Μελομακάρονα και κουραμπιέδες -λίγα λόγια για την ιστορία τους

Μελομακάρονα το αγαπημένο γλύκισμα των Χριστουγέννων.
Ναι αλλά γιατί φτιάχνουμε μελομακάρονα τα Χριστούγεννα;
Η απάντηση στο ερώτημα δεν είναι σαφής.
Υπάρχει η υπόθεση πως τα μελομακάρονα προσφέρονται αυτές τις γιορτινές μέρες, εν αναμονή της νέας χρονιάς, καθώς το μέλι και τα καρύδια θεωρούνται από την αρχαιότητα σύμβολα ευζωίας και γονιμότητας.
Η επικρατέστερη όμως άποψη είναι πως τα μελομακάρονα είναι η συνέχεια ενός γλυκίσματος των αρχαίων Ελλήνων,που σαν βάση είχε τις ίδιες πρώτες ύλες με το σημερινό και προσφέρονταν στην αρχαία γιορτή του Ήλιου,η οποία γιορταζόταν στα τέλη Δεκεμβρίου και που τα Χριστούγεννα είναι κάτι σαν συνέχεια της μεγάλης αυτής αρχαίας γιορτής.
Άλλη μία εκδοχή έχει σχέση με το μέλι.
Το μέλι από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν σύμβολο ευζωίας και δημιουργίας, αυτά που όλοι ευχόμεθα και επιθυμούμε να μας φέρει ο καινούργιος χρόνος.
Τα βασικά συστατικά των μελομακάρονων είναι το αλεύρι,το λάδι,το μέλι,ξύσμα και χυμός πορτοκαλιού, το κονιάκ ή η ρακή,η κανέλα,το γαρίφαλο και τους νεότερους χρόνους σόδα,η οποία αντικατέστησε την αλισίβα.
Το μελομακάρονο στην αγγλική γλώσσα λέγεται “small honey cake”.
Ας δούμε και την ετυμολογία-Στην πραγματικότητα τα μελομακάρονα δεν έχουν καμία σχέση με μακαρόνια, αν και η ετυμολογική ρίζα των δύο λέξεων είναι κοινή.
Τα μελομακάρονα έχουν ετυμολογικά αρχαιοελληνική προέλευση
Στα λεξικά αναφέρεται ότι η λέξη “μακαρόνι” παράγεται από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη “μακαρωνία”-που ήταν νεκρώσιμο δείπνο,κατά τη διάρκεια του οποίου πρόσφεραν τη “μακαρία”που δεν ήταν άλλο από την ψυχόπιτα, ένα κομμάτι άρτου, στο σχήμα του σύγχρονου μελομακάρονου.
Αργότερα, όταν η μακαρία βουτήχτηκε στο σιρόπι μελιού ονομάστηκε: μέλι+μακαρία = μελομακάρονο και καθιερώθηκε ως γλύκισμα του Δωδεκαημέρου, η χρονική περίοδος των δώδεκα ημερών από τα Χριστούγεννα,25 Δεκεμβρίου,μέχρι και την παραμονή των Θεοφανίων,5 Ιανουαρίου,κυρίως από τους Μικρασιάτες Έλληνες
Οι Λατίνοι και αργότερα οι Ιταλοί χρησιμοποιούσαν τη λέξη μακαρωνία ως maccarone που τελικά κατέληξε να σημαίνει το σπαγγέτι.
Τέλος, από το μεσαίωνα και μετά στη Γαλλία και την Αγγλία, ένα είδος αμυγδαλωτού μπισκότου ονομάστηκε “macaroon” το γνωστό σε όλους σήμερα “μακαρόν”.

Ας δούμε λίγο και πως έφτασαν σε μας σήμερα και οι κουραμπιέδες
Σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε ο Δημήτρης Σταθακόπουλος, δρ. Κοινωνιολογίας της Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, η ρίζα είναι Qurabiya στα αζέρικα, Kurabiye, στα τούρκικα και φυσικά κουραμπιές στα ελληνικά, που στην κυριολεξία σημαίνει Kuru = ξηρό, biye = μπισκότο.
Όμως, η ονομασία μπισκότο καθιερώθηκε τον Mεσαίωνα, ετυμολογικά προερχόμενη από το λατινογενές bis-cuit, που σημαίνει ψημένο δύο φορές -στα αρχαία ελληνικά λεγόταν δί-πυρον-, ως τεχνική ψησίματος για να μην “χαλάει” εύκολα ο άρτος, κυρίως των στρατιωτών και των ναυτικών.
Το λατινικό bis-cuit διαδόθηκε μέσω των Βενετών εμπόρων και στην Ασία, όπου καθιερώθηκε ως παραφθορά της λατινικής λέξης, σε biya/biye, οπότε συνδέθηκε με το δικό τους Qura /Kuru -ξηρό- και έδωσε τη νέα μικτή -λατινο-ανατολίτικη- λέξη Qurabiya / Kurabiye, η οποία με αντιδάνεια ξαναγύρισε στη δύση και ελληνοποιημένη πλέον έδωσε το “κουραμπιές” με την έννοια του ξηρού μπισκότου, που διανθίστηκε με αμύγδαλα, ζάχαρη άχνη κλπ.
Οι πρόσφυγες από την Καρβάλη της Καππαδοκίας δημιούργησαν στο Νομό Καβάλας το 1924 τη Νέα Καρβάλη και διατήρησαν στη νέα πατρίδα την παραδοσιακή συνταγή κουραμπιέδων που ήταν διαδεδομένη στη Μικρά Ασία. 

www.in.gr
Ένωση Μικρασιατών Φοιτητών