπνό που πίνετε μονάχοι
κι εμείς να σας κοιτάζομε με μάτι σαν γαρίδα
Βαριά φορολογήσετε και το νερό που τρέχει
βάλετε φόρους, βάλετε, η πλάτη μας αντέχει.
Ο,τι καλό κι αν έχουμε επάνω σας ας μείνει
στα πρόσωπά μας ας χυθεί του μαρασμού το χρώμα
μ’ εμάς το ισοζύγιο του έθνους μας ας γίνει
φορολογήστε και αυτή τη σάρκα μας ακόμα
του σώματός μας κόβετε καμιά παχιά λωρίδα
και τρώγετέ την λαίμαργα μαζί με την πατρίδα.
Ο,τι κι αν τρώγουν οι πτωχοί το έθνος ας τα τρώγει
ό,τι κι αν πίνουν οι πτωχοί το έθνος ας τα πίνει
χορταίνετε σαν Λούκουλοι μ’ εμάς το σκυλολόγι
κι εμείς θα σας γνωρίζουμε γι’ αυτό ευγνωμοσύνη.
Τέτοιοι χωριάτες που ‘μαστε αντέχουμε εις όλα
Πρέπει να είναι οι πολλοί πτωχοί και πεινασμένοι
και οι ολίγοι πάντοτε να βρίσκονται χορτάτοι
Πρέπει να στέκουν οι πολλοί στα σπίτια των κλεισμένοι
και οι ολίγοι να πηδούν επάνω στο παλάτι
Πρέπει ο κόσμος ο πολύς να δέχεται τα βάρη
κι ο λιγοστός επάνω του κανένα να μην πάρει.
Μ’ αυτόν τον νόμον έζησε ο κόσμος και θα ζήσει
τη δύναμή του προσκυνά η κάθε κοινωνία
Δεν ημπορεί καθένας μας βεβαίως να πλουτίσει
γιατί του κόσμου έπειτα χαλά η αρμονία
Φτώχεια και πλούτος – ζήτημα του καθενός αιώνος:
Ιδού το τέλος κι η αρχή του φοβερού αγώνος
Λοιπόν κανένας πρόστυχος κεφάλι μη σηκώσει
για τόσα νομοσχέδια μη βγάλει τσιμουδιά
Εις της πατρίδας τον βωμόν το αίμα του ας δώσει
χωρίς ν’ αφήσει στεναγμόν η μαύρη του καρδιά
Κι αν τώρα πάλι έπεσεν επάνω του ο κλήρος
Πρέπει και πάλι να φανεί γενναίος – μάρτυς – ήρως
και ούτε τόσον εύκολα τινάζουμε τα κώλα.

ntina

Σε σχολείο της Σουηδίας διδάσκουν τις "16 Συνήθειες του Μυαλού"

Σοφία Αντερά, Ουρανία Μπούγα

Η συνήθεια είναι ένα καλώδιο, υφαίνουμε ένα κομμάτι της κλωστής της κάθε μέρα και στο τέλος δεν μπορούμε να την κόψουμε.

Horace Mann

American Educator

1796-1859[9]

Οι «Συνήθειες του Μυαλού» είναι 16 συμπεριφορές, που χαρακτηρίζουν έξυπνους και διακεκριμένους ανθρώπους. Εκπαιδευτικοί ερευνητές, υπό την καθοδήγηση του Arthur L. Costa, όρισαν τις «Συνήθειες του Μυαλού» ως δεξιότητες που σχετίζονται άμεσα με τη ζωή και είναι απαραίτητες για την επίλυση προβλημάτων και την αποτελεσματική συμμετοχή στην κοινωνία. Προάγουν το στρατηγικό συλλογισμό, την οξυδέρκεια και διορατικότητα, την επιμονή και αποφασιστικότητα, τη δημιουργικότητα και την ανάπτυξη ποικίλων δεξιοτήτων. Η κατανόηση και η εφαρμογή των 16 «Συνηθειών του Μυαλού» παρέχουν στα άτομα ικανότητες για να αντιμετωπίσουν καθημερινές καταστάσεις της ζωής, να ανταποκριθούν σε κοινωνικές περιστάσεις και να κινηθούν με τρόπο που θα φέρει θετικά αποτελέσματα σε κάθε προσπάθεια τους (Arthur L. Costa and Bena Kallick, 2000)[10].

Στο σχολείο της Gottsunda(στη Σουηδία) οι Συνήθειες του Μυαλού είναι μια προσφιλής μέθοδος στους μαθητές/τριες. Τα παιδιά, όπως και κάθε άνθρωπος, δοκιμάζοντας τις διάφορες συνήθειες, εντοπίζουν εκείνη που είτε υποσυνείδητα εφάρμοζαν ως τώρα, είτε ταιριάζει στον τρόπο σκέψης και λήψης αποφάσεών τους. Επιπροσθέτως, γνωρίζοντας 16 συνήθειες αναπτύσσουν εφεδρικές στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων, για να αντιμετωπίζουν προβλήματα, διλήμματα και καταστάσεις που απαιτούν αποφάσεις.

Μέσα από τις 16 «Συνήθειες του Μυαλού» και τη διδασκαλία τους στο σχολείο της Gottsunda οι εκπαιδευτικοί προσδοκούν να εφοδιάσουν τους μαθητές/τριες με στρατηγικές που έχουν αποδειχθεί βοηθητικές και να ενισχύσουν την ανάπτυξη ικανοτήτων που θα τους θα επιφέρουν θετικά αποτελέσματα στην προσαρμογή τους στο κοινωνικό σύνολο.

Συνοπτικά οι 16 «Συνήθειες του Μυαλού» είναι οι εξής:

1.Επιμονή:

Η έννοια της επιμονής προσεγγίζεται ως την ικανότητα παραμονής σε μια προβληματική κατάσταση και την εφαρμογή διαφόρων στρατηγικών μέχρι την επίτευξη της επίλυσης της. Συχνά οι μαθητές/τριες σταματούν την προσπάθεια καθώς θεωρούν ότι «δεν μπορούν να το κάνουν». Η επιμονή επιφέρει την δοκιμαστική εφαρμογή και άλλων στρατηγικών μέχρι την επίλυση. Επίσης, ενισχύει την ικανότητα ανάλυσης μια κατάστασης και την ανάπτυξη μιας δομής για την αντιμετώπιση της.

2.Διαχείριση παρορμητικότητας:

Είναι με άλλα λόγια η σκέψη πριν τη δράση, η κατανόηση του προβλήματος, των δεδομένων και των κατευθύνσεων που αυτό μπορεί να πάρει. Η συλλογή πληροφοριών και η δημιουργία πλάνου δράσης είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει αυτή η συνήθεια. Όσο αφορά τους μαθητές/τριες τους δίνει το χρόνο να προσεγγίσουν τις εναλλακτικές επιλογές, να κρίνουν και να οργανωθούν. Προάγει την κατανόηση της κατάστασης πριν την αναζήτηση της λύσης της.

3.Ακρόαση με κατανόηση και ενσυναίσθηση:

Πολλοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η ακρόαση με κατανόηση και ενσυναίσθηση αποτελεί χαρακτηριστικό των πολύ έξυπνων ανθρώπων.

Η συγκεκριμένη συνήθεια συνδυάζει την ακρόαση των όσων ο ομιλητής λέει και την κατανόηση των αιτίων, για τα οποία αυτά ειπώθηκαν, καθώς και των ιδεών που συνειδητά ή υποσυνείδητα ο ομιλητής προσπαθεί να μεταδώσει. Είναι αυτό που ο Piaget ονομάζει «ξεπέρασμα του εγωκεντρισμού» ("overcoming ego-centrism) και αναπτύσσει στα παιδιά την κριτική σκέψη, μειώνει την επίδραση των προκαταλήψεων και στερεοτύπων, ενισχύει την βαθύτερη και πληρέστερη γνώση του υπό συζήτηση θέματος και δίνει σαφή εικόνα των απόψεων και του τρόπου σκέψης του ομιλητή. Η συνήθεια αυτή μπορεί να καταστήσει οποιαδήποτε συζήτηση εκπαιδευτική διαδικασία και την εκπαιδευτική διαδικασία πολύ πιο αποτελεσματική.

4.Ευέλικτη σκέψη:

Η προσαρμοστικότητα της σκέψης και η πλαστικότητα του ανθρώπινου μυαλού είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του είδους μας.

Στη συνήθεια αυτή ανήκει και η ταυτόχρονη επεξεργασία πληροφοριών αλλά και η αλλαγή της πορείας της σκέψης, όταν προκύπτουν νέα δεδομένα.

Δυστυχώς, πολλοί μαθητές/τριες δυσκολεύονται να προσεγγίσουν ένα θέμα από διαφορετική προοπτική ή να κατανοήσουν και να δεχτούν την ύπαρξη και χρησιμότητα μιας εναλλακτικής.

Παρόλα αυτά η ικανότητα να αφήνουμε την υποκειμενικότητα μας και να βλέπουμε τα πράγματα από διαφορετική οπτική, αυτό που ο Piaget ονομάζει allocentrism, είναι απαραίτητη για την καθημερινή μας ζωή και αυξάνει τις πιθανότητες κατάληξης σε θετικό αποτέλεσμα

5.Σκέψη για τη σκέψη (μεταγνώση):

Πρόκειται για μια εσωτερική συζήτηση, μια ανασκόπηση της πορείας μέσω της οποίας έφτασε κάποιος σε κάποιο συμπέρασμα, έλυσε ένα πρόβλημα ή πήρε μια απόφαση.

Η ανασκόπηση αυτή συνήθως συνοδεύεται από κριτική αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμό της διαδικασίας που ακολουθήθηκε ώστε να χρησιμοποιηθεί ανανεωμένη και πιο αποτελεσματική την επόμενη φορά.

Η συνήθεια αυτή συμπεριλαμβάνει την γνώση των συναισθημάτων και των ιδεών αλλά και την πρόβλεψη των επιπτώσεων αυτών σε μια κατάσταση ή απόφαση.

Ο σχεδιασμός και η αξιολόγηση μια στρατηγικής, ο καθορισμός των βημάτων και των στοιχείων που αυτός χρειάζεται για αν είναι αποτελεσματικός φαίνεται πως είναι μια διαδικασία που ακόμα και ενήλικες δεν έχουν πετύχει (Whimbey, A. and Whimbey L. S. (1975). New York: Lawrence Erlbaum, Associates)[11]. Για τους μαθητές/τριες όμως οι μεταγνωστική σκέψη είναι απαραίτητη καθώς ενισχύουν την ανάπτυξη της αυτογνωσίας και εφαρμογής της κατάλληλης στρατηγικής και αντιστρόφως.

6.Προσπάθεια για ακρίβεια: Η προσπάθεια για ακρίβεια και τελειότητα συχνά ωθεί τους ανθρώπους σε έλεγχο, αξιολόγηση και αλλαγή προς το καλύτερο. Για αυτό το λόγο και είναι σημαντική ικανότητα για τους μαθητές/τριες. Μεταφέρει το ενδιαφέρον από την εκτέλεση μιας εργασίας στην δημιουργία κάτι ολοκληρωμένου και συντελεί σε καλύτερα αποτελέσματα και πιο επίμονους ανθρώπους, με υψηλότερους στόχους.

7.Διερώτηση: Η επιλογή του κατάλληλου ερωτήματος αποτελεί  συνήθη δυσκολία τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Ο διαχωρισμός των δεδομένων και των στοιχείων που λείπουν και  η διατύπωση του σωστού ερωτήματος που θα οδηγήσει στα στοιχεία αυτά είναι ο ορισμός της συνήθειας της διερώτησης. Τα παιδιά σπανίως μπαίνουν στη διαδικασία αυτή και για αυτό καταλήγουν να αναζητούν στοιχεία που δεν χρειάζονται.  Η κατάκτηση της συνήθειας αυτής είναι η αρχή για το σχεδιασμό πορείας προς την επίλυση ενός προβλήματος.

8.Εφαρμογή προϋπάρχουσας γνώση σε νέες καταστάσεις:

Η συνήθεια αυτή περιλαμβάνει την αναζήτηση προηγούμενης γνώσης, την αξιολόγηση της ως χρήσιμή ή μη στη συγκεκριμένη περίσταση και έπειτα την εφαρμογή της.

Δυστυχώς πολλοί μαθητές/τριες συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα και καταστάσεις σαν να είναι η πρώτη φορά αν και προσφάτους έχουν ασχοληθεί με σχεδόν ίδια.

Η ικανότητα να μάθουν από προηγούμενες εμπειρίες και να ξαναχρησιμοποιήσουν τη γνώση αυτή είναι βασική μέθοδος ανάπτυξης τόσο στη σχολείο όσο και στην καθημερινότητα.

9.Σκέψη και επικοινωνία με σαφήνεια και ακρίβεια:

Πρόκειται για την ικανότητα να εκφράζεται κάποιος με σαφήνεια, χρησιμοποιώντας δόκιμους όρους, παραδείγματα και δίνοντας εξηγήσεις όπου αυτό χρειάζεται. Τόσο στο γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο η αποφυγή γενικεύσεων, διαστρεβλώσεων και παραλείψεων χαρακτηρίζει μια καθαρή σκέψη η οποία είναι αποτέλεσμα ολοκληρωμένης άποψης, που έχει υποστεί κριτική επεξεργασία. Η απουσία ακρίβειας στο λόγο των μαθητών/τριών είναι ένδειξη επιφανειακής κατανόησης και απόψεων χωρίς βάσεις.

10.Συλλογή δεδομένων με όλες τις αισθήσεις:

Οι περισσότερες πληροφορίες που συλλέγουμε προέρχονται από τις αισθήσεις και είναι αυτές που κινητοποιούν τη λειτουργία του εγκεφάλου. Δυστυχώς πολλοί μαθητές/τριες αρκούνται σε περιγραφές και δεν τολμούν να «δοκιμάσουν με τις αισθήσεις», να συμμετάσχουν σε καταστάσεις, γεγονός που περιορίζει κατά πολύ τα ερεθίσματα τους.

11.Δημιουργία, φαντασία, καινοτομία:

Η δημιουργικότητα δεν βρίσκεται στα γονίδια. Είναι μια διαρκής προσπάθεια για βελτίωση, εύρεση εναλλακτικής και μια άρνηση συμβιβασμού με την αποτυχία. Οι δημιουργικοί άνθρωποι συνήθως έχουν εσωτερικά κίνητρα και ανοιχτούς ορίζοντες, καθώς αφήνουν τα έργα τους ανοιχτά σε κριτικές των άλλων.

12.Αντιμετωπίζοντας καταστάσεις με δέος και ενδιαφέρον:

Το ενδιαφέρον για τον κόσμο γύρω μας αποτελεί το αρχικό κίνητρο για την γνώση και το «κυνήγι» της. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας είναι «κλειστοί» στο ζήτημα της περαιτέρω μάθησης και θεωρούν συχνά τη γνώση άχρηστη. Η πιο χρήσιμη όμως γνώση προέρχεται με προσωπική αναζήτηση σε θέματα που προκαλούν δέος και ενδιαφέρον και η αναζήτηση αυτή συνοδεύεται από ευχαρίστηση. Το δέος αυτό μπορεί να αποτελέσει βασικό κίνητρο στην εκπαιδευτική διαδικασία.

13.Αναλαμβάνοντας ρίσκα με υπευθυνότητα:

Πρόκειται για εκείνη την πλευρά του ανθρώπινου χαρακτήρα που δύσκολα συμβιβάζεται και επιθυμεί να αλλάξει τις καταστάσεις χωρίς να φοβάται την αποτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος. Σαφώς τα ρίσκα αυτά πρέπει να αξίζουν και να μην γίνονται χωρίς προηγούμενη σκέψη, ενώ και η εκτίμηση των εμποδίων είναι απαραίτητη.

Η ανάπτυξη μιας τέτοιας συνήθειας από πλευράς των μαθητών/τριών είναι ευεργετικής σημασίας τόσο για την κριτική τους σκέψης όσο και για τη δημιουργικότητα και τη γενικότερη επιτυχία τους.

14.Αίσθηση χιούμορ:

Η αίσθηση του χιούμορ είναι γνωστή ένδειξη εξυπνάδας.

Δείχνει ανθρώπους που έχουν δυνατότητα να κάνουν συσχετίσεις, προβλέψεις και να αλλάζουν τις αναλογίες για αν προκαλέσουν γέλιο. Το χιούμορ έχει θετικές επιδράσεις στην ψυχολογία των ανθρώπων, απελευθερώνει τη δημιουργικότητα και αποτελεί μέσο κοινωνικοποίησης αλλά και επικοινωνίας.

Η δυνατότητα να κατανοούμε ποτέ μια κατάσταση είναι πραγματικά αστεία είναι σημαντική, ειδικά για τα παιδιά που συχνά κάνουν χιούμορ με στοιχεία όπως η διαφορετικότητα και οι δυσκολίες των άλλων. Το δημιουργικό χιούμορ αντιθέτως βοηθά να αναγνωρίζουμε τις εναλλακτικές.

15.Αμοιβαία σκέψη: Πρόκειται για την εργασία σε ομάδες, την ανάπτυξη της συνεργατικότητας και του αισθήματος της αμοιβαιότητας

 Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό και λειτουργεί καλύτερα και αποτελεσματικότερα, όταν συνεργάζεται με τους υπολοίπους, καθώς κανείς δεν έχει πάντα όλες εκείνες τις πληροφορίες για να κρίνει μια κατάσταση.

Η συνεργασία απαιτεί δικαιολόγηση των απόψεων, εναλλαγή των οπτικών γωνιών, κατανόηση και ενσυναίσθηση, ενώ και η αποδοχή μιας απόφασης με την οποία κάποιο μέλος δεν είναι σύμφωνο αποτελεί ένα δύσκολο στοιχείο της διαδικασίας αυτής.

Παρόλα αυτά, οι μαθητές/τριες σε καταστάσεις ομαδικής εργασίας αναπτύσσουν την κοινωνικότητα τους και τον αλτρουισμό, ανταλλάσουν απόψεις, μαθαίνουν να ακούν τους άλλους και να υποχωρούν για το καλό του συνόλου, συμμορφώνονται με κανόνες και τέλος ενισχύουν τις διοικητικές τους ικανότητες. Τα παιδιά πρέπει να μυούνται στην ομαδική εργασία, διότι μια τέτοια κατάσταση έχει ποικίλα οφέλη για αυτά και είναι πολύ κοντά σε αρκετά ρεαλιστικά περιβάλλοντα εργασίας.

16.Με ανοιχτούς ορίζοντες προς τη συνεχιζόμενη μάθηση:

Η συνήθεια αυτή αναδεικνύει την αξία της συνεχιζόμενης δια βίου μάθησης.

Οι άνθρωποι, που την κατέχουν, είναι ανοικτοί σε νέα γνώση,  περήφανοι και ταπεινοί ταυτόχρονα να παραδεχθούν ότι δεν ξέρουν κάτι. Η επιλογή νέων στόχων και η επεξεργασία ποικίλων πληροφοριών ή η εφαρμογή διαφόρων στρατηγικών χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους αυτούς.

Οι μαθητές/τριες μας πρέπει να αναγνωρίζουν την αξία της συνεχιζόμενης μάθησης, η οποία θα τους καθιστά ικανούς να παραμένουν ενεργά και παραγωγικά μέλη της κοινωνίας, ειδικά στις συνεχώς αναπτυσσόμενες κοινωνίες, που ζούμε σήμερα[12].

 (απόσπασμα από τη  μελέτη περίπτωσης δύο δημοτικών σχολείων στην Σουηδία, Πτυχιακή Εργασία για το ΑΠΘ/ΠΤΔΕ)

 Διαβάστε ολόκληρη την πολύ ενδιαφέρουσα εργασία στον παρακάτω σύνδεσμο.

http://paroutsas.jmc.gr/swed/gottsund.htm

Ο σύνδεσμος του σχολείου είναι εδώ

enallaktikos.gr