Τι είναι η βιταμίνη C;
Η βιταμίνη C είναι ένα σημαντικό αντιοξειδωτικό που συμμετέχει ως συν-παράγοντας σε πολλές βιοχημικές αντιδράσεις του σώματος.
Είναι, επίσης, απαραίτητη για τη σύνθεση του κολλαγόνου και βοηθάει στην επούλωση των πληγών.
O άνθρωπος είναι από τα λίγα είδη που δεν συνθέτουν βιταμίνη C γιατί δεν διαθέτει το ένζυμο GLO (L-gulonolactone oxidase), το οποίο μετατρέπει τη γλυκόζη σε βιταμίνη C.
Σε ποια τρόφιμα βρίσκεται;
Όλα τα είδη ζώων που δεν παράγουν βιταμίνη C πρέπει να τη λαμβάνουν από τη διατροφή.
Η βιταμίνη C υπάρχει σε πολλά φρούτα και λαχανικά αλλά κυρίως σε εσπεριδοειδή, πιπεριές, ακτινίδια, ντομάτες, σταφύλια, πεπόνια, μπρόκολο, και σπανάκι.
Για τον άνθρωπο, η τρέχουσα σύσταση για την ημερήσια πρόσληψη είναι 90 mg για τους άνδρες και 75 mg για τις γυναίκες αλλά οι καπνιστές πρέπει να λαμβάνουν μεγαλύτερες ποσότητες όπως και αυτοί που ανακάμπτουν από ιώσεις και άλλες ασθένειες.
Εσπεριδοειδή και βιταμίνη C
Τα εσπεριδοειδή, μια οικογένεια δέντρων που τα φύλλα τους δεν πέφτουν (αειθαλή), παράγουν φρούτα με σημαντικές ποσότητες βιταμίνης C.
Τα πιο γνωστά είναι το πορτοκάλι, το λεμόνι, το μοσχολέμονο, το γκρέιπφρουτ και το σαγκουίνι.
To σαγκουίνι
Το σαγκουίνι είναι μια γλυκιά ποικιλία πορτοκαλιού με βαθύ κόκκινο χρώμα, γι’ αυτό και μερικές φορές αποκαλείται κόκκινο πορτοκάλι.
Το μωβ προς κόκκινο χρώμα της σάρκας του οφείλεται στις ανθοκυανίνες, οι οποίες υπάρχουν σε πολλά φρούτα και λαχανικά.
Καλλιεργείται κυρίως στην ανατολική Σικελία, την Καλιφόρνια και την Ισπανία.
Οι τρεις πιο κοινές ποικιλίες του είναι το tarocco, το moro (Ιταλία) και το sanguinello (Ισπανία). Η ποικιλία tarocco είναι ένας μεσαίου μεγέθους καρπός χωρίς σπόρους, το πιο γλυκό και γευστικό από τους τρεις τύπους αλλά λιγότερο κόκκινο.
Το πιο βαθύ κόκκινο είναι το moro.
Η περιεκτικότητα ενός φρέσκου φρούτου σε βιταμίνη C -όπως και σε άλλες βιοδραστικές ουσίες- δεν είναι σταθερή, εξαρτάται από το κλίμα στο οποίο μεγαλώνει το φυτό και φυσικά από την ποικιλία του.
Επιπλέον, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για να υπολογιστεί η ποσότητα ενός μικροθρεπτικού συστατικού δεν δίνουν όλες την ίδια τιμή.
Πρόσφατες μελέτες
Σε μια μελέτη του 2017 που κατέγραψε την περιεκτικότητα της βιταμίνης C σε εσπεριδοειδή της Μαλαισίας:
Τα αποτελέσματα της πρώτης μεθόδου, έδειξαν τα εξής [1] :
Πορτοκάλι 58 mg
Γκρέιπφρουτ 49 mg
Λεμόνι 44 mg
Ενώ η δεύτερη μέθοδος, έδωσε διαφορετικά αποτελέσματα, όσον αφορά την περιεκτικότητα σε βιταμίνη C:
Πορτοκάλι 44 mg
Γκρέιπφρουτ 26 mg
Λεμόνι 31 mg
Μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε το 2013 αναφέρει ότι η περιεκτικότητα βιταμίνης C στο σαγκουίνι κυμαίνεται από 32 έως 42 mg ανά 100 ml, με τα υψηλότερα επίπεδα να βρίσκονται στις ποικιλίες sanguinello [2].
Ωστόσο, μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019 και αφορούσε ποικιλίες της Ισπανίας, βρήκε αρκετά υψηλότερες συγκεντρώσεις [3]:
Το sanguinello 66,7 mg
Το tarocco 66,4 mg (ανά 100 γραμμάρια, κατά μέσο όρο)
Όλα τα υπόλοιπα δείγματα είχαν πάνω από 55 mg (ανά 100 γρ.)
Αυτές οι ποσότητες είναι παρόμοιες ή λίγο υψηλότερες από αυτές που έχουν βρει άλλες μελέτες για τα πορτοκάλια, αν και υπάρχουν διακυμάνσεις μεταξύ των ευρημάτων.
Ιδανικά, για να γίνει μια σύγκριση θα πρέπει τα δέντρα να έχουν καλλιεργηθεί κάτω από τις ίδιες εδαφοκλιματικές συνθήκες και δέχονται τις ίδιες καλλιεργητικές επεμβάσεις (λίπανση και άρδευση).
Μια τέτοια μελέτη έγινε το 2020 στην Ελλάδα και συνέκρινε τη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα του χυμού τεσσάρων ποικιλιών πορτοκαλιών που καλλιεργούνται στην Αργολίδα (σαλουστιάνα, μέρλιν, ναβαλίνα και σαγκουίνι) -η αντιοξειδωτική δράση των εσπεριδοειδών προέρχεται όχι μόνο από τη βιταμίνη C αλλά και από τις φαινολικές ενώσεις τους, εκ των οποίων οι πιο άφθονες είναι τα φλαβονοειδή.
Τα αποτελέσματα αφορούσαν τον ίδιο οπωρώνα και, σύμφωνα με τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε, η ολική αντιοξειδωτική ικανότητα κυμάνθηκε από 29 mg έως 76 mg ισοδύναμης ποσότητας βιταμίνης C ανά 100 γραμμάρια χυμού.
Κατά μέσο όρο, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα ήταν: σαλουστιάνα 48, μέρλιν 52, ναβαλίνα 58 και σαγκουίνι 56.
Με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να θεωρηθεί ότι το σαγκουίνι έχει παρόμοια περιεκτικότητα σε βιταμίνη C με το πορτοκάλι καθώς και συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα.
Η βιταμίνη C είναι ένα σημαντικό αντιοξειδωτικό που συμμετέχει ως συν-παράγοντας σε πολλές βιοχημικές αντιδράσεις του σώματος.
Είναι, επίσης, απαραίτητη για τη σύνθεση του κολλαγόνου και βοηθάει στην επούλωση των πληγών.
O άνθρωπος είναι από τα λίγα είδη που δεν συνθέτουν βιταμίνη C γιατί δεν διαθέτει το ένζυμο GLO (L-gulonolactone oxidase), το οποίο μετατρέπει τη γλυκόζη σε βιταμίνη C.
Σε ποια τρόφιμα βρίσκεται;
Όλα τα είδη ζώων που δεν παράγουν βιταμίνη C πρέπει να τη λαμβάνουν από τη διατροφή.
Η βιταμίνη C υπάρχει σε πολλά φρούτα και λαχανικά αλλά κυρίως σε εσπεριδοειδή, πιπεριές, ακτινίδια, ντομάτες, σταφύλια, πεπόνια, μπρόκολο, και σπανάκι.
Για τον άνθρωπο, η τρέχουσα σύσταση για την ημερήσια πρόσληψη είναι 90 mg για τους άνδρες και 75 mg για τις γυναίκες αλλά οι καπνιστές πρέπει να λαμβάνουν μεγαλύτερες ποσότητες όπως και αυτοί που ανακάμπτουν από ιώσεις και άλλες ασθένειες.
Εσπεριδοειδή και βιταμίνη C
Τα εσπεριδοειδή, μια οικογένεια δέντρων που τα φύλλα τους δεν πέφτουν (αειθαλή), παράγουν φρούτα με σημαντικές ποσότητες βιταμίνης C.
Τα πιο γνωστά είναι το πορτοκάλι, το λεμόνι, το μοσχολέμονο, το γκρέιπφρουτ και το σαγκουίνι.
To σαγκουίνι
Το σαγκουίνι είναι μια γλυκιά ποικιλία πορτοκαλιού με βαθύ κόκκινο χρώμα, γι’ αυτό και μερικές φορές αποκαλείται κόκκινο πορτοκάλι.
Το μωβ προς κόκκινο χρώμα της σάρκας του οφείλεται στις ανθοκυανίνες, οι οποίες υπάρχουν σε πολλά φρούτα και λαχανικά.
Καλλιεργείται κυρίως στην ανατολική Σικελία, την Καλιφόρνια και την Ισπανία.
Οι τρεις πιο κοινές ποικιλίες του είναι το tarocco, το moro (Ιταλία) και το sanguinello (Ισπανία). Η ποικιλία tarocco είναι ένας μεσαίου μεγέθους καρπός χωρίς σπόρους, το πιο γλυκό και γευστικό από τους τρεις τύπους αλλά λιγότερο κόκκινο.
Το πιο βαθύ κόκκινο είναι το moro.
Η περιεκτικότητα ενός φρέσκου φρούτου σε βιταμίνη C -όπως και σε άλλες βιοδραστικές ουσίες- δεν είναι σταθερή, εξαρτάται από το κλίμα στο οποίο μεγαλώνει το φυτό και φυσικά από την ποικιλία του.
Επιπλέον, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για να υπολογιστεί η ποσότητα ενός μικροθρεπτικού συστατικού δεν δίνουν όλες την ίδια τιμή.
Πρόσφατες μελέτες
Σε μια μελέτη του 2017 που κατέγραψε την περιεκτικότητα της βιταμίνης C σε εσπεριδοειδή της Μαλαισίας:
Τα αποτελέσματα της πρώτης μεθόδου, έδειξαν τα εξής [1] :
Πορτοκάλι 58 mg
Γκρέιπφρουτ 49 mg
Λεμόνι 44 mg
Ενώ η δεύτερη μέθοδος, έδωσε διαφορετικά αποτελέσματα, όσον αφορά την περιεκτικότητα σε βιταμίνη C:
Πορτοκάλι 44 mg
Γκρέιπφρουτ 26 mg
Λεμόνι 31 mg
Μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε το 2013 αναφέρει ότι η περιεκτικότητα βιταμίνης C στο σαγκουίνι κυμαίνεται από 32 έως 42 mg ανά 100 ml, με τα υψηλότερα επίπεδα να βρίσκονται στις ποικιλίες sanguinello [2].
Ωστόσο, μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019 και αφορούσε ποικιλίες της Ισπανίας, βρήκε αρκετά υψηλότερες συγκεντρώσεις [3]:
Το sanguinello 66,7 mg
Το tarocco 66,4 mg (ανά 100 γραμμάρια, κατά μέσο όρο)
Όλα τα υπόλοιπα δείγματα είχαν πάνω από 55 mg (ανά 100 γρ.)
Αυτές οι ποσότητες είναι παρόμοιες ή λίγο υψηλότερες από αυτές που έχουν βρει άλλες μελέτες για τα πορτοκάλια, αν και υπάρχουν διακυμάνσεις μεταξύ των ευρημάτων.
Ιδανικά, για να γίνει μια σύγκριση θα πρέπει τα δέντρα να έχουν καλλιεργηθεί κάτω από τις ίδιες εδαφοκλιματικές συνθήκες και δέχονται τις ίδιες καλλιεργητικές επεμβάσεις (λίπανση και άρδευση).
Μια τέτοια μελέτη έγινε το 2020 στην Ελλάδα και συνέκρινε τη συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα του χυμού τεσσάρων ποικιλιών πορτοκαλιών που καλλιεργούνται στην Αργολίδα (σαλουστιάνα, μέρλιν, ναβαλίνα και σαγκουίνι) -η αντιοξειδωτική δράση των εσπεριδοειδών προέρχεται όχι μόνο από τη βιταμίνη C αλλά και από τις φαινολικές ενώσεις τους, εκ των οποίων οι πιο άφθονες είναι τα φλαβονοειδή.
Τα αποτελέσματα αφορούσαν τον ίδιο οπωρώνα και, σύμφωνα με τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε, η ολική αντιοξειδωτική ικανότητα κυμάνθηκε από 29 mg έως 76 mg ισοδύναμης ποσότητας βιταμίνης C ανά 100 γραμμάρια χυμού.
Κατά μέσο όρο, η συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα ήταν: σαλουστιάνα 48, μέρλιν 52, ναβαλίνα 58 και σαγκουίνι 56.
Με βάση τα παραπάνω θα πρέπει να θεωρηθεί ότι το σαγκουίνι έχει παρόμοια περιεκτικότητα σε βιταμίνη C με το πορτοκάλι καθώς και συνολική αντιοξειδωτική ικανότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου