Karl Popper- Οι «τρεις κόσμοι» του μεγάλου φιλοσόφου του 20ού αιώνα

Karl Popper -“Στη ζωή υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων: οι αισιόδοξοι και οι απαισιόδοξοι. 

Οι απαισιόδοξοι έχουν συνήθως δίκιο.
Αν όμως η ανθρωπότητα έφτασε ως εδώ, αυτό το χρωστάει στους αισιόδοξους”
Οι «τρεις κόσμοι» του Πόπερ είναι:
Ο κόσμος των υλικών αντικειμένων.
Ο κόσμος υποκειμενικών σκέψεων και συναισθημάτων.
Ο κόσμος των αντικειμενικών οντοτήτων
Ο κόσμος αυτός υφίσταται ανεξάρτητα από τους υποκειμενικούς φορείς που τον δημιούργησαν και από εκείνους που τον αντιλαμβάνονται.
Ο Karl Popper θα εντάξει την επιστημονική του μεθοδολογία σε ένα ευρύτερο μεταφυσικό σχήμα που συνδέεται με την εξελικτική επιστημολογία και την θεωρία των “τριών κόσμων”.
Σύμφωνα με τον Karl Popper ο επιστήμονας όπως και ένας έμβιος οργανισμός καλείται να λύσει κάποιο πρόβλημα.
Ως επιλύτης προβλημάτων, κάθε έμβιος οργανισμός κατέχει γνώση
Μπορεί να μαθαίνει από τα λάθη του, από τις ματαιωμένες προσδοκίες του δημιουργώντας νέες «θεωρίες».
Μπορεί, όμως, και να μην μάθει και να πεθάνει με το λάθος του.
Η αναίρεση του λάθους παίρνει τη μορφή εξάλειψης του ίδιου του φορέα δράσης, του ίδιου του γνωστικού υποκειμένου.
Το περιβάλλον αναιρεί την αφετηριακή «υπόθεση» εξαλείφοντας τον φορέα.
Ο άνθρωπος, όμως, μπορεί να αυτονομεί τις υποθέσεις του με την χρήση της γλώσσας.
Διατυπώνει μια θεωρία ή μια πρόθεση γλωσσικά και την συζητάει, με σκοπό να κάνει μια ορθολογική επιλογή της καταλληλότερης λύσης στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει.
Είναι σαν να λέει “Ας πεθάνουν μια θεωρία στη θέση μου”.
Η κριτική έρχεται να αντικαταστήσει την εξάλειψη δια της καταστροφής
Ο Karl Popper (28 Ιουλίου 1902 – 17 Σεπτεμβρίου 1994) Αυστριακός φιλόσοφος από τους σημαντικότερους του 20ού αιώνα, ο οποίος άσκησε μεγάλη επιρροή στην πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία.
Γεννήθηκε και σπούδασε στη Βιέννη, αλλά εγκαταστάθηκε στην Αγγλία το 1946 όπου πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του.

Υστερόγραφο:

Ο Μαύρος Κύκνος είναι μια θεωρία που παρουσιάστηκε από τον μελετητή και δοκιμιογράφο Nassim Nicholas Taleb στα βιβλία του:
- Στην πλάνη του τυχαίου (2004) και
- Ο Μαύρος Κύκνος (2007- επανέκδοση με προσθήκες το 2010). 
Ο «Μαύρος Κύκνος» του Taleb δεν πρέπει να συγχέεται με την αντίστοιχη φιλοσοφική έκφραση που αναφέρεται κυρίως από τον Karl Raimund Popper και τη θεωρία του περί διαψευσιμότητας, αν και ως προς ορισμένα χαρακτηριστικά του ταιριάζει με αυτόν. 
Διαψευσιμότητα είναι ένας άλλος τρόπος να διακρίνουμε την επιστήμη απ' την ψευδοεπιστήμη , να διαχωρίσουμε, για παράδειγμα, την αστρονομία απ' την αστρολογία, που πρωτοσυζητήθηκε απ' τον Karl Raimund Popper το 1919-20 και διατυπώθηκε εκ νέου απ' τον ίδιο τη δεκαετία του '60, είναι χρησιμοποιώντας την αρχή της διαψευσιμότητας. Σύμφωνα με αυτή, για να είναι χρήσιμη ή έστω επιστημονική μια επιστημονική θέση - θεωρία, νόμος, αρχή κ.λ.π. πρέπει να είναι διαψεύσιμη, δηλαδή να μπορεί να ελεγχθεί και να αποδειχτεί λανθασμένη.
Ο Karl Raimund Popper περιέγραψε τη διαψευσιμότητα χρησιμοποιώντας τις παρακάτω παρατηρήσεις, παρμένες, σε παράφραση, από μια εργασία του 1963:
Είναι εύκολο να επιβεβαιώσουμε ή να διαπιστώσουμε την ισχύ σχεδόν κάθε θεωρίας - αν η επιβεβαίωση είναι αυτό που επιδιώκουμε.
Οι επιβεβαιώσεις είναι σημαντικές μόνο αν είναι αποτέλεσμα παρακινδυνευμένων προβλέψεων. 
Δηλαδή αν, χωρίς τη φώτιση της θεωρίας, περιμέναμε ένα γεγονός που ήταν ασύμβατο με τη θεωρία, ένα γεγονός που θα αντέκρουε τη θεωρία.
Οι καλές επιστημονικές θεωρίες συμπεριλαμβάνουν απαγορεύσεις που δεν επιτρέπουν σε συγκεκριμένα γεγονότα να εκδηλωθούν. 
Όσο πιο πολύ απαγορεύει μια θεωρία, τόσο πιο καλή είναι.
Μια θεωρία που δεν αντικρούεται από οποιοδήποτε νοητό γεγονός είναι μη επιστημονική. Το αναντίρρητο δεν είναι αρετή μιας θεωρίας.
Κάθε γνήσιος έλεγχος μιας θεωρίας είναι μια προσπάθεια να τη διαψεύσουμε ή να την αντικρούσουμε. 
Οι θεωρίες που παίρνουν μεγαλύτερα ρίσκα είναι πιο επιδεκτικές στον έλεγχο, πιο πολύ εκτεθειμένες στη διάψευση.
Τα τεκμήρια επιβεβαίωσης μιας θεωρίας είναι αξιόλογα μόνο όταν έχουν προκύψει από έναν γνήσιο έλεγχο της θεωρίας. 
Γνήσιος σε αυτή την περίπτωση σημαίνει ότι είναι αποτέλεσμα μιας σοβαρής μα αποτυχημένης προσπάθειας να διαψευσθεί η θεωρία.
Μερικές γνήσια ελέγξιμες θεωρίες, όταν αποδειχτούν εσφαλμένες, υποστηρίζονται ακόμα απ' τους ακολουθητές τους - για παράδειγμα με την εισαγωγή μιας ad hoc εναλλακτικής υπόθεσης ή με την επανερμηνεία της θεωρίας, με τρόπο τέτοιο ώστε να διαφύγει τη διάψευση. 
Μια τέτοια διαδικασία είναι πάντοτε δυνατή, αλλά διασώζει τη θεωρία απ' τη διάψευση με το τίμημα της καταστροφής, ή έστω της μείωσης, της επιστημονικότητάς της.
     Αυτές οι παρατηρήσεις είναι μέρος των επιχειρημάτων του Karl Raimund Popper για την υπεράσπιση της άποψης ότι αυτό που κάνει μια θεωρία επιστημονική είναι η διαψευσιμότητα ή ελεγξιμότητά της.
     Ο "Μαύρος Κύκνος" εννοείται ως ένα ολιγοπίθανο και απρόβλεπτο γεγονός που λαμβάνει χώρα σε μια οποιαδήποτε σειρά πιθανών και συνηθισμένων γεγονότων σε κάθε δραστηριότητα μιας κοινωνίας, και ανατρέπει δραματικά προς το χειρότερο ή το καλύτερο τη δομή της.
Με βάση τα κριτήρια του συγγραφέα:
Η εκδήλωση του γεγονότος είναι μια έκπληξη (για τον παρατηρητή).
Αυτό σημαίνει πως για έναν άλλο παρατηρητή πιθανώς είναι προδιαγεγραμμένο το συμβάν.
Για παράδειγμα ένας εκτροφέας πτηνών γνωρίζει ότι μετά από 1.000 ημέρες θα σφάξει μία γαλοπούλα.
Για την ίδια την γαλοπούλα όμως η 1000οστή ημέρα είναι ένας μοιραίος μαύρος κύκνος που ακολουθεί μία απολαυστική ζωή 999 ημερών.
Η εκδήλωση έχει σημαντική επίδραση είτε αρνητική είτε θετική.
Μετά το πρώτο καταγεγραμμένο περιστατικό του συμβάντος, σχεδόν πάντοτε υπάρχει εκ των υστέρων εξήγηση που αδυνατεί να προσεγγίσει το τυχαίο του γεγονότος ή την παντελή αδυναμία πρόβλεψης του.
Έτσι η κοινωνία εξακολουθεί να αγνοεί την επικινδυνότητα και επιπολαιότητα των προβλέψεων του τύπου:
"Τίποτε τόσο εξαιρετικά αρνητικό δεν πρόκειται να συμβεί", και εθελοτυφλεί παντελώς απροετοίμαστη για το επόμενο χτύπημα του Μαύρου Κύκνου.
ntina