Έτος 1815 – το ηφαίστειο Tamboro εκρήγνυται και παγώνει τον πλανήτη

Έτος 1815 – το ηφαίστειο Tamboro εκρήγνυται και παγώνει τον πλανήτη,καθώς η ηφαιστειακή τέφρα που εκλύθηκε σκέπασε ακόμα και τον ουρανό της Ευρώπης.

Μια έκρηξη ηφαιστείου στην Ισλανδία τον Απρίλιο του 2010 έβαλε τον µισό πλανήτη σε πρωτόγνωρη κατάσταση: εκλύθηκε τόση ηφαιστειακή τέφρα που σκέπασε για λίγο τον ουρανό της Ευρώπης, ενώ έκλεισαν οι αεροδιάδροµοι κυρίως στη Βορειοδυτική Ευρώπη αναστατώνοντας ταξιδιώτες και μεταφορές προϊόντων.
Είναι ό,τι πιο κοντινό στις ηµέρες µας προκειµένου να οριστεί ως µέτρο για την τροµακτική σε ένταση, σε έκταση αλλά και σε απώλειες και επιπτώσεις η έκρηξη του ηφαιστείου Tamboro στη νήσο Σουµπάβα της Ινδονησίας τον Απρίλιο του 1815 που εξαφάνισε το εκεί µικρό βασίλειο.

Το όρος Tambora ή Tamboro είναι ένα ενεργό στρωματοηφαίστειο και η υψηλότερη κορυφή του νησιού της Ινδονησίας Σουμπάουα, με ύψος 2.722 μέτρα.
Η Σουμπάουα πλαισιώνεται τόσο στο βορά,όσο και στο νότο από ωκεάνιο φλοιό και το Ταμπόρα σχηματίστηκε από την ενεργή ζώνη υποβύθισης κάτω από αυτό.
Αυτό ανύψωσε το Ταμπόρα σε ύψος μέχρι 4.300 μέτρων,καθιστώντας το στο παρελθόν μια από τις ψηλότερες κορυφές του αρχιπελάγους της Ινδονησίας. 

Τα µεγέθη συγκλονίζουν: 52.000 φορές ισχυρότερη από την ατοµική βόµβα της Χιροσίµα, ενώ και µόνο ο αριθμός των 70.000 νεκρών σοκάρει.
Άμεσα βρήκαν τον θάνατο 11.000-12.000.
Της συγκλονιστικής έκρηξης ακολούθησε ένας άλλος εφιάλτης, το «έτος χωρίς καλοκαίρι» το 1816.
Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από τις πρωτόγνωρες κλιματικές συνθήκες σε ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη ήταν τέτοια που άλλαξε εντελώς τους ρυθμούς στο ρολόι της Γης.
Σημειώθηκα κλιματικές διαταραχές για τρία χρόνια, κάθετη πτώση θερμοκρασίας το έτος 1816, που οδήγησε σε αφανισμό των πληθυσμών και των καλλιεργειών  σε σε πολλές περιοχές, ενώ άλλαξαν οι ζωές χιλιάδων ατόμων που εξαναγκάστηκαν σε μετανάστευση.
Από τα 980.000.000 πληθυσμό που υπολογίζεται ότι είχε η Γη το πρώτο μισό του 19ου αιώνα,σχεδόν ο μισός στο βόρειο ημισφαίριο είδε τη Γη να χάνεται κάτω από τα πόδια του από τη στιγμή που η ηφαιστειακή τέφρα του Ταµπόρο εκτινάχθηκε στη στρατόσφαιρα,ενώ οι σημερινές εκτιμήσεις ανεβάζουν τους νεκρούς σε 200.000 συνολικά από τις µμακροπρόθεσμες επιπτώσεις του κατακλυσμιαίου φαινομένου.
Όπως αναφέρεται,το ηφαίστειο εξερράγη σε µια περίοδο µε ασυνήθιστα χαμηλή ηλιακή δραστηριότητα, ενώ παράλληλα τα πυκνά σύννεφα σκόνης σκέπασαν τον ήλιο.
Οι ακτίνες του ήλιου δύσκολα έφταναν στη γη, η θερμοκρασία  έπεσε βυθίζοντας τον κόσμο σε έναν μακρύ χειμώνα.

Έτος χωρίς καλοκαίρι, επίσης χρονιά χωρίς καλοκαίρι, χαρακτηρίστηκε η χρονιά 1816, που ακολούθησε την έκρηξη του όρους Tamboro που σημειώθηκε το 1815, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον ηφαιστειακό χειμώνα μέσα στο καλοκαίρι του 1816. Συνέπεια η παγκόσμια θερμοκρασία να μειωθεί κατά 0,4 – 0,7°C.
Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρχει έλλειψη τροφής σε όλο το βόρειο ημισφαίριο.

Μια πυκνή ομίχλη διαχύθηκε στον ουρανό που δεν έλεγε να σκορπίσει.
Καλλιέργειες καταστράφηκαν, ζώα θανατώθηκαν,ότι περισώθηκε ήταν απλησίαστο οικονομικά για πάρα πολύ κόσμο.
Οι τιμές των σιταριών, του κρέατος,των λαχανικών, του βουτύρου, του γάλακτος και του αλευριού στη Βόρεια Αμερική πολλαπλασιάστηκαν.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι καλλιέργειες στο Μέιν των ΗΠΑ καταστράφηκαν από παγετό τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο τσακίζοντας το ηθικό πολλών αγροτών που έσπευσαν μαζικά να βρουν καλύτερη τύχη στα δυτικά.
Και βέβαια ούτε η Ευρώπη έμεινε αλώβητη – τα προβλήματα και εδώ ήταν έντονα.
Ποτάμια  πλημμύρισαν, στη Γερμανία και στη Γαλλία επλήγησαν οι αμπελώνες και μεγάλες εκτάσεις µε καλαμπόκι.
Ξέσπασαν εξεγέρσεις για τα τρόφιμα, στη Βρετανία και στη Γαλλία λεηλατήθηκαν αποθήκες σιτηρών.
Πολλοί Ουαλοί και Ιρλανδοί εγκατέλειψαν τις εστίες τους.
Ο λιμός  και η επιδημία τύφου που ενέσκηψε σκότωσε 200.000 Ευρωπαίους.
92.000 πέθαναν κυρίως από την πείνα, τις πλημμύρες και το δριμύ ψύχος στην Άπω Ανατολή, ενώ επιδημία χολέρας ξέσπασε στην Ινδία.
Το φως του ήλιου εκείνη την περίοδο καταγράφηκε ως κοκκινωπό, οι ηλιακές κηλίδες ήταν ορατές δια γυμνού οφθαλμού , ενώ στην Ιταλία είδαν κόκκινο χιόνι!
Η παγκοσμιότητα του φαινομένου-έκρηξη,μακρύς χειμώνας- επηρέασε ακόμα και τη σκέψη και τη δημιουργία καλλιτεχνών, συγγραφέων και επιστημόνων.
Λέγεται ότι τα εντυπωσιακά , κατά τα άλλα ,ηλιοβασιλέματα εκείνης της περιόδου , λόγω της τέφρας , αποτυπώθηκαν και στις τοπιογραφίες του Βρετανού ζωγράφου J. M. W. Turner

Το ηφαίστειο Ταµπόρα παραμένει  ενεργό και είχε φτάσει σε ύψος ως και 4.300 μέτρα, ενώ τώρα είναι 2.722 μέτρα.
Και για όσους αναρωτιούνται,όχι,η έκρηξη δεν ήταν ξαφνική.
Είχαν προηγηθεί και άλλες σε διάστημα  τριών χρόνων.
Ωστόσο έχει χαρακτηριστεί η μεγαλύτερη, η ισχυρότερη και η πιο θανατηφόρα καταγεγραμμένη από την Εποχή των Παγετώνων και ελάχιστα είναι τα στοιχεία που έχουμε για αυτή ,όπως ακριβώς και για την εξίσου τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
Ο εκκωφαντικός ήχος,όχι όμως τόσο ισχυρός όσο του Κρακατόα το 1883,ακούστηκε μέχρι τη Σουμάτρα ,2000 χιλιόμετρα μακρύτερα,ενώ ηφαιστειακή τέφρα παρατηρήθηκε τόσο μακριά όσο το Βόρνεο, η Ιάβα και οι Μολούκες.

Η τρομερή έκρηξη σε αριθμούς
Έχει υπολογιστεί ότι ο δείκτης μεγέθους της ηφαιστειακής έκρηξης (VEI – Volcanic Explosivity Index) ήταν ίσος με 7 , με μέγιστο της κλίμακας το 8
52.000 φορές ισχυρότερη έκρηξη από την ατομική βόμβα της Χιροσίμα, τέσσερις φορές ισχυρότερη από εκείνη του Κρακατόα το 1883.
Πάνω από 2.000 χιλιόμετρα μακρύτερα ακούστηκε.
70.000 τα θύματα,που φτάνουν στις 200.000 σύμφωνα με νεώτερες εκτιμήσεις
Περίπου 60 μεγάτονοι θειούχων αερίων απελευθερώθηκαν στη στρατόσφαιρα, σε ύψος σχεδόν 45 χιλιομέτρων.
140 γιγάτονοι μάγματος εκτινάχτηκαν, ισοδύναμο με περίπου 50 κυβικά μέτρα συμπαγούς βράχου.
Έφερε το ψυχρότερο έτος του 19ου αιώνα και ένα από τα πιο κρύα της Ιστορίας.
Χιονοπτώσεις αναφέρθηκαν μέχρι και στην Ταϊβάν με το τροπικό κλίμα

Μια συγκλονιστική ανακάλυψη
Μετά από πολλά χρόνια έγινε μια συγκλονιστική ανακάλυψη.
Αποκαλύφθηκε στο νησί η “Πομπηία της Ανατολής”.
Ερευνητές ανέσκαψαν μια θαμμένη πόλη που φιλοξενούσε 10.000 κατοίκους.
Μέσα σε ένα στρώμα λάβας και στάχτης που χρονολογείται από την εποχή της έκρηξης ήρθαν στο φως,εκτός των άλλων,τα ερείπια ενός αχυρένιου σπιτιού, αγγεία,μπρούντζινα αντικείμενα , καθώς και τα απανθρακωμένα σώματα δύο ανθρώπων.
Τραγικό όμως ήταν το ότι οι περισσότεροι θάνατοι συνέβησαν, μήνες μετά,από την πείνα και τις επιδημίες.

Κατά τη διάρκεια μιας ανασκαφής το 2004, μια ομάδα αρχαιολόγων ανακάλυψε ένα πολιτισμό που παρέμενε θαμμένος από την έκρηξη του 1815.
Είχε διατηρηθεί ανέπαφος κάτω από 3 μέτρα πυροκλαστικών ροών.
Στο χώρο, που ονομάστηκε η Πομπηία της Ανατολής, τα αντικείμενα διατηρήθηκαν στις θέσεις που είχαν το 1815.
Η πόλη φιλοξενούσε 10.000 κατοίκους.